Voor veel mensen hoort een drankje bij een gezellige avond, een etentje of een sportwedstrijd. Maar steeds vaker wordt er kritisch gekeken naar de rol van alcohol in onze samenleving. Nu sigaretten niet langer in de supermarkt te koop zijn, rijst de vraag: is alcohol de volgende stap?
Hoe groot is het alcoholprobleem?
Hoewel veel Nederlanders af en toe genieten van een glas wijn of een biertje, zijn er ook duidelijke signalen dat alcoholgebruik een probleem kan vormen. Laten we eens kijken naar enkele cijfers:
- Bijna 80% van de volwassenen in Nederland drinkt weleens alcohol.
- Ongeveer 5% drinkt meer dan de Gezondheidsraad adviseert.
- 6,7% van de volwassenen drinkt overmatig, wat betekent dat mannen meer dan 21 glazen en vrouwen meer dan 14 glazen per week drinken. Dit percentage lag in 2014 nog op 10%, dus er is enige vooruitgang.
- 7,9% van de Nederlanders heeft een patroon van zwaar alcoholgebruik, waarbij mannen minstens zes en vrouwen minstens vier glazen per keer drinken. Dit aantal neemt vooralsnog niet af.
- Alcoholgebruik kost de samenleving jaarlijks tussen de 2,3 en 4,2 miljard euro, zelfs na aftrek van de opbrengsten uit accijnzen en verkoop.
Moet alcohol uit de supermarkten verdwijnen?
In landen zoals Noorwegen en Finland kun je niet zomaar een fles wijn of een krat bier in de supermarkt kopen. Daar zijn speciale winkels met beperkte openingstijden voor de verkoop van alcohol. In Nederland ligt dat anders: alcohol staat gewoon in de schappen naast de frisdrank en sappen. Maar is dat nog wel van deze tijd?
Volgens Ninette van Hasselt van het Trimbos Instituut groeit het bewustzijn over de risico’s van alcoholgebruik. Hoewel Trimbos geen beslissingen neemt, kan het instituut wel adviseren over maatregelen die effectief zijn.
“Een waarschuwing op flessen zou bijvoorbeeld kunnen helpen,” zegt Van Hasselt. “Uit onderzoek blijkt dat drie op de vijf mensen dit een goed idee vindt. Het zorgt ervoor dat mensen zich bewuster worden van de gevolgen van alcoholgebruik. Ook minder verkooppunten of hogere accijnzen kunnen bijdragen aan een gezondere samenleving.”
Hoe realistisch is een verbod op alcohol in supermarkten?
Volgens Van Hasselt zal alcohol niet zomaar uit de supermarkten verdwijnen. “Toch zie je dat mensen steeds kritischer worden over alcohol, net zoals dat bij roken is gebeurd. Het duurde twintig jaar voordat sigaretten echt uit het straatbeeld verdwenen. Voor alcohol zal dit proces ook tijd kosten.”
Politieke moed is hierbij nodig, zegt ze. “Bij het rookverbod zagen veel mensen het in het begin als betutteling. Maar uiteindelijk vonden de meesten het fijn om niet meer overal in de rook te zitten. Zoiets kan met alcohol ook gebeuren, bijvoorbeeld door minder overlast en minder druk op de zorg.”
In sommige Scandinavische landen mag bier met een lager alcoholpercentage nog wel in supermarkten verkocht worden, maar sterke drank alleen in speciale winkels. Van Hasselt denkt dat zo’n systeem ook in Nederland kan werken. “Mensen denken dat het raar is, maar zodra je het ervaart, voelt het eigenlijk heel normaal.”
Minder alcohol of helemaal verbieden?
Een totaalverbod op alcohol zal niet werken, stelt Van Hasselt. “Er is geen enkel voorbeeld waar dat succesvol is geweest. Wat wél werkt, is een combinatie van regels, campagnes en preventie. We leggen nu te veel nadruk op bewustwording, maar regels zijn ook belangrijk. Denk aan minder verkooppunten, kortere openingstijden en hogere accijnzen. In Schotland mag alcohol bijvoorbeeld niet voor een bodemprijs verkocht worden. Ook reclameverboden helpen om alcoholgebruik terug te dringen.”
Steeds meer Nederlanders zijn bereid om strengere regels te accepteren, vooral als dat betekent dat ze minder worden beïnvloed door reclame en meer controle hebben over hun eigen keuzes.
Voorlopig blijft alcohol gewoon in de supermarkt te koop. Maar of dat over tien of twintig jaar nog zo is, blijft de vraag. Wat denk jij: moeten we het blijven verkopen of is het tijd voor verandering?
Bron: NPO3
