Datalekken zijn tegenwoordig een groot probleem. Steeds vaker komen persoonlijke en medische gegevens in verkeerde handen terecht. Dat zorgt voor onrust en onzekerheid bij veel mensen. Cybercriminelen maken gebruik van slimme technieken om in te breken in systemen. Zodra ze gegevens buitmaken, proberen ze daar geld aan te verdienen. Vaak gebeurt dit via dreigementen of afpersing.
De afgelopen jaren zijn er meerdere incidenten geweest waarbij persoonsgegevens online zijn beland. Soms gaat het om e-mailadressen en wachtwoorden, maar steeds vaker ook om medische gegevens. Dat maakt de situatie nog gevoeliger, omdat zulke informatie heel persoonlijk is. Het risico op misbruik wordt daardoor groter en slachtoffers zijn vaak langdurig bezorgd over hun privacy.
Hoe hackers te werk gaan
Criminelen die zich bezighouden met digitale inbraken hebben meestal een duidelijk doel: geld verdienen. Ze stelen gegevens en zetten die online of dreigen dat te doen. Vaak wordt er losgeld geëist in ruil voor het verwijderen of niet publiceren van de buitgemaakte data. Zelfs als er betaald wordt, blijft de kans bestaan dat de informatie toch nog verschijnt.
Hackgroepen werken vaak via het zogenoemde ‘dark web’. Dat is een verborgen deel van het internet waar veel illegale activiteiten plaatsvinden. Hier publiceren hackers vaak voorbeelden van gestolen data om druk uit te oefenen. Ook zetten ze soms een aftelklok online. Daarmee proberen ze slachtoffers te dwingen om snel te betalen, uit angst dat gegevens opnieuw worden verspreid.
Wat je kunt doen als je slachtoffer bent
Wanneer je te horen krijgt dat jouw gegevens mogelijk zijn buitgemaakt, is het belangrijk direct in actie te komen. Het eerste advies van experts is altijd om je wachtwoorden te veranderen. Begin met je e-mailadres, want dat account is vaak de sleutel tot veel andere accounts. Gebruik bij voorkeur een sterk en uniek wachtwoord dat je nergens anders gebruikt.
Ook bij medische accounts of accounts van verzekeraars is het verstandig direct wachtwoorden te wijzigen. Criminelen kunnen die informatie gebruiken voor fraude of om toegang te krijgen tot gevoelige gegevens. Daarnaast is het slim om in de gaten te houden of je e-mailadres voorkomt in bekende datalekken. Dat kan via websites die speciaal zijn gemaakt om dit te checken.
Controleer of je gegevens zijn gelekt
Er zijn verschillende platforms waarmee je kunt nagaan of je gegevens online rondzwerven. Bekende voorbeelden zijn haveibeenpwned.com en scatteredsecrets.com. Door je e-mailadres in te vullen, kun je zien of dit voorkomt in eerdere datalekken. Ook de politie biedt een zoekfunctie waarmee burgers dit kunnen controleren, al bevat die niet altijd de meest recente lekken.
Als jouw adres niet naar voren komt, betekent dat niet automatisch dat je helemaal veilig bent. Soms duurt het even voordat gegevens opduiken in databases die openbaar zijn. Blijf daarom alert en houd verdachte mails of berichten goed in de gaten. Extra opletten helpt om te voorkomen dat je slachtoffer wordt van nieuwe vormen van oplichting.
Risico’s van een datalek
Wanneer jouw gegevens zijn buitgemaakt, loop je verschillende risico’s. Het grootste gevaar is identiteitsfraude. Met jouw persoonlijke informatie kunnen criminelen zich voordoen als jou. Ze kunnen bijvoorbeeld leningen aanvragen of aankopen doen op jouw naam. Dat kan veel problemen veroorzaken en kost vaak veel tijd en moeite om op te lossen.
Daarnaast neemt het aantal phishingmails vaak toe na een datalek. Criminelen gebruiken jouw gegevens om berichten geloofwaardiger te maken. Daardoor is de kans groter dat je op een link klikt of persoonlijke informatie prijsgeeft. Ook telefoontjes van oplichters kunnen toenemen. Wees daarom altijd voorzichtig en geef nooit zomaar informatie door aan onbekenden.
Blijf alert en bescherm jezelf
Een datalek kan iedereen overkomen. Je kunt niet altijd voorkomen dat jouw gegevens in verkeerde handen komen. Wel kun je zelf maatregelen nemen om de schade te beperken. Zorg voor sterke en unieke wachtwoorden, gebruik waar mogelijk tweestapsverificatie en houd verdachte berichten altijd goed in de gaten. Zo verklein je de kans dat criminelen echt misbruik maken van jouw gegevens.
Door bewust te blijven van de risico’s en tijdig actie te ondernemen, kun je jezelf beter beschermen. Het is niet prettig om te ontdekken dat je gegevens zijn buitgemaakt, maar snel reageren maakt een groot verschil. Blijf alert en zorg dat je digitaal zo veilig mogelijk blijft.
