Het aantal kinderen tussen vijf en veertien jaar met de vijfde ziekte is dit jaar aanzienlijk hoger dan vorig jaar. Wat houdt de vijfde ziekte in, wat zijn de symptomen en hoe verloopt de behandeling?
Wat is de vijfde ziekte?
De vijfde ziekte is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het Parvovirus B19. Deze ziekte komt wereldwijd voor, vooral bij kinderen. Epidemieën treden om de drie tot vijf jaar op, vooral in de winter en het voorjaar. Tijdens zo’n epidemie zijn de meeste patiënten tussen de vijf en vijftien jaar oud. Daarom staat het vooral bekend als een kinderziekte.
Begin 2024 is het aantal gevallen van de vijfde ziekte in Nederland gestegen. Het RIVM, de GGD’en en laboratoria rapporteren deze toename. Ook in andere Europese landen is een stijging van gevallen opgemerkt.
Wat zijn de symptomen van de vijfde ziekte?
Kinderen met de vijfde ziekte krijgen kleine rode vlekjes op hun huid. Deze beginnen in het gezicht en veroorzaken vuurrode wangen. Vervolgens kunnen de vlekjes zich over het hele lichaam verspreiden. Sommige kinderen krijgen koorts en jeuk, maar voelen zich verder niet ziek.
Fred Slijkerman, infectieziektearts, licht toe: “Na besmetting ontstaan na één tot drie weken klachten zoals koorts, spierpijn, hoofdpijn en jeuk,” zegt Slijkerman. Dit is de eerste fase. Vijf tot zeven dagen later verschijnt een fijne vlindervormige huiduitslag, beginnend in het gezicht (ook wel appelwangen genoemd).
De uitslag verspreidt zich naar de romp en ledematen. Soms ontstaan ook gewrichtsklachten. Deze klachten duren van enkele dagen tot twee weken. “Heel soms blijven de gewrichtsklachten langer, maar meestal zijn er geen blijvende klachten.” Na ongeveer een week verdwijnen de vlekjes. Ze kunnen nog drie weken terugkomen, bijvoorbeeld na inspanning of temperatuurwisselingen. Maar ook dan verdwijnen ze weer.
Kan de vijfde ziekte ook bij volwassenen voorkomen?
Hoewel de vijfde ziekte bekend staat als een kinderziekte, kunnen ook volwassenen het krijgen. Zij ervaren vaak pijn en stijfheid in handen en voeten. Gewrichtsklachten duren één tot drie weken, maar kunnen soms maanden aanhouden. Volwassenen hebben minder vaak vlekjes.
Hoe raak je besmet met de vijfde ziekte?
Het Parvovirus B19 bevindt zich in de keel van een geïnfecteerde persoon. Mensen kunnen besmet raken door hoesten, niezen en praten. De ziekte verspreidt zich vooral wanneer mensen veel tijd met elkaar doorbrengen, zoals in gezinnen, op peuterspeelzalen, kinderopvang of scholen. Iemand die de vijfde ziekte heeft gehad, krijgt het niet opnieuw. Er is geen vaccin tegen deze ziekte.
Wat zijn de oorzaken van de toename?
Voorheen was de vijfde ziekte vrij onbekend, maar nu zien we ineens een toename. Hoe komt dit? Coen Berends, woordvoerder van het RIVM, legt uit: “Het is geen nieuwe ziekte,” zegt hij. “We weten niet precies waarom meer mensen de vijfde ziekte krijgen. Het kan zijn dat het Parvovirus B19 door de coronamaatregelen minder rondging. Daardoor zijn meer mensen vatbaar geworden.”
Nu de coronamaatregelen zijn opgeheven, kan de ziekte zich weer makkelijker verspreiden. Ook in andere Europese landen neemt de vijfde ziekte toe.
Wie lopen extra risico?
Mensen met bepaalde bloedarmoede, zoals sikkelcelziekte, lopen meer risico op de vijfde ziekte. Ook mensen met een verzwakt immuunsysteem kunnen ernstig ziek worden door het Parvovirus B19. Zwangere vrouwen die tijdens de eerste helft van hun zwangerschap de vijfde ziekte krijgen, hebben een groter risico op een miskraam. Maar bij de meeste zwangere vrouwen verloopt het normaal en heeft de baby geen gevolgen.
Is de vijfde ziekte gevaarlijk?
Voor gezonde mensen is de vijfde ziekte niet gevaarlijk. Toch zijn er drie groepen voor wie de ziekte ernstige gevolgen kan hebben:
- Het ongeboren kind van een zwangere vrouw die de ziekte niet eerder heeft gehad.
- Personen met een chronische bloedarmoede.
- Personen met een verzwakt immuunsysteem.
Het virus tast het beenmerg aan, waardoor er geen nieuwe rode bloedcellen worden aangemaakt. Bij een ongeboren kind kan dit leiden tot ernstige bloedarmoede, soms is zelfs een bloedtransfusie in de baarmoeder nodig. Gezonde volwassenen merken weinig van het tijdelijk stoppen van rode bloedcelproductie.
Voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd die met kinderen werken, zoals in kinderopvang en basisscholen, kan deze infectie als een beroepsziekte worden beschouwd. Deze organisaties moeten beleid hebben om vervangend werk te regelen indien nodig.
Hoe ziet de behandeling van de vijfde ziekte eruit?
Het goede nieuws is: de vijfde ziekte gaat vanzelf over. Sommige mensen kunnen erg ziek worden, maar met tijdige behandeling herstellen ze goed. Tegen jeuk kan een crème helpen, verkrijgbaar bij drogist of apotheek zonder recept.
Bron: Metronieuws