Tijdens warme dagen neemt het risico op oververhitting flink toe, vooral bij sporters die zich langdurig inspannen. De afgelopen tijd zijn er al meerdere ernstige gevallen geweest. Zo overleed een hardloper vlak voor de finish tijdens De Loop van Leeuwarden. Ook werd een jonge loper in Enschede getroffen door een hitteberoerte na het volbrengen van een halve marathon. En bij de marathon in Leiden moest iemand worden gereanimeerd. De zomer is nog niet eens begonnen, maar de waarschuwingen zijn duidelijk: sporten in de hitte kan gevaarlijk zijn als je niet goed voorbereid bent.
Of je nu een wedstrijd loopt, naar een festival gaat of in de hitte een stevige fietstocht maakt, inspanning bij warm weer vraagt om extra oplettendheid. Het lichaam kan snel te warm worden, en als je niet goed luistert naar signalen, kun je ongemerkt in de problemen raken.
De signalen die je serieus moet nemen
Volgens inspanningsfysioloog Gerard Rietjens, die sprak namens het Rode Kruis, zit het verraderlijke van een hitteberoerte in het feit dat je vaak niet doorhebt dat het misgaat. Daarom is het belangrijk dat je de eerste waarschuwingssignalen herkent en niet negeert. Zo kun je jezelf of iemand anders op tijd helpen.
Let goed op de volgende verschijnselen:
Verwardheid of moeite met het bewaren van evenwicht
Een rood gezicht, maar geen zweetproductie
Een bleke, klamme huid na fysieke inspanning
Een hoge lichaamstemperatuur, terwijl de persoon het koud kan hebben
Misselijkheid, extreme vermoeidheid, een zwak gevoel, snelle hartslag of benauwdheid
Bewusteloosheid of plotseling instorten
Als je een of meerdere van deze signalen opmerkt, moet je direct ingrijpen. Wacht niet tot het erger wordt, want een hitteberoerte kan snel levensgevaarlijk worden.
Waarom recreatieve sporters extra risico lopen
Professionele sporters zijn meestal goed voorbereid en hebben begeleiding. Ze worden regelmatig gemonitord en trainen bewust onder begeleiding. Daarnaast hebben ze kennis van hun eigen lichaam en passen ze hun kleding, voeding en tempo hierop aan. Voor veel amateursporters ligt dat anders. Ze zijn vaak minder fit, minder goed voorbereid en overschatten hun eigen kunnen. Volgens Rietjens zijn dat precies de sporters die het grootste risico lopen. Maar met een goede voorbereiding kun je het risico sterk verkleinen.
Door regelmatig te trainen, ook bij warm weer, leer je hoe jouw lichaam reageert op hitte. Je ontdekt welk tempo haalbaar is, hoeveel je kunt drinken zonder last te krijgen van je maag, en welke voeding goed valt. Hoe beter je jezelf kent, hoe beter je problemen kunt voorkomen tijdens inspanning.
Ook speelt het gebruik van bepaalde medicijnen en supplementen een rol. Sommige middelen tegen hooikoorts kunnen bijvoorbeeld zorgen voor minder zweetproductie. En supplementen die je stofwisseling versnellen, maken het moeilijker voor je lichaam om af te koelen. Rietjens raadt dan ook aan om vooraf altijd te checken of deze middelen invloed kunnen hebben op je warmtehuishouding.
Zo voorkom je oververhitting bij warm weer
Wie zich wil voorbereiden op sportevenementen in de zomer, kan een aantal dingen doen om het risico op oververhitting te verkleinen:
Oefen met sporten in warme omstandigheden, zodat je lichaam eraan went
Kies voor lichte, ademende sportkleding
Sport liever ’s ochtends of in de avond, als de temperatuur lager is
Gebruik sponsen, natte handdoeken of koelvesten om je lichaam af te koelen
Drink voldoende, maar test van tevoren hoeveel je lichaam aankan
Twijfel je over medicijnen of supplementen? Laat ze controleren door een arts of apotheker
En het belangrijkste: luister altijd naar je lichaam en durf op tijd gas terug te nemen
Zoals Rietjens zegt: “Je sport toch omdat je het leuk vindt. Waarom zou je jezelf dan in gevaar brengen? Als je signalen voelt opkomen, negeer ze dan niet, maar doe een stap terug.”
Wat moet je doen als het misgaat?
Soms komt het toch zover dat iemand oververhit raakt of een hitteberoerte krijgt. Dan is het belangrijk dat je weet wat je moet doen. De juiste actie kan het verschil maken.
Bel direct 112 als:
De persoon verward is of vreemd gedrag vertoont
Hij of zij niet meer goed kan lopen of controle verliest over bewegingen
Leg het slachtoffer neer en zorg voor verkoeling. Zoek een schaduwrijke plek en zorg dat het lichaam af kan koelen. Hang bijvoorbeeld een reddingsdeken als zonnescherm boven de persoon. Let op: zo’n deken mag het lichaam niet raken. Trek overtollige kleding uit en meet indien mogelijk de lichaamstemperatuur.
Is de temperatuur te hoog, of is iemand klam en bleek na inspanning? Begin dan direct met koelen. Dat kun je doen door:
Koude, natte doeken op het lichaam te leggen en die elke paar minuten te verversen
Coldpacks te gebruiken in de hals, oksels, liezen en knieholtes
Een ventilator op de natte huid te richten voor extra verkoeling
Met koud water te sproeien via een douchekop of gieter
Blijf alert tijdens de warme sportzomer
Met een zomer vol sportactiviteiten in aantocht, is het belangrijk om alert te blijven. Het is heerlijk om actief bezig te zijn, maar alleen als je ook veilig blijft. De prestaties zijn mooi, maar je gezondheid moet altijd voorop staan. Door goed te trainen, signalen serieus te nemen en bij twijfel op tijd te stoppen, voorkom je ernstige gevolgen. Luister naar je lichaam en zorg dat je van elke sportieve uitdaging een veilige ervaring maakt.
Bron: Radar Avrotros
