Iedereen heeft weleens slaapzand in de ooghoeken als ze wakker worden. Als kind geloofden we misschien dat het zandmannetje ’s nachts magisch slaapzand strooide om ons in slaap te laten vallen. Maar inmiddels weten we dat er een andere reden is waarom deze korreltjes zich verzamelen in onze ooghoeken. Wat is slaapzand precies, en zegt het iets over je slaapkwaliteit?
Hoe ontstaat slaapzand?
Slaapzand – ook wel soep of slaap genoemd – ontstaat door de natuurlijke werking van je ogen. Overdag en ’s nachts zorgen traanvocht en een beschermende traanfilm ervoor dat je ogen vochtig blijven. Dit helpt uitdroging te voorkomen en houdt je ogen schoon.
Het traanvocht wordt aangemaakt in klieren aan de rand van je ooglid. Dit vocht bevat zout, eiwitten, celresten en afbraakproducten van witte bloedcellen. De witte bloedcellen spelen een belangrijke rol in je afweersysteem en helpen je ogen beschermen tegen bacteriën en virussen. Tijdens de nacht blijft dit vocht zich ophopen in je ooghoeken, waardoor er kleine korstjes ontstaan.
Slaap in je ogen is dus een teken dat je immuunsysteem actief is en je ogen schoonhoudt. Het is een volledig natuurlijk proces dat bij iedereen voorkomt.
Waarom ontstaat slaapzand alleen ’s nachts?
Overdag produceren je ogen ook traanvocht, maar je merkt daar minder van omdat je regelmatig knippert. Elke keer dat je knippert, verdeel je het traanvocht gelijkmatig over het oogoppervlak. Dit zorgt ervoor dat het vocht niet in je ooghoeken blijft zitten.
’s Nachts, als je slaapt en je oogleden gesloten blijven, is er geen knipperende beweging om het traanvocht te verspreiden. Hierdoor verzamelt zich vocht bij de ooghoeken, wat opdroogt tot kleine korstjes. Dit proces wordt versterkt doordat het traanvocht ’s nachts dikker is dan overdag.
Is veel slaapzand in je ogen normaal?
De hoeveelheid slaap in je ogen kan per dag verschillen. Soms heb je nauwelijks iets in je ooghoeken, terwijl je op andere dagen wakker wordt met dichtgeplakte ogen. Dit heeft te maken met de activiteit van je immuunsysteem.
Je lichaam werkt dag en nacht om schadelijke bacteriën en virussen te bestrijden. Als je immuunsysteem harder moet werken, kan dat zorgen voor een toename van slaapzand in je ogen. Dit is meestal geen reden tot zorgen.
In sommige gevallen kan een overmatige hoeveelheid slaapzand een teken zijn van een oogontsteking, zoals een bindvliesontsteking (conjunctivitis). Als je ogen rood, pijnlijk of opgezwollen zijn en je elke ochtend met dichtgeplakte oogleden wakker wordt, kan dat duiden op een infectie. In dat geval is het verstandig om een huisarts te raadplegen.
Hoe verwijder je slaapzand op een hygiënische manier?
Veel mensen wrijven ’s ochtends automatisch de slaap uit hun ogen. Hoewel dit een snelle manier is om je ooghoeken schoon te maken, is het niet de meest hygiënische methode. Door te wrijven kun je ziektekiemen van je handen naar je ogen overbrengen, wat irritatie of zelfs een infectie kan veroorzaken.
De beste manier om slaapzand te verwijderen is door je gezicht te wassen met schoon water of je ogen te spoelen onder de douche. Dit zorgt ervoor dat de korstjes loskomen zonder dat je met je vingers in je ogen wrijft.
Heeft slaapzand iets te maken met je slaapkwaliteit?
Slaapzand ontstaat alleen als je ogen langdurig gesloten zijn. Maar betekent meer slaapzand dat je beter geslapen hebt? Het antwoord is nee. De hoeveelheid slaapzand die je ’s ochtends in je ogen hebt, zegt niets over de kwaliteit van je slaap.
Een goede nachtrust hangt vooral af van het doorlopen van meerdere slaapcycli en voldoende tijd in de verschillende slaapfasen. Wil je je slaapkwaliteit verbeteren? Dan is het belangrijk om te zorgen voor een goede slaaphygiëne, een comfortabel bed en een goed matras. Op die manier kun je elke nacht optimaal uitrusten, ongeacht hoeveel slaapzand je in je ogen hebt.
Bron: swissflex
