Je hart klopt als een gek, je ademhaling stokt en de grond lijkt te bewegen. Herkenbaar? Een paniekaanval kan erg beangstigend zijn. Maar wat is een paniekaanval precies?
De symptomen van een paniekaanval
Een paniekaanval kan heel intens voelen. Hoe weet je of je er eentje hebt? Je kunt een paniekaanval herkennen aan deze fysieke en mentale signalen:
– Moeilijkheden met ademen;
– Moeite met helder nadenken;
– Hoge hartslag;
– Overmatig zweten;
– Trillen;
– Droge mond;
– Duizeligheid;
– Vervelend gevoel op de borst;
– Gevoel van controleverlies, doodsangst of gek worden;
– Tintelende handen of voeten;
– Misselijkheid, braken of diarree.
Je hoeft niet alle symptomen tegelijk te ervaren. Bij slechts een paar klachten kan er al sprake zijn van een paniekaanval. De fysieke klachten zorgen ervoor dat je in paniek raakt. Je wilt je beter voelen, maar de klachten blijven.
Gelukkig is een paniekaanval tijdelijk en duurt meestal tussen een paar minuten en anderhalf uur.
De oorzaken
De oorzaken van een paniekaanval vallen in drie categorieën. De eerste is een gevaarlijke situatie waardoor je schrikt. Bijvoorbeeld bij een ongeluk of een brandalarm midden in de nacht. Je weet niet wat te doen en raakt in paniek.
De tweede oorzaak is dat je denkt in gevaar te zijn terwijl dit niet zo is. Misschien ben je bang voor een uit de hand lopende ruzie, maar dit gebeurt niet.
De derde oorzaak is dat je iets spannends meemaakt, zoals een presentatie geven. Je lichaam reageert met een snelle hartslag en zweethanden. Deze fysieke reacties kunnen je laten denken dat je een hartaanval krijgt.
Heb je veel stress en komen paniekaanvallen vaker voor in je familie? Dan is de kans op een paniekaanval bij jou groter. Als je al eens een paniekaanval hebt gehad, ben je misschien bang dat het weer gebeurt. Dit verhoogt ook de kans op een nieuwe aanval.
Psychiater Marcel Vonk:
“De primitieve mens had drie manieren om op gevaar te reageren: fight, flight or freeze.”
Dit gebeurt er in je brein en lijf
Waarom ervaar je zulke heftige symptomen bij een paniekaanval? Je lichaam werkt eigenlijk heel goed. Bij groeiende paniek maak je de stresshormonen adrenaline, noradrenaline en cortisol aan. Deze hormonen zetten je lichaam in actie, wat handig is in een noodsituatie.
Marcel Vonk legt uit: “De primitieve mens had drie manieren om op gevaar te reageren: fight, flight or freeze. Stel je voor dat je bedreigd werd door een beer. Je raakte in paniek, je hart ging sneller kloppen, je werd alert en je spieren kregen meer zuurstof. Hierdoor kon je vechten of vluchten. Als je bevroor, kon je ook je energie niet kwijt, wat erg spannend was.”
Maar nu kun je niet vechten tegen je symptomen of ervoor vluchten. Hoe zorg je ervoor dat een paniekaanval stopt?
Dit helpt bij een paniekaanval
Tijdens een paniekaanval is het belangrijk om te bewegen. Wat je vooral niet moet doen, is stil blijven zitten. Marcel Vonk zegt: “Mensen blijven vaak zitten of liggen bij een paniekaanval.
Dan gebruik je de energie in je lichaam niet. Wat beter werkt, is bijvoorbeeld tien keer opdrukken of vijf keer de trap op en neer lopen. Zo raak je de overtollige energie kwijt en verdwijnen de vreemde sensaties.”
Het helpt ook om rustig in- en uit te ademen. Drink wat water, praat met iemand of doe iets anders om je gedachten af te leiden van je ademhaling en hartslag.
In een zakje ademen helpt niet.
Psychiater Marcel Vonk:
“De confrontatie aangaan met de paniek is het meest effectief tegen paniekaanvallen.”
Zo voorkom je volgende paniekaanvallen
Heb je vaak paniekaanvallen? Bespreek het met je huisarts. Misschien zijn er bepaalde situaties die stress veroorzaken. Als je die samen met je dokter vaststelt, kun je de paniek gericht aanpakken.
Marcel Vonk legt uit: “Exposure, de confrontatie aangaan met de paniek, blijkt het meest effectief tegen paniekaanvallen. Denk aan op een hoog gebouw staan als je hoogtevrees hebt. In eerste instantie raak je in paniek, maar op een gegeven moment zakt dat gevoel. Het is belangrijk dat je dat ervaart.”
Het is heel normaal
Bang dat mensen je raar vinden als je een paniekaanval hebt? Dat is nergens voor nodig. In Nederland heeft volgens MIND bijna 4 procent van de bevolking weleens een paniekaanval gehad. Dat zijn ruim 700.000 mensen! Adem rustig in en uit – dat is zelfs aan te raden.
Bron: NPO3
