Als iemand mij een paar jaar geleden had verteld dat ik ooit het goedkoopste product zou kiezen boven ethiek, had ik ze uitgelachen. Ik was altijd iemand die geloofde in bewust consumeren. Eerlijkheid, duurzaamheid, en een schoon geweten – dat vond ik belangrijk. Maar nu, jaren later, besef ik dat ik zelf ook concessies maak. En ja, ik schaam me ervoor.
Laat ik het maar meteen zeggen: ik koop mijn spullen het liefst goedkoop. De meeste kleding in mijn kast komt uit webshops die vanuit China verzenden, en ik besef heel goed dat de lage prijzen vaak ten koste gaan van de arbeidsomstandigheden daar. Er wordt vaak over gesproken: kinderarbeid, lange werkdagen in slechte omstandigheden, amper genoeg loon om van te leven. En toch klik ik nog steeds op de ‘koop nu’-knop.
Toen mijn vrienden voor het eerst over mijn online shopgedrag begonnen, reageerde ik defensief. “Iedereen doet het,” zei ik dan. “Kijk maar eens hoeveel mensen op AliExpress kopen of bij die goedkope modewinkels.” Maar diep van binnen wist ik dat het meer was dan dat. Het ging niet alleen om de mainstream. Het ging om mezelf. Over de simpele vraag: wil ik 5 euro betalen voor een shirt of 50 euro voor iets dat eerlijk is geproduceerd?
Ik ben niet trots op mijn keuzes. Maar het voelt soms alsof ik geen andere keus heb. Mijn eigen leven is ook niet bepaald luxe. De energierekening blijft stijgen, de boodschappen worden duurder, en de huur schiet omhoog. Die goedkope spullen maken het leven net iets draaglijker, denk ik dan. Maar het voelt altijd dubbel. Want ergens weet ik dat mijn voordeel de pijn van een ander is.
Ik heb discussies gehad met mijn zus, die het niet kan verdragen. “Hoe kun je dat doen? Je bent toch niet blind voor wat er achter die producten schuilgaat?” En natuurlijk heeft ze gelijk. Ik lees de verhalen ook, over fabrieken waar kinderen lange uren maken voor een paar centen per dag, over mensen die in kelders werken zonder enig daglicht. Het dringt wel tot me door, maar als ik voor mijn laptop zit en ik zie dat ik voor een paar euro iets kan bestellen, dan druk ik toch weer op bestellen.
Soms denk ik: moet ik mezelf veranderen, of is het de wereld die moet veranderen? Ik zou willen dat ik het me kon veroorloven om alleen maar lokale, duurzame producten te kopen. Maar zo simpel is het niet. De prijzen in de winkels hier zijn niet meer te betalen, zeker niet met mijn inkomen. En dat is de harde waarheid waar ik iedere dag mee geconfronteerd word.
Ik weet dat ik met deze mening niet de sympathie van anderen zal winnen. Het is niet mooi, en het is zeker niet ethisch. Maar dit is wel de realiteit van mijn leven en dat van zoveel anderen. Misschien is dat het meest ongemakkelijke van allemaal: dat ik niet de enige ben. We zijn met velen die, in de strijd om het hoofd boven water te houden, afwegingen maken die we liever niet zouden maken.
