Iedere tuinier kent het wel: onkruid. Zodra het voorjaar begint, steken de eerste groene indringers hun kop op. Tussen je bloemen, langs het tuinpad of zelfs in het gazon. Maar moet je dat onkruid nou eigenlijk wel verwijderen? Of is het soms beter om het gewoon te laten zitten? Tuinexperts zijn er niet allemaal over eens, maar er zijn goede redenen voor beide opties. Hieronder lees je waarom.
Wat is onkruid eigenlijk?
Voordat we dieper ingaan op het verwijderen of laten staan van onkruid, is het goed om te weten wat het precies is. Onkruid is eigenlijk gewoon een plant die op een plek groeit waar jij ‘m niet wil hebben. Denk aan paardenbloemen in je gazon, brandnetels tussen de lavendel of klimop die je rozenstruik overneemt. Wat voor de een onkruid is, is voor de ander juist een nuttige plant. Het hangt dus ook af van hoe je naar je tuin kijkt.
Redenen om onkruid te verwijderen
Veel mensen kiezen ervoor om onkruid te verwijderen. Niet alleen omdat het er ‘rommelig’ uitziet, maar ook om praktische redenen. Hieronder de belangrijkste argumenten volgens tuinexperts:
1. Onkruid kan andere planten verdringen
Onkruid groeit vaak snel en sterk. Hierdoor kan het zonlicht, water en voedingsstoffen wegnemen van de planten die je wél wilt laten groeien. Sommige soorten, zoals zevenblad of kweekgras, verspreiden zich bovendien razendsnel. Als je niet ingrijpt, kunnen ze je hele border overnemen.
2. Esthetiek speelt een rol
Voor veel mensen is een tuin ook een plek die er netjes en verzorgd uit moet zien. Een tuin vol distels en brandnetels past daar meestal niet bij. Onkruid tussen je sierplanten, tegels of in het gazon wordt vaak als slordig ervaren. Zeker in strakke of moderne tuinen wordt daarom vaak streng opgetreden tegen ongewenste groei.
3. Sommige soorten zijn slecht voor de gezondheid
Niet al het onkruid is onschuldig. Brandnetels kunnen bijvoorbeeld prikken, en sommige mensen zijn allergisch voor bijvoet of pollen van grassen. Ook kunnen bepaalde onkruidsoorten insecten aantrekken die je liever niet in je tuin hebt, zoals teken.
4. Het voorkomt uitzaaien
Veel onkruiden verspreiden zich via zaad. Als je ze niet op tijd weghaalt, zit je binnen de kortste keren met een tuin vol. Door onkruid regelmatig te verwijderen, voorkom je dat het zich verder verspreidt en erger wordt.
Redenen om onkruid te laten staan
Toch kiezen steeds meer mensen ervoor om onkruid (deels) te laten staan. Dat klinkt misschien gek, maar het heeft verrassend veel voordelen. Tuinexperts benadrukken dat onkruid ook nuttig kan zijn, afhankelijk van je tuinstijl en doelen.
1. Goed voor biodiversiteit
Onkruid trekt insecten aan, zoals bijen, vlinders en kevers. Vooral bloeiende soorten zoals paardenbloemen en klaver zijn een belangrijke voedselbron voor deze dieren. In een tijd waarin de insectenstand onder druk staat, kan onkruid juist een positieve bijdrage leveren aan de biodiversiteit in je tuin.
2. Natuurlijke bodembedekking
Onkruid beschermt de bodem tegen uitdroging en erosie. Het werkt eigenlijk als een soort levende mulchlaag. In plaats van kale grond die snel uitspoelt of uitdroogt, zorgt onkruid voor een stabielere en gezondere bodemstructuur. Dit helpt weer bij het vasthouden van vocht en het verbeteren van het bodemleven.
3. Minder werk (en minder frustratie)
Hoe meer je probeert onkruid te verwijderen, hoe meer het lijkt terug te komen. Voor sommige mensen is dat frustrerend en demotiverend. Door het onkruid deels te accepteren, bespaar je jezelf veel werk en stress. Zeker in grotere tuinen of moestuinen kiezen steeds meer mensen voor een meer ‘natuurlijke’ aanpak waarin onkruid gewoon mag bestaan.
4. Sommige soorten zijn eetbaar of geneeskrachtig
Wist je dat veel onkruiden ook eetbaar zijn? Paardenbloem, brandnetel, zevenblad en vogelmuur zijn allemaal planten die je kunt gebruiken in salades, soepen of als kruid. Ook worden ze soms gebruikt in natuurlijke geneeskunde. In plaats van onkruid te bestrijden, kun je het dus ook gaan oogsten.
Wat zeggen tuinexperts?
Volgens veel moderne tuinexperts is het belangrijk om anders naar onkruid te leren kijken. In plaats van elke ongewenste plant direct te wieden, kun je je afvragen waarom die plant er groeit. Is de bodem misschien uit balans? Is er te veel open ruimte? Of is de plant misschien juist nuttig voor bijen?
Steeds meer experts pleiten dan ook voor een balans. Verwijder agressieve soorten die andere planten overwoekeren, maar laat minder storende soorten gewoon hun gang gaan. Zeker in ecologische of wilde tuinen is het niet alleen acceptabel, maar zelfs wenselijk om bepaalde onkruiden te laten staan.
Wanneer verwijderen, wanneer laten staan?
Als je twijfelt of je onkruid moet verwijderen, stel jezelf dan deze vragen:
Verstoort het de groei van andere planten?
Is het schadelijk voor de gezondheid of dieren?
Stoort het je qua uiterlijk?
Is het een waardevolle plant voor insecten of bodem?
Aan de hand daarvan kun je bepalen of het weghalen van het onkruid echt nodig is. In sommige delen van je tuin kun je ruimte geven aan wilde planten, terwijl je in andere delen juist kiest voor een strakkere aanpak.
Onkruid is niet altijd de vijand. Het hangt helemaal af van hoe jij je tuin gebruikt en wat je belangrijk vindt. Wil je een strakke siertuin? Dan zal je waarschijnlijk vaker moeten wieden. Heb je een natuurlijke tuin of wil je meer insecten aantrekken? Dan kun je sommige onkruiden juist omarmen. Wat tuinexperts vooral willen zeggen: kijk met een open blik, en kies bewust.
