Veel mensen denken: ‘Mijn huis, mijn tuin, mijn boom. Die mag ik toch gewoon kappen wanneer ik wil?’ Helaas, zo simpel is het niet. Zelfs al staat de boom in je eigen achtertuin en denk je dat hij dood of ziek is, je mag niet zomaar de zaag erin zetten. Waarom is dat zo, en wat moet je doen om die boom wél legaal te kappen? Ik leg het hier rustig voor je uit.
Waarom mag je niet zomaar bomen kappen?
Een boom is meer dan alleen een stukje groen in je tuin. Het klinkt misschien overdreven, maar bomen spelen een belangrijke rol in het ecosysteem, zelfs als ze al dood lijken te zijn. Bomen bieden leefruimte aan allerlei dieren, zoals vogels, insecten en soms zelfs vleermuizen. Daarnaast helpen ze om de lucht schoon te houden en voorkomen ze wateroverlast doordat ze regenwater opnemen. Gemeentes vinden het belangrijk dat deze functies zo veel mogelijk behouden blijven, zelfs als het gaat om een enkele boom.
Daarnaast hebben veel bomen, vooral oudere exemplaren, vaak een beschermde status. Ze zijn bijvoorbeeld opgenomen in een zogenaamde bomenlijst of bomenverordening. Dat betekent dat deze bomen vanwege hun leeftijd, formaat of historische waarde beschermd worden. Ook kan het zijn dat je boom onderdeel is van een beschermd stadsgezicht. In dat geval mag je zelfs kleinere bomen niet zomaar verwijderen.
Er zijn dus veel redenen waarom een gemeente het zomaar omhakken van bomen aan banden legt. Het gaat niet alleen om bescherming van de natuur, maar ook om het behouden van een aantrekkelijke en gezonde leefomgeving.
Mag je een dode boom zomaar verwijderen?
Ook bij dode bomen denken mensen vaak dat het geen probleem is om ze te verwijderen. Maar vergis je niet: zelfs een dode boom kan waardevol zijn voor het milieu. Vaak vormen dode bomen een thuisbasis voor allerlei insecten, vogels en schimmels. Sommige vogels, zoals spechten en uilen, maken juist nesten in oude, dode stammen. Zelfs wanneer de boom er kaal en nutteloos uitziet, blijft hij een waardevolle rol spelen.
Daarnaast is er nog een andere reden waarom je niet zelf zomaar mag bepalen of een boom dood is of niet. Wat jij ziet als dood, kan door de gemeente anders beoordeeld worden. De gemeente bepaalt aan de hand van inspecties of de boom inderdaad dood of gevaarlijk genoeg is om zonder vergunning te kappen. Zelfs wanneer duidelijk is dat de boom gevaarlijk is, mag je meestal niet zonder toestemming handelen.
In welke gemeentes mag je niet zomaar een boom kappen?
Eigenlijk geldt in bijna elke Nederlandse gemeente wel een bepaalde vorm van regelgeving rondom het kappen van bomen. Toch verschilt de aanpak per gemeente. Gemeentes als Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag zijn streng met regels omtrent bomen. Maar ook kleinere gemeenten hebben vaak duidelijke regels vastgelegd in een zogenoemde bomenverordening.
In sommige gemeenten moet je voor élke boom die dikker is dan een bepaalde stamomtrek (vaak vanaf 30 cm of meer) een vergunning aanvragen. In andere gemeenten mag je zonder vergunning kleinere bomen wél verwijderen, maar moet je voor oudere of monumentale bomen alsnog toestemming krijgen. Het verschilt per plek, dus check altijd even goed bij jouw gemeente voordat je actie onderneemt.
Wil je weten hoe het in jouw gemeente zit, kijk dan op de gemeentelijke website. Zoek naar het woord bomenkap, bomenverordening of vergunningen bomen kappen. Zo weet je precies waar je aan toe bent.
Hoe zit het met bomen die direct gevaar opleveren?
Als je denkt dat een boom direct gevaar oplevert, bijvoorbeeld omdat hij kan omvallen en schade of letsel kan veroorzaken, dan moet je dit melden bij je gemeente. Vaak stuurt de gemeente dan een inspecteur langs om de situatie te beoordelen. Wanneer er inderdaad gevaar is, krijg je meestal toestemming om de boom snel te verwijderen.
Let op: zelfs als de boom duidelijk gevaarlijk is, moet je dit dus altijd eerst melden bij de gemeente voordat je zelf aan de slag gaat. Doe je dit niet, dan kun je achteraf alsnog een flinke boete krijgen.
Hoe krijg je toestemming om een boom te kappen?
Wil je toch een boom kappen? Dan is het aanvragen van een vergunning vaak noodzakelijk. Dit doe je bij je eigen gemeente. Meestal kun je online via het gemeenteloket een kapvergunning aanvragen. Daarbij moet je aangeven waarom je de boom wilt verwijderen. Het is goed om hierbij duidelijk aan te geven waarom de boom bijvoorbeeld gevaarlijk of ongewenst is.
De gemeente komt vervolgens kijken naar de situatie. Vaak wordt er gekeken of er alternatieven zijn, zoals snoeien of verplaatsen van de boom. Als de vergunning uiteindelijk wordt verleend, zijn hier vaak voorwaarden aan verbonden. Denk bijvoorbeeld aan het planten van een vervangende boom.
Wat zijn de gevolgen als je zonder vergunning een boom kapt?
Stel, je hebt niet gewacht op de gemeente en hebt zelf toch die boom omgezaagd. Wat kan er gebeuren? In Nederland zijn gemeentes bevoegd om boetes op te leggen als je zonder vergunning bomen kapt. Deze boetes kunnen behoorlijk oplopen, zeker als het gaat om beschermde of oudere bomen. Soms moet je ook de schade herstellen, bijvoorbeeld door het planten van meerdere nieuwe bomen. Het kappen zonder toestemming kan je dus duur komen te staan.
Dus wat moet je doen voordat je gaat kappen?
Als je besluit dat de boom in je tuin écht weg moet, neem dan altijd eerst contact op met je gemeente. Controleer wat de regels zijn en zorg ervoor dat je een vergunning aanvraagt voordat je actie onderneemt. Ook al staat de boom op je eigen terrein, het betekent niet dat je er zomaar mee kunt doen wat je wilt.
Wees verstandig en informeer jezelf goed. Zo voorkom je boetes en eventuele vervelende situaties met je gemeente en buurtbewoners. Bovendien draag je hiermee bij aan het behoud van groen in je omgeving, iets waar we uiteindelijk allemaal van profiteren.
