De energierekening blijft een groot gespreksonderwerp in Nederland. Veel huishoudens merken nog altijd hoe zwaar de stijgende energiekosten drukken op hun budget. En de verwachting is dat die kosten de komende jaren nog verder kunnen oplopen. De vraag is dus wat de politiek eraan wil doen. Moet de energiebelasting omlaag of juist niet? De verschillende partijen hebben daar flink uiteenlopende ideeën over.
Radar zette de standpunten van de grootste partijen op een rij. Hoewel bijna iedereen het erover eens is dat energie betaalbaar moet blijven, verschillen de meningen over hoe dat doel bereikt moet worden.
Partijen die de energiebelasting willen verlagen
De PVV vindt dat Nederland te veel belasting betaalt over energie vergeleken met andere Europese landen. Volgens de partij is het oneerlijk dat het btw-tarief hier zoveel hoger ligt. De PVV wil daarom dat het btw-tarief op energie wordt verlaagd naar 9 procent. Zo zou energie voor iedereen betaalbaarder moeten worden.
Ook het CDA wil voorkomen dat de energiebelasting verder stijgt. De partij pleit niet direct voor een forse verlaging, maar wil wel dat de lasten niet verder toenemen. De belangrijkste oplossing volgens het CDA ligt bij het verduurzamen van woningen. Door huizen beter te isoleren en energiezuiniger te maken, zouden de kosten op lange termijn vanzelf omlaaggaan.
GroenLinks-PvdA ziet isolatie eveneens als de structurele oplossing. Toch begrijpt de partij dat veel mensen nú al moeite hebben met hun energierekening. Daarom wil GroenLinks-PvdA het bestaande energienoodfonds behouden. Daarnaast pleiten ze voor een verlaging van de energiebelasting, al is er nog geen concreet plan uitgewerkt over hoe dat precies moet.
D66 kijkt naar een iets andere aanpak. De partij wil de energiebelasting alleen verlagen op elektriciteit, zodat het gebruik van duurzame stroom aantrekkelijker wordt. Op gas en andere vervuilendere energiebronnen moet de belasting juist hoog blijven. D66 wil bovendien dat bedrijven die extreem veel energie verbruiken, een hoger tarief blijven betalen.
Ook de VVD vindt dat de energierekening voor huishoudens omlaag moet. De partij wil daarom de energiebelasting verlagen en tegelijk investeren in betere isolatie van woningen. Daarnaast ziet de VVD kansen in het beter benutten van restwarmte, bijvoorbeeld via warmtepompen en warmtenetten.
JA21 kiest voor een bredere verlaging: zowel de energiebelasting als de btw op energie moeten omlaag. Dat geld wil de partij deels terugverdienen door meer in te zetten op kernenergie als stabiele energiebron. Ook wil JA21 onderzoeken of de gasvelden in Groningen weer open kunnen om de afhankelijkheid van het buitenland te verkleinen.
Partijen die lasten willen verschuiven
De SP heeft een ander idee. Volgens de partij betalen gewone huishoudens nu te veel en grootverbruikers te weinig. Daarom wil de SP dat de energiebelasting omhoog gaat voor bedrijven die veel energie verbruiken. De opbrengst daarvan kan gebruikt worden om de lasten voor huishoudens en het midden- en kleinbedrijf te verlagen. Tegelijk pleit de partij voor een groot isolatieprogramma, zodat iedereen op termijn minder energie verbruikt.
De BBB richt zich vooral op lastenverlichting en eenvoud. Volgens de partij moeten er geen extra belastingen of nationale regels komen bovenop het Europese beleid. De BBB wil bestaande heffingen schrappen die de energierekening volgens hen onnodig verhogen. Minder regels en lagere lasten moeten volgens de partij leiden tot betaalbare energie voor iedereen.
NSC, de partij van Pieter Omtzigt, stelt een sociaal tarief voor op energie. Dat betekent dat huishoudens met lagere inkomens minder belasting zouden betalen dan bedrijven of grootverbruikers. NSC wil daarnaast dat de kosten van het elektriciteitsnet eerlijker worden verdeeld tussen huishoudens en bedrijven.
Volt kiest juist voor een totaal andere richting. De partij wil alle belastingkortingen op energie afschaffen. Dat lijkt slecht nieuws voor consumenten, maar Volt stelt dat dit wordt gecompenseerd door de invoering van een basisinkomen. Met dat inkomen zou iedereen volgens de partij uiteindelijk beter af zijn.
Meer aandacht voor rechtvaardige verdeling
De SGP wil dat de energiebelasting eerlijker wordt verdeeld. Volgens de partij moet er een sociaal tarief komen voor kwetsbare huishoudens. Dat betekent dat mensen met lage inkomens minder betalen en grootverbruikers juist wat meer. Daarnaast wil de SGP een maximumprijs voor energie, zodat gezinnen niet in de knel komen als de prijzen plotseling stijgen.
De ChristenUnie heeft een vergelijkbaar plan. De partij wil de energiebelasting voor huishoudens met 500 miljoen euro verlagen door het tarief in de eerste schijf omlaag te brengen. Grote bedrijven die veel energie verbruiken, zouden juist wat meer moeten gaan betalen. Volgens de ChristenUnie maakt dat het systeem eerlijker en rechtvaardiger.
De Partij voor de Dieren vindt dat het huidige systeem scheef is. Bedrijven die veel energie gebruiken, betalen nu relatief weinig belasting, terwijl burgers en het mkb juist veel kwijt zijn. De partij wil dat grootverbruikers fors meer gaan betalen, zodat mensen met lagere inkomens worden ontzien.
DENK sluit zich daarbij aan, maar legt de nadruk op steun voor huishoudens. Volgens de partij moet de energiebelasting omlaag voor burgers. Als dat niet genoeg is, wil DENK ook dat de energietoeslag wordt verhoogd en het prijsplafond blijft bestaan, zodat niemand in de kou komt te zitten.
Partijen met eigen energievoorstellen
Forum voor Democratie wil terug naar de energiebelastingen van vóór het tijdperk Rutte. Dat betekent dat de belasting op elektriciteit omlaag moet van €0,12 naar €0,11 per kilowattuur en die op gas van €0,70 naar €0,17 per kubieke meter. Daarmee zou volgens FvD de energierekening van huishoudens weer draaglijk worden.
50PLUS ziet vooral dat veel ouderen moeite hebben om de energierekening te betalen. De partij vindt dat er op korte termijn financiële steun moet komen om mensen te helpen die het zwaar hebben. Op langere termijn wil 50PLUS de nadruk leggen op verduurzaming en het versterken van de koopkracht.
Energie blijft een heet politiek hangijzer
Hoewel bijna alle partijen het erover eens zijn dat de energierekening omlaag moet, verschillen ze sterk over de manier waarop dat moet gebeuren. Sommige partijen zetten in op lastenverlaging, anderen willen juist meer investeren in isolatie en duurzame energie.
Wat opvalt, is dat de meeste partijen erkennen dat huishoudens met lage inkomens bescherming nodig hebben tegen hoge energiekosten. Tegelijk willen velen ook dat grote bedrijven meer bijdragen.
De komende verkiezingen zullen duidelijk maken welke koers Nederland gaat varen. Eén ding is zeker: de energierekening blijft voorlopig een belangrijk thema waar iedereen wel iets van vindt – of je nu voor lagere belastingen bent, of juist voor een eerlijkere verdeling.
Bron:Â Radar Avrotros
