Het komt regelmatig voor dat je ergens een kopie van je paspoort of identiteitskaart moet inleveren. Maar mag dat eigenlijk zomaar? Veel mensen weten niet precies in welke gevallen een organisatie wél om zo’n kopie mag vragen, en wanneer jij dat juist mag weigeren. Het is belangrijk om hier goed van op de hoogte te zijn, want verkeerd omgaan met je identiteitsbewijs kan leiden tot identiteitsfraude. In dit artikel leggen we uit wie een kopie mag vragen, wat je kunt doen om je gegevens te beschermen en hoe je zelf een veilige kopie maakt.
Laten we beginnen met de belangrijkste regel: lang niet alle bedrijven mogen een kopie van je paspoort of ID-kaart vragen. Sterker nog, in veel gevallen heb je het recht om dat verzoek te weigeren. Toch gebeurt het vaak dat je zonder nadenken akkoord gaat, omdat je denkt dat het normaal is. Weet dus goed wat je rechten zijn en wat je wel en niet hoeft af te geven.
Deze instanties mogen wél een kopie vragen
Volgens de richtlijnen van de Rijksoverheid zijn er een paar soorten organisaties die een kopie van je identiteitsbewijs mogen vragen. Het gaat dan om instanties die jouw identiteit echt moeten controleren om hun werk goed te kunnen doen. Denk bijvoorbeeld aan:
- Overheidsinstellingen, zoals de Belastingdienst of de gemeente
- Banken, bijvoorbeeld als je een rekening opent of een hypotheek aanvraagt
- Notarissen, wanneer je een huis koopt of een ander officieel document ondertekent
- Casino’s, omdat ze moeten controleren of je oud genoeg bent
- Levensverzekeraars, vanwege wettelijke controleverplichtingen
- Werkgevers, wanneer je in dienst treedt
Deze instanties hebben het recht om een volledige kopie van je legitimatiebewijs te maken, inclusief je burgerservicenummer. Bij andere organisaties ligt dit anders.
Wat mag een hotel of camping van je vragen?
Als je gaat overnachten in een hotel, op een camping of in een vakantiehuis, kan het zijn dat ze je om een legitimatie vragen. In zulke gevallen mogen ze alleen opschrijven wat voor soort document je hebt laten zien. Ze mogen dus noteren of je een paspoort of ID-kaart hebt, maar ze mogen géén kopie maken van het document. Veel mensen weten dit niet en laten toch hun document kopiëren. Maar dit mag je dus weigeren.
Je kunt bijvoorbeeld zeggen: “U mag mijn legitimatiebewijs bekijken, maar geen kopie maken.” Dat is voldoende voor dit soort bedrijven. Alleen bij twijfel over je leeftijd of identiteit mag een hotel vragen om je document even in te zien.
Zo maak je zelf een veilige kopie
Soms is het wél nodig om een kopie van je ID-bewijs af te geven, bijvoorbeeld bij het huren van een auto of het afsluiten van een contract. In dat geval is het verstandig om zélf de kopie te maken, op een veilige manier. Je moet dan wel een paar dingen doen om misbruik te voorkomen:
- Maak je burgerservicenummer onleesbaar. Dit nummer staat niet alleen op de voorkant, maar ook in de lange cijferreeks onderaan het document. Zorg dus dat je beide afschermt.
- Schrijf duidelijk op de kopie dat het om een kopie gaat. Zet er bijvoorbeeld groot ‘kopie’ op.
- Vermeld op de kopie waarvoor deze bedoeld is. Schrijf de naam van de organisatie en het doel erbij.
- Noteer ook de datum waarop je de kopie afgeeft. Zo is het voor iedereen duidelijk dat de kopie maar tijdelijk geldig is.
Door deze vier stappen te volgen, verklein je de kans dat iemand jouw kopie later voor verkeerde doeleinden gebruikt.
Let op: risico op identiteitsfraude
Misschien vraag je je af waarom je zo voorzichtig moet zijn. Het antwoord is simpel: identiteitsfraude ligt altijd op de loer. Als een kwaadwillende een kopie van jouw identiteitsbewijs in handen krijgt, kan die persoon daar misbruik van maken. Denk aan het afsluiten van een lening op jouw naam, het aanvragen van een telefoonabonnement of zelfs het huren van een auto. De rekeningen komen vervolgens bij jou terecht, terwijl jij nergens van weet.
Dat wil je natuurlijk voorkomen. Daarom is het zo belangrijk dat je niet zomaar een kopie laat maken van je paspoort of ID-kaart, zeker niet als je niet weet wat ermee gebeurt. Vraag altijd waarom het nodig is, wie de gegevens krijgt, en hoe ze worden opgeslagen.
Gebruik deze app om je gegevens veilig te houden
Wil je het helemaal goed doen? Dan kun je gebruik maken van een handige app: de KopieID-app. Deze app is ontwikkeld door de Rijksoverheid en helpt je om een veilige kopie te maken van je identiteitsbewijs. Met de app kun je bijvoorbeeld automatisch je BSN afschermen, tekst toevoegen zoals het doel van de kopie, en de datum invullen. Daarna kun je de aangepaste kopie meteen mailen of printen.
Door de KopieID-app te gebruiken, maak je het fraudeurs een stuk lastiger. En jij hebt zelf in de hand welke gegevens je wel en niet deelt. De app is gratis te downloaden voor Android en iOS en is erg eenvoudig in gebruik.
Een kopie van je ID afgeven lijkt misschien onschuldig, maar kan vervelende gevolgen hebben als je niet goed oplet. Zorg dus dat je altijd weet waar je aan begint, en maak van veilig omgaan met je gegevens een gewoonte. Zo bescherm je niet alleen je identiteit, maar ook je toekomst.
Bron: Libelle
