Gordelroos, ook wel herpes zoster genoemd, is een pijnlijke huidaandoening die veroorzaakt wordt door het varicella-zoster-virus. Dit is hetzelfde virus dat waterpokken veroorzaakt. Na een waterpokkeninfectie blijft het virus sluimerend aanwezig in je lichaam en kan het jaren later weer actief worden in de vorm van gordelroos.
Deze aandoening komt vooral voor bij mensen met een verminderde weerstand, zoals ouderen of mensen met een verzwakt immuunsysteem. Maar wat gebeurt er precies tijdens een uitbraak van gordelroos, en wat voor klachten kun je krijgen – zowel tijdens als na de ziekte? In dit artikel bespreken we de symptomen, de gevolgen en de langdurige klachten die gordelroos kan achterlaten.
Wat is gordelroos?
Gordelroos ontstaat wanneer het varicella-zoster-virus opnieuw actief wordt. Het virus nestelt zich in zenuwbanen en kan een pijnlijke, rode uitslag veroorzaken die meestal als een band of gordel op je romp verschijnt. Dit verklaart ook de naam ‘gordelroos’. Hoewel de uitslag meestal beperkt blijft tot één kant van het lichaam, kan het virus ook andere gebieden aantasten, zoals het gezicht, de nek of zelfs de ogen.
Een uitbraak van gordelroos begint vaak met vage symptomen zoals jeuk, tintelingen of pijn op een specifiek deel van de huid. Na een paar dagen verschijnen kleine, met vocht gevulde blaasjes die later openspringen en korstjes vormen. De pijn die je voelt, wordt veroorzaakt doordat het virus de zenuwen aanvalt. Deze zenuwpijn kan intens en stekend zijn, zelfs als de huiduitslag genezen is.
Acute klachten van gordelroos
De klachten tijdens een uitbraak van gordelroos kunnen variëren van mild tot ernstig. Veelvoorkomende symptomen zijn:
- Pijn en branderig gevoel
Voordat de uitslag zichtbaar wordt, kun je last krijgen van een intense pijn of brandend gevoel op de huid. Dit is vaak het eerste signaal van gordelroos. - Rode huiduitslag en blaasjes
De kenmerkende uitslag verschijnt in een specifiek patroon, meestal langs een zenuwbaan. Deze blaasjes kunnen erg pijnlijk en jeukend zijn. - Koorts en algehele malaise
Sommige mensen voelen zich grieperig en krijgen lichte koorts tijdens de uitbraak. - Gevoeligheid voor aanraking
De huid op en rond de aangedane plek kan extreem gevoelig zijn, wat zelfs lichte aanrakingen ondraaglijk maakt. - Vermoeidheid
Gordelroos kan je enorm uitputten, zowel fysiek als mentaal.
Langdurige klachten: de impact van postherpetische neuralgie
Hoewel de meeste mensen na een paar weken herstellen, kunnen sommige mensen langdurige klachten overhouden aan gordelroos. Dit wordt postherpetische neuralgie (PHN) genoemd, een aandoening die ontstaat doordat het virus blijvende schade aan de zenuwen veroorzaakt. PHN komt vooral voor bij ouderen en bij mensen die tijdens de uitbraak van gordelroos veel pijn hadden.
Symptomen van PHN zijn onder andere:
- Chronische zenuwpijn
Dit is een van de meest voorkomende restklachten. De pijn kan aanhouden maanden of zelfs jaren na het verdwijnen van de uitslag. Het voelt vaak als een constante, brandende of stekende pijn die moeilijk te behandelen is. - Gevoelloosheid of tintelingen
Sommige mensen ervaren een verdoofd gevoel of aanhoudende tintelingen in het getroffen gebied. - Extreme gevoeligheid
Het getroffen deel van de huid kan overgevoelig blijven, waardoor zelfs aanrakingen of kleding op de huid pijnlijk zijn. - Slaapproblemen en vermoeidheid
Chronische pijn kan leiden tot slaapproblemen en vermoeidheid, wat een grote impact heeft op de kwaliteit van leven.
Andere complicaties van gordelroos
Naast postherpetische neuralgie zijn er nog andere complicaties die kunnen optreden:
- Oogcomplicaties
Als gordelroos zich rond het oog bevindt, kan het ernstige schade veroorzaken aan het hoornvlies, wat kan leiden tot blijvende oogproblemen of zelfs blindheid. - Huidinfecties
Opengekrabde blaasjes kunnen geïnfecteerd raken met bacteriën, wat leidt tot littekens of andere huidproblemen. - Neurologische klachten
In zeldzame gevallen kan gordelroos leiden tot hersenvliesontsteking, gezichtsverlamming of andere neurologische problemen. - Oorzaken van verminderde mobiliteit
Langdurige pijn en gevoeligheid kunnen dagelijkse activiteiten moeilijk maken, wat de mobiliteit en onafhankelijkheid beperkt.
Wat kun je doen om de klachten te verminderen?
Gelukkig zijn er manieren om de symptomen van gordelroos te behandelen en de kans op langdurige klachten te verkleinen:
- Raadpleeg direct een arts
Een snelle diagnose en behandeling met antivirale medicatie kunnen de ernst en duur van een uitbraak verminderen. Dit verkleint ook het risico op postherpetische neuralgie. - Pijnbestrijding
Je arts kan pijnstillers of speciale crèmes voorschrijven om de pijn te verlichten. - Blijf bewegen
Hoewel pijn je misschien doet terugdeinzen, kan lichte beweging helpen om stijfheid en ongemak te verminderen. - Vaccinatie
Voor mensen boven de 50 jaar is er een vaccin beschikbaar dat de kans op gordelroos en postherpetische neuralgie aanzienlijk verkleint.
