Je ogen zijn onmisbaar. Ze helpen je de wereld om je heen te begrijpen en maken een groot deel uit van je dagelijks leven. Het is daarom logisch dat je ze zo lang mogelijk gezond wilt houden. Toch krijgen veel mensen te maken met problemen met hun zicht, vaak zonder dat ze het meteen doorhebben. Overmatig schermgebruik, stress, te weinig beweging en ongezonde voeding kunnen allemaal invloed hebben op je ogen. Gelukkig kun je zelf een hoop doen om ze in goede conditie te houden, én er is een eenvoudige manier om thuis te controleren hoe het met je ogen gesteld is.
Veel mensen kampen met slecht zicht
In Nederland hebben naar schatting zo’n 250.000 mensen ernstig zichtverlies. Dat aantal neemt toe naarmate de bevolking ouder wordt. Een van de meest voorkomende oogaandoeningen bij mensen boven de zestig is maculadegeneratie, ook wel LMD genoemd. Bij deze ziekte wordt het centrale deel van het netvlies aangetast. Daardoor wordt het beeld wazig of ontstaat er een donkere vlek in het midden van je gezichtsveld.
Maculadegeneratie kent twee varianten. De droge vorm ontwikkelt zich langzaam, waardoor je zicht geleidelijk achteruitgaat. De natte vorm verloopt sneller en ontstaat doordat er nieuwe bloedvaatjes groeien onder het netvlies. Die kunnen gaan lekken, wat het zicht snel verslechtert. Oorzaken zijn vaak te vinden in een ongezonde levensstijl, zoals slecht eten, hoge bloeddruk of roken, maar ook ouderdom speelt een grote rol.
Veel mensen herkennen de symptomen niet direct, omdat het zicht aan de randen vaak goed blijft. Toch is het belangrijk om op tijd aan de bel te trekken bij veranderingen in je zicht.
De signalen die je niet mag negeren
Onderzoek laat zien dat maar drie procent van de Nederlanders alle waarschuwingssignalen van een oogaandoening kent. Dat is zorgwekkend, want bij oogziekten geldt: hoe eerder je erbij bent, hoe beter de kans om schade te beperken.
Let vooral op de volgende signalen: pijn aan de ogen, plotselinge vlekken of flitsen zien, schaduwen in je beeld of dubbelzien. Ook rechte lijnen die ineens golvend lijken, een vaste vlek in het midden van je zicht of delen van je beeld die wegvallen kunnen wijzen op problemen. Als je zicht aan één oog plotseling verdwijnt, moet je direct medische hulp zoeken.
Soms kunnen oogklachten ook ontstaan door letsel, bijvoorbeeld na een val of een ongeluk. In dat geval is het belangrijk om je ogen te laten nakijken, ook als de pijn later lijkt te verdwijnen.
Wat kun je doen om je ogen gezond te houden?
Hoewel ouder worden niet te voorkomen is, kun je veel doen om je ogen sterk en gezond te houden. Gezonde voeding speelt daarbij een grote rol. Groenten zoals spinazie en boerenkool zijn bijvoorbeeld rijk aan stoffen die goed zijn voor je netvlies. Eet dagelijks minstens 200 gram groenten, en wissel af met fruit, noten en peulvruchten.
Ook vette vis zoals zalm, makreel en haring is goed voor je ogen. Deze vissoorten bevatten omega 3-vetzuren, die helpen om het netvlies gezond te houden. Wie geen vis eet, kan eventueel kiezen voor plantaardige alternatieven zoals lijnzaad of walnoten.
Daarnaast is voldoende beweging belangrijk, net als stoppen met roken. Roken verhoogt namelijk het risico op oogziekten zoals maculadegeneratie en staar. Ook het dragen van een goede zonnebril helpt om je ogen te beschermen. UV-straling kan namelijk schade aanrichten aan je netvlies, zelfs op bewolkte dagen.
Als er in je familie oogziekten voorkomen, zoals glaucoom, is het slim om regelmatig je ogen te laten controleren. Glaucoom is erfelijk, en als het in de familie zit, heb je zelf één op de vier kans om het ook te krijgen.
Zo werkt de Amslertest
Naast een bezoek aan de opticien of oogarts kun je ook thuis een eenvoudige test doen om te zien hoe het met je ogen gaat: de Amslertest. Deze test kun je online vinden of zelf printen. De kaart bestaat uit een vierkant met een raster van kleine vakjes. In het midden staat een stip waarop je moet focussen.
Zo doe je de test: houd de kaart op leesafstand, draag je bril of lenzen als je die normaal gebruikt, en bedek één oog. Kijk met het andere oog naar de stip in het midden. Herhaal dit vervolgens met je andere oog.
Als alle lijnen op de kaart recht lijken en de vakjes netjes vierkant zijn, is er waarschijnlijk niets aan de hand. Maar als je merkt dat sommige lijnen golvend zijn, dat vakjes vervormen of dat er een vlek in het midden zit, kan dat wijzen op problemen met het netvlies. In dat geval is het verstandig om een afspraak te maken met een oogarts voor verder onderzoek.
De Amslertest is geen vervanging van een professionele oogmeting, maar kan wel helpen om vroegtijdig signalen op te merken. Zeker als je ouder bent dan zestig of familie hebt met oogproblemen, is het slim om de test regelmatig te doen.
Ooggezondheid vraagt om aandacht
Oogproblemen ontstaan vaak langzaam, waardoor mensen ze niet meteen opmerken. Toch is het belangrijk om alert te blijven. Kleine veranderingen in je zicht kunnen wijzen op iets groters. Daarom is het goed om elk jaar een oogcontrole te doen, ook als je denkt dat je goed ziet.
Zorg daarnaast dat je genoeg rust neemt voor je ogen, zeker als je veel achter een scherm zit. Probeer elk half uur even weg te kijken van je computer of telefoon. Kijk een paar minuten in de verte of doe je ogen kort dicht. Dat helpt om ze te ontspannen en voorkomt droge of vermoeide ogen.
Gezonde ogen beginnen bij een gezonde levensstijl. Eet gevarieerd, beweeg regelmatig en vermijd roken. Draag een zonnebril op zonnige dagen en neem klachten altijd serieus. Oogziekten kunnen vaak behandeld worden, maar alleen als ze op tijd ontdekt worden.
Je zicht is kostbaar en niet vanzelfsprekend. Met wat aandacht, goede gewoontes en af en toe een eenvoudige test kun je veel problemen voorkomen. Zo blijven je ogen sterk, helder en gezond – ook als de jaren verstrijken.
Bron:Â Margriet
