Steeds vaker zie je automobilisten met grote koptelefoons op hun hoofd. Op de fiets is het al een bekend gezicht, maar ook achter het stuur duiken ze steeds vaker op. Hoewel het officieel niet verboden is, waarschuwen deskundigen dat het een groot risico vormt voor de verkeersveiligheid.
Gevaar van afleiding
Volgens de politie is het altijd belangrijk om je volledig te concentreren op het verkeer. Een woordvoerster benadrukt dat het dragen van een koptelefoon tijdens het rijden die focus vermindert. Je hoort minder goed wat er om je heen gebeurt en dat kan gevaarlijke situaties veroorzaken.
Ook Veilig Verkeer Nederland deelt die zorg. De organisatie vindt het onverstandig om met een koptelefoon te rijden of fietsen, omdat je jezelf afsluit van de buitenwereld. Hoe harder je het volume zet, hoe minder je hoort van je omgeving. Dat betekent dat je niet altijd sirenes, claxons of toeterende weggebruikers opmerkt.
Het effect van noise-cancelling
Sommige koptelefoons hebben een zogenaamde noise-cancelling-functie, waarmee omgevingsgeluid helemaal wordt weggefilterd. Dat lijkt handig in het vliegtuig, maar in de auto is het juist gevaarlijk. Als je die functie gebruikt, hoor je de buitenwereld vrijwel niet meer.
Volgens Veilig Verkeer Nederland draait het uiteindelijk allemaal om afleiding. Afleiding is één van de grootste oorzaken van ongelukken in het verkeer. Zelfs een kleine vertraging in je reactie kan het verschil maken tussen een veilige rit en een aanrijding.
Reacties op onverwachte situaties duren langer
Dat het gebruik van een koptelefoon tijdens het rijden riskant is, blijkt ook uit onderzoek. Automerk Ford deed in 2021 een test met tweeduizend mensen uit Europa. De proefpersonen moesten in een rijsimulator reageren op onverwachte gevaren, zoals plots overstekende voetgangers of noodsituaties.
De resultaten waren duidelijk: bestuurders die geen omgevingsgeluid konden horen, reageerden gemiddeld vier seconden langzamer. Vier seconden lijkt weinig, maar bij een snelheid van 100 kilometer per uur betekent dat ruim honderd meter extra voordat iemand reageert. Dat kan fatale gevolgen hebben.
De Londense onderzoeker Maria Chait, die bij het onderzoek betrokken was, legt uit dat koptelefoons belangrijke geluidssignalen blokkeren. Daardoor merken bestuurders niet wat er in hun omgeving gebeurt en brengen ze niet alleen zichzelf, maar ook anderen in gevaar.
Wat zegt de wet?
In de Nederlandse verkeerswet is het dragen van een koptelefoon niet expliciet verboden. Je mag geen telefoon of ander elektronisch apparaat in je hand houden, maar iets over je oren mag wél. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bevestigt dat er geen specifieke regels bestaan over het gebruik van koptelefoons in de auto.
Het ministerie adviseert wel om voorzichtig te zijn. Het is toegestaan om handsfree te bellen met oordopjes, maar het is belangrijk dat je het geluid van buiten nog kunt horen. Daarom wordt aangeraden om het volume laag te zetten of slechts één oordopje te gebruiken.
Lastig te controleren
Wie goed oplet in het verkeer ziet dat veel automobilisten met opvallend grote koptelefoons rijden. Dat wekt de indruk dat ze meer bezig zijn met hun muziek dan met het verkeer om hen heen. Toch kan de politie hier weinig tegen doen.
Een woordvoerster van de politie zegt dat het vrijwel onmogelijk is om te controleren hoe hard iemand zijn geluid heeft staan. Van buitenaf is dat niet te horen. Daarom vertrouwt de politie op het verantwoordelijkheidsgevoel van bestuurders zelf. Ze richten hun aandacht liever op grotere overtredingen, zoals bellen met een telefoon in de hand of te hard rijden.
Boete voor gedrag, niet voor de koptelefoon
Hoewel het dragen van een koptelefoon op zich niet strafbaar is, kun je wel een boete krijgen als het invloed heeft op je rijgedrag. Als iemand gevaarlijk rijdt, een sirene negeert of niet reageert op verkeersgeluiden, kan de politie ingrijpen.
Volgens de politie wordt die boete dan niet gegeven voor het dragen van de koptelefoon, maar voor het gevaarlijke gedrag dat daaruit voortkomt. Een verbod op koptelefoons in de auto lijkt voorlopig niet in zicht.
In Frankrijk geldt echter al tien jaar wél een verbod op het dragen van oordopjes of koptelefoons tijdens het rijden. Nederland heeft nog geen plannen om zo’n regel in te voeren. Hier vertrouwt men vooral op gezond verstand en eigen verantwoordelijkheid.
Advies van verkeersinstanties
Rijopleidingsinstituut CBR benadrukt dat het belangrijk is om goed te kunnen horen wat er om je heen gebeurt. Geluiden van sirenes, claxons of naderend verkeer zijn vaak signalen die levens kunnen redden. Als je die niet hoort, reageer je te laat.
Het CBR stelt daarom de vraag: het mag, maar is het verstandig? Hun antwoord is simpel: nee. Muziek luisteren mag, maar doe dat via de speakers van de auto. Die geven je de mogelijkheid om te genieten van je favoriete nummers, zonder dat je het contact met de buitenwereld verliest.
Ook Veilig Verkeer Nederland raadt af om met noise-cancelling te rijden. Het onderdrukt juist de geluiden die je als bestuurder nodig hebt om alert te blijven. Je hoort minder verkeer, waardoor je sneller verrast wordt door situaties op de weg.
Gebruik je verstand
Hoewel het wettelijk mag, vinden experts het verstandiger om geen koptelefoon te dragen tijdens het rijden. Muziek of een podcast kan prettig zijn, maar veiligheid gaat altijd voor. Geluiden uit het verkeer zijn niet zomaar ruis; ze helpen je om alert te blijven en gevaar tijdig te herkennen.
Wie toch graag naar iets luistert, kan beter kiezen voor de ingebouwde geluidsinstallatie van de auto. Daarmee hoor je nog steeds sirenes, claxons en ander verkeer om je heen.
Uiteindelijk komt het neer op verantwoordelijkheid nemen. De meeste ongelukken gebeuren niet door pech, maar door afleiding. En een koptelefoon, hoe modern of comfortabel ook, vergroot dat risico aanzienlijk. Een veilige rit begint bij aandacht voor de weg – en niet bij het perfecte geluid op je oren.
Bron: De Telegraaf
