Het is algemeen bekend dat fietsen goed is voor je gezondheid. Je beweegt, bent buiten en het is beter voor het milieu. Maar er is nu nóg een reden om vaker op de fiets te stappen. Volgens een nieuw wetenschappelijk onderzoek verkleint fietsen namelijk de kans op dementie. Dat is goed nieuws, zeker nu steeds meer mensen op latere leeftijd te maken krijgen met geheugenproblemen. In dit artikel leggen we uit hoe dit precies zit en waarom fietsen zo’n positieve invloed kan hebben op je brein.
Onderzoekers ontdekten duidelijk verschil bij fietsers
De nieuwe studie werd gepubliceerd in een bekend medisch tijdschrift en onderzocht bijna een half miljoen mensen. De onderzoekers verzamelden gegevens van meer dan 479.000 Britten die meededen aan een langlopend gezondheidsonderzoek. De deelnemers waren tussen de 40 en 69 jaar oud toen het onderzoek begon. Ze werden ruim dertien jaar gevolgd. De wetenschappers keken naar hoe mensen zich dagelijks verplaatsen en verdeelden hen in vier groepen. Er was een groep die vooral met de auto of het openbaar vervoer reisde. Een tweede groep bestond uit mensen die vooral liepen. Een derde groep combineerde wandelen met andere vormen van vervoer. En de laatste groep stapte regelmatig op de fiets, of gebruikte de fiets samen met andere vervoersmiddelen.
Wat bleek? De mensen die regelmatig fietsten, hadden twintig procent minder kans om dementie te ontwikkelen dan de mensen die weinig tot niet bewogen. Die twintig procent minder risico is een opvallend verschil. Het maakt duidelijk dat fietsen een veel grotere rol speelt in onze hersengezondheid dan we eerder dachten. En het effect werd niet alleen gezien bij oudere vormen van dementie, maar ook bij mensen die het al jong kregen. Opvallend genoeg liet de groep wandelaars geen verminderd risico zien. Dat maakt fietsen dus extra bijzonder.
Waarom fietsen zo goed is voor je hersenen
De onderzoekers zijn verder gaan kijken naar wat er dan precies in de hersenen gebeurt tijdens het fietsen. Ze analyseerden hersenscans van de deelnemers om de verschillen beter te begrijpen. Daaruit kwam iets opvallends naar voren: mensen die vaak fietsen, hebben een grotere hippocampus. Dat is een deel van de hersenen dat belangrijk is voor je geheugen en leervermogen. Dit hersengebied wordt kleiner naarmate mensen ouder worden, en juist dat proces lijkt vertraagd te worden door regelmatig fietsen.
Het effect was het sterkst bij mensen die het zogenaamde APOE ε4-gen niet hebben. Dat gen verhoogt normaal gesproken de kans op dementie. Toch bleek ook dat mensen mét dat gen voordeel hadden van het fietsen. Dat maakt deze ontdekking voor iedereen belangrijk, ongeacht of je een verhoogd risico hebt of niet. Zelfs wie een genetisch risico draagt, kan zijn of haar hersenen helpen door regelmatig te bewegen.
Fietsen is al langer bekend als gezonde gewoonte
Dat fietsen goed voor je is, wisten we natuurlijk al. Het helpt tegen overgewicht, verbetert je conditie en verlaagt de kans op hartproblemen. Ook mensen met diabetes type 2 profiteren van regelmatig fietsen. Daarnaast zorgt het voor minder stress en kan het helpen tegen rugklachten. Nu blijkt dat ook je hersenen flink kunnen profiteren van die ritjes op de fiets. En dat maakt het nóg aantrekkelijker om de auto te laten staan. Als je dus twijfelt of je met de fiets of de auto naar de winkel gaat: pak die fiets. Je geheugen zal je dankbaar zijn.
De studie is betrouwbaar, maar er zijn wel kanttekeningen
Het onderzoek wordt door veel experts gezien als betrouwbaar. Dat komt vooral door het grote aantal deelnemers en de lange tijdsperiode waarin ze gevolgd zijn. De wetenschappers hielden ook rekening met andere factoren die een rol kunnen spelen bij dementie. Denk aan leeftijd, geslacht, opleiding, roken, alcoholgebruik en algemene gezondheid. Daardoor konden ze de invloed van fietsen beter isoleren van andere invloeden. Ook keken ze naar hoe mensen zich verplaatsten vóórdat ze een diagnose kregen, wat het verband nog duidelijker maakt.
Toch moet er ook gezegd worden dat het onderzoek niet perfect is. De manier van reizen werd bijvoorbeeld alleen aan het begin van het onderzoek gemeten. Dat betekent dat het gedrag van deelnemers later misschien veranderd is, maar dat werd niet meer bijgehouden. Misschien zijn sommige mensen gestopt met fietsen, of juist begonnen, maar dat werd niet vastgelegd. Een ander punt is dat de onderzoekers afhankelijk waren van wat de deelnemers zelf vertelden. En zoals bij elk onderzoek met zelfrapportage, kan dat voor onnauwkeurigheden zorgen.
Daarnaast was het grootste deel van de deelnemers van Europese afkomst. Meer dan 85 procent kwam uit dezelfde achtergrond. Daardoor is het nog onduidelijk of deze uitkomsten ook gelden voor mensen met een andere etnische afkomst. De onderzoekers benadrukken dan ook dat er meer studies nodig zijn in andere landen en bij andere bevolkingsgroepen.
Kleine moeite, groot verschil
Wat dit onderzoek vooral laat zien, is dat je zelf veel kunt doen om gezond oud te worden. Regelmatig bewegen, en dan vooral fietsen, blijkt een eenvoudige maar krachtige manier om je hersenen gezond te houden. Zelfs als je genetisch een hoger risico loopt op dementie, kun je dat risico mogelijk verlagen door gewoon wat vaker op de fiets te stappen. En het mooie is: je hoeft geen topsporter te zijn om hier baat bij te hebben. Een rustige fietstocht door de buurt, naar je werk of de winkel is al genoeg.
Fietsen is dus niet alleen goed voor je hart en conditie, maar ook voor je hoofd. En in een tijd waarin dementie steeds vaker voorkomt, is dat bijzonder waardevolle informatie. Je hersenen laten trainen hoeft dus niet alleen via boeken of puzzels. Ook een simpel rondje op de fiets helpt je brein in topvorm te houden. Dus: fiets vaker, blijf in beweging en geef je hersenen de aandacht die ze verdienen. Het is misschien wel de slimste keuze die je vandaag kunt maken.
Bron:Â Margriet
