Je kent het vast wel: je bent aan het zwemmen in een zwembad of in de zee, en ineens moet je nodig plassen. Naar het toilet gaan is op dat moment onhandig of ver weg, en voor je het weet, laat je het gewoon in het water lopen. Klinkt onschuldig, toch? Maar plassen in het zwembad of in zee is minder onschuldig dan je misschien denkt. Veel mensen weten niet wat er eigenlijk gebeurt als ze in het water plassen – en wat voor invloed dat heeft op anderen en het milieu.
Wat gebeurt er als je plast in een zwembad?
In een zwembad zit chloor, en dat chloor is bedoeld om bacteriën en andere ziekteverwekkers in het water te doden. Dat klinkt goed, maar er zit een keerzijde aan. Wanneer urine in contact komt met chloor, ontstaat er namelijk een chemische reactie. Hierbij worden stoffen gevormd die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Een bekende stof die hierbij vrijkomt is trichlooramine, een gas dat je kunt inademen.
Trichlooramine kan irritatie veroorzaken aan je ogen, huid en luchtwegen. Misschien heb je het zelf al eens ervaren: na een tijdje zwemmen krijg je prikkende ogen of je moet hoesten. Dat is vaak niet zomaar ‘het chloor’, maar een reactie op afvalstoffen zoals urine die met chloor in aanraking zijn gekomen.
Hoe meer mensen in het zwembad plassen, hoe meer van deze schadelijke stoffen er ontstaan. En hoe slechter de luchtkwaliteit boven het water wordt – vooral in binnenzwembaden. Dat maakt het niet alleen onaangenaam, maar ook ongezond, vooral voor mensen met astma of gevoelige luchtwegen.
En in de zee dan, is dat niet gewoon natuurlijk?
Veel mensen denken dat plassen in zee geen probleem is, omdat het water zo groot is en er veelal natuurlijke processen plaatsvinden. En ja, het klopt dat de zee veel groter is dan een zwembad en zichzelf beter ‘schoonspoelt’. Toch betekent dat niet dat plassen in zee helemaal onschuldig is.
Urine bevat stikstof en fosfor, twee stoffen die op het land vaak als meststof gebruikt worden. Als te veel van deze stoffen in zee terechtkomen – niet alleen door mensen, maar bijvoorbeeld ook via rioolwater of landbouw – kan dat leiden tot algenbloei. En algenbloei is slecht voor het zeeleven. Grote hoeveelheden algen verbruiken veel zuurstof, waardoor vissen en andere zeedieren kunnen sterven. Dit heet eutrofiëring.
Hoewel jouw ene plas in de zee geen milieuramp veroorzaakt, draagt het wel bij aan een groter probleem. Zeker op drukke stranden waar dagelijks duizenden mensen zwemmen, kan het een merkbaar effect hebben op de waterkwaliteit en het ecosysteem.
Hoe schadelijk is urine zelf eigenlijk?
Urine bestaat voor het grootste deel uit water, maar bevat ook afvalstoffen die je lichaam kwijt moet. Denk aan ureum, ammoniak, natrium, creatinine en soms resten van medicijnen. Hoewel die stoffen in kleine hoeveelheden voorkomen, kunnen ze toch voor problemen zorgen – vooral in afgesloten ruimtes zoals zwembaden.
In zwembaden kunnen die stoffen niet alleen reageren met chloor, maar ook de balans van het water verstoren. Daardoor moet het zwembad vaker gecontroleerd en schoongemaakt worden, en is er meer chloor nodig om het water ‘veilig’ te houden. Dat kost energie, geld en heeft ook invloed op hoe prettig het water aanvoelt en ruikt.
Wat gebeurt er met je huid en gezondheid?
Als je zwemt in water waar veel mensen geplast hebben, kun je last krijgen van huidirritatie, jeuk, rode ogen of zelfs luchtwegproblemen. Vooral kinderen, ouderen en mensen met een gevoelige huid kunnen hier sneller last van hebben.
Ook als je wondjes hebt, is zwemmen in water dat vervuild is met urine of andere lichaamsstoffen geen goed idee. Bacteriën kunnen via open plekjes op je huid naar binnen dringen en voor infecties zorgen.
Bij zee- of zwemwater met onvoldoende doorstroming – zoals bij stilstaande meren of baaien – kunnen de risico’s groter zijn. Niet alleen door urine, maar ook door andere vervuiling zoals zonnebrandcrème, zweet of ontlasting.
Waarom mensen het toch blijven doen
Het is makkelijk, snel en ‘niemand merkt het toch’, denken veel mensen. En eerlijk is eerlijk: als je moet plassen tijdens het zwemmen, is het verleidelijk om gewoon even je gang te gaan. Zeker kinderen weten soms niet beter, en volwassenen nemen het gedrag vaak over uit gemak of gewoonte.
Er is ook weinig sociale controle. Je ziet het immers niet direct wanneer iemand plast in het water. Daardoor voelen mensen zich minder verantwoordelijk voor hun gedrag in het zwembad of de zee.
Toch zouden we dat misschien wél moeten voelen. Want net als afval op straat gooien of niet douchen voor het zwemmen, draagt ook plassen in het water bij aan vervuiling en ongemak voor anderen.
Wat kun je dan wél doen?
Als je weet dat je lang gaat zwemmen, ga dan vooraf goed naar het toilet. Moedig ook kinderen aan om eerst te plassen voordat ze het water in gaan. Veel zwembaden hebben borden met deze tips hangen, maar lang niet iedereen neemt ze serieus.
Ben je eenmaal in het water en voel je de aandrang, probeer dan even uit het water te gaan. Ja, het is misschien even onhandig, maar het is wel zo hygiënisch – voor jezelf én voor anderen.
En denk je dat je het echt niet kunt ophouden? Overweeg dan om even een pauze in te lassen of iets minder lang in het water te blijven.
Taboe doorbreken
Plassen in het zwembad of de zee wordt vaak met een knipoog besproken, alsof het een grappig geheim is waar iedereen zich stiekem aan bezondigt. Maar als je weet wat de gevolgen zijn – van ademhalingsproblemen tot milieuvervuiling – is het misschien tijd om er wat serieuzer naar te kijken.
Uiteindelijk draait het om respect voor elkaar, het milieu en je eigen gezondheid. En dat begint met kleine stappen. Zoals even naar het toilet gaan voor je het water induikt. Want ja, ook dat hoort gewoon bij goed zwemgedrag.
