Bijna de helft van alle mensen krijgt wel eens last van wagenziekte. Vooral kinderen tussen de twee en twaalf jaar hebben er vaak mee te maken. Dat is vervelend, zeker als je deze zomer met een volle auto richting Zuid-Frankrijk rijdt. Hoe houd je het dan gezellig als de kinderen – of jijzelf – niet tegen een scherm kunnen vanwege de misselijkheid? Misschien biedt je telefoon onverwacht de oplossing. We leggen uit hoe dat zit.
Op sommige telefoons, zoals de iPhone, is een functie toegevoegd die speciaal bedoeld is om wagenziekte te verminderen. Aan de zijkanten van het scherm verschijnen bewegende puntjes die meebewegen met de auto. Je ogen krijgen daardoor hetzelfde beeld als je lichaam voelt. Dat zou hetzelfde effect moeten hebben als recht vooruit kijken tijdens het rijden. Dat is een bekende methode om de misselijkheid tegen te gaan op lange autoritten.
Hoe je hersenen beweging begrijpen
Maar waarom helpt dat precies? Professor Floris Wuyts, specialist in medische fysica aan de Universiteit Antwerpen, legt het uit. Hij werkt in het Ziekenhuis aan de Stroom en weet alles over evenwicht. Volgens hem krijgen onze hersenen informatie van drie belangrijke bronnen: je evenwichtsorgaan in je oor, je ogen en je spieren en gewrichten. Die drie systemen geven samen een beeld van waar je bent en hoe je beweegt. Zo kunnen je hersenen begrijpen dat je bijvoorbeeld in een auto zit of op een boot.
Wanneer je op je telefoon kijkt tijdens het rijden, ontstaat er verwarring. Je ogen zien iets dat niet beweegt – bijvoorbeeld tekst op een scherm – terwijl je lichaam wel voelt dat je beweegt. Je hersenen krijgen dan tegenstrijdige signalen binnen. En dat zorgt ervoor dat je misselijk kunt worden. Dat komt doordat je evenwichtsorgaan en je ogen elkaar tegenspreken.
De rol van verwachting bij beweging
Volgens Wuyts heeft het ook te maken met wat je hersenen verwachten. Als bestuurder van de auto weet je waar je naartoe stuurt. Je ogen en hoofd volgen automatisch de bochten en dat helpt je brein om die beweging goed te verwerken. Maar als je naast de bestuurder zit, zie je minder en weet je vaak pas dat er een bocht komt als het al gebeurt. Daardoor is de kans groter dat je wagenziek wordt. Dit verklaart ook waarom mensen die zelf rijden zelden last hebben van misselijkheid.
De iPhone-functie probeert dat verschil te overbruggen. Door de puntjes aan de rand van het scherm mee te laten bewegen met de auto, worden je ogen beter afgestemd op de bewegingen van je lichaam. Of dat écht werkt, is nog niet helemaal zeker.
Wat zegt de wetenschap over deze oplossing?
Volgens Wuyts is het idee achter de iPhone-functie wel slim bedacht, maar nog niet goed onderbouwd met onderzoek. Hij vond één studie waarin deze methode werd getest, maar dat was maar met tien mensen. Dat is veel te weinig om echt conclusies uit te trekken. Het principe lijkt logisch, maar voor mensen die echt veel last hebben van wagenziekte, is het waarschijnlijk niet voldoende.
Gelukkig zijn er ook andere dingen die je kunt proberen. Er bestaan speciale polsbandjes die drukpunten stimuleren, en er is kauwgum met gember erin. Sommige mensen zweren erbij, maar of het echt werkt, is onduidelijk. Wuyts zegt dat het ook goed mogelijk is dat het vooral door het placebo-effect komt. Als je denkt dat iets helpt, voel je je vaak ook echt beter. Dat is op zichzelf al waardevol, vindt hij.
Wat helpt nog meer tegen wagenziekte?
Er bestaan medicijnen tegen wagenziekte, maar die hebben vaak bijwerkingen zoals sufheid. Het is dus geen oplossing voor iedereen. Een andere methode die goed werkt volgens Wuyts, is je hersenen laten wennen aan bewegingen. Dat heet desensitisatie. Het is een techniek waarbij je het brein langzaam traint om beter met rare bewegingen om te gaan. Zo helpt hij bijvoorbeeld piloten die in de simulator geen last hebben, maar in het echt wel moeten overgeven.
Hij doet dat met een speciale draaistoel die mensen op een veilige manier laat wennen aan bewegingen. Zeilers komen ook vaak bij hem terecht. Sommige zeilers zijn dol op varen, maar worden elke keer ziek op zee. Door hen langzaam te laten wennen aan de schommelbeweging, leert het brein dat het geen alarm hoeft te slaan. Dat kan alleen onder begeleiding en niet thuis met een bureaustoel, waarschuwt hij. Doe je dat verkeerd, dan kan het juist het tegenovergestelde effect hebben.
En wat als je een Android hebt?
Voor wie een Android-telefoon heeft, is deze functie nog niet beschikbaar. Je kunt voorlopig alleen gebruikmaken van apps die beweren wagenziekte te verminderen. Toch lijkt het erop dat ook Google werkt aan een soortgelijke functie als bij Apple. Wanneer dat beschikbaar komt, is nog niet bekend. Tot die tijd is het handig om andere methodes uit te proberen: frisse lucht, vooruit kijken, niet lezen of scrollen, en misschien toch die gemberkauwgom.
Wagenziekte is geen pretje, vooral niet tijdens lange ritten met het hele gezin. Maar gelukkig zijn er steeds meer manieren om het wat draaglijker te maken. En wie weet helpt je telefoon daar binnenkort gewoon een handje bij.
Bron: RTL Nieuws
