In Nederland krijgt ongeveer één op de twintig ouderen te maken met mishandeling. Vaak zijn deze mensen niet in staat om voor zichzelf op te komen. Juist daarom is het belangrijk dat mensen in hun omgeving weten waar ze op moeten letten. In dit artikel lees je hoe ouderenmishandeling eruit kan zien en wat jij kunt doen als je denkt dat er iets niet klopt.
Ouderenmishandeling kent verschillende vormen
Ouderenmishandeling betekent dat iemand iets doet waardoor een oudere persoon schade oploopt. Dat kan lichamelijk zijn, zoals slaan, duwen of schoppen. Maar ook psychisch geweld komt vaak voor, zoals schelden, dreigen of kleineren. Daarnaast valt seksueel misbruik ook onder mishandeling, hoe moeilijk dat onderwerp ook is.
Verwaarlozing is een andere vorm die vaker voorkomt dan je misschien denkt. Dit gebeurt bijvoorbeeld als iemand geen goede zorg krijgt, slecht eet of in vieze omstandigheden leeft. Financieel misbruik is ook een veelvoorkomende vorm. Hierbij wordt er zonder toestemming geld uitgegeven of worden bezittingen afgepakt. Denk bijvoorbeeld aan een familielid dat geld opneemt van een oudere zonder dat die het weet.
Het gaat vaak om mensen die dichtbij staan
Wat deze vorm van mishandeling extra pijnlijk maakt, is dat het vaak gebeurt door mensen die juist vertrouwd zijn. Bijvoorbeeld een partner, kind of buurvrouw. Maar ook mensen uit de zorg, zoals verzorgenden of verpleegkundigen, kunnen zich hieraan schuldig maken. Ouderen zijn vaak afhankelijk van deze mensen, waardoor ze niet snel hulp durven te vragen of het moeilijk vinden om te zeggen dat er iets mis is.
Juist die afhankelijkheid maakt het zo lastig. Een oudere wil misschien geen ruzie of denkt dat niemand hem of haar zal geloven. Dat maakt het extra belangrijk dat mensen in de omgeving alert zijn. Vaak zijn het juist de kleine dingen die opvallen, zoals een plotselinge verandering in gedrag of uiterlijk.
Herkenbare signalen die kunnen wijzen op mishandeling
Soms heb je een gevoel dat er iets niet klopt. Een oudere draagt steeds dezelfde vieze kleding, ziet er onverzorgd uit of heeft vreemde blauwe plekken. Misschien hoor je een verhaal dat niet klopt met wat je ziet. Het zijn allemaal signalen waar je op kunt letten. Hieronder een paar voorbeelden:
Een oudere persoon reageert schrikachtig als je hem of haar onverwacht aanraakt. Er is ineens sprake van angst of somberheid. Je merkt dat iemand zich terugtrekt of minder praat dan vroeger. De koelkast is leeg of het huis is erg vies. Rekeningen blijven onbetaald terwijl je weet dat er genoeg geld is. Soms zie je dat er geld of sieraden verdwijnen.
Niet elk signaal hoeft meteen te betekenen dat er mishandeling is. Maar als je meerdere signalen ziet of een naar onderbuikgevoel hebt, is het goed om iets te doen. Beter één keer te vaak opletten dan te weinig.
Wat kun je doen als je iets vermoedt?
Je twijfelt misschien of je je er wel mee moet bemoeien. Maar onthoud: het is altijd beter om iets te doen dan niets. Begin met het voeren van een rustig gesprek met de oudere, als dat mogelijk is. Vraag hoe het gaat en toon oprechte interesse. Je kunt ook praten met andere familieleden of met de huisarts van de oudere.
Als je het lastig vindt om zelf in actie te komen, kun je contact opnemen met Veilig Thuis. Zij zijn er voor situaties zoals deze. Je kunt anoniem advies vragen of een melding doen. Ze zijn dag en nacht bereikbaar via 0800-2000. Op werkdagen kun je ook met ze chatten als je liever niet belt.
Als je denkt dat er sprake is van seksueel misbruik, neem dan contact op met de zedenpolitie. Bel in dat geval naar 0900-8844. Gaat het om een acute situatie waarin iemand direct in gevaar is? Bel dan altijd 112. Aarzel dan niet.
Financieel misbruik kun je melden bij de bank van de oudere. Zij kunnen samen met jou kijken wat er mogelijk is. Ook een notaris kan iets betekenen. Die kan helpen met het aanpassen of controleren van documenten, zoals een volmacht of testament. In sommige gevallen kunnen zij ook onderzoek doen of juridische stappen adviseren.
Als je vermoedt dat mishandeling plaatsvindt in een verzorgingshuis of zorginstelling, kun je een melding maken bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Dat kan via het Landelijk Meldpunt Zorg. Zij gaan dan kijken of er iets aan de hand is en wat er nodig is.
Vergeet de pleger niet: die heeft soms ook hulp nodig
Mishandeling gebeurt niet altijd met opzet. Soms raakt iemand overbelast, bijvoorbeeld een mantelzorger die het niet meer aankan. Er is vaak weinig kennis over hoe om te gaan met zorg of gedragsproblemen. Dat kan leiden tot situaties die langzaam uit de hand lopen.
De persoon die de mishandeling pleegt, is dus niet altijd een ‘slechte’ persoon. Soms heeft ook diegene hulp nodig om te leren hoe hij of zij beter om kan gaan met de situatie. Het is daarom belangrijk dat er niet alleen naar het slachtoffer gekeken wordt, maar ook naar de persoon die schade aanricht.
Ouderenmishandeling is een lastig onderwerp waar veel schaamte en angst bij komt kijken. Toch is het belangrijk dat we ons er bewust van zijn en onze ogen niet sluiten. Alleen samen kunnen we zorgen dat ouderen veilig en met respect behandeld worden. Door signalen te herkennen en op tijd te handelen, kun jij het verschil maken.
Bron: Maxvandaag
