Iedereen kent het wel: je zit lekker buiten of ligt in bed, en ineens voel je het – een mug heeft je te pakken. Meestal is het niet meer dan een irritante, jeukende bult. Toch zijn er momenten waarop een muggenbeet meer kan betekenen dan alleen wat ongemak. In sommige gevallen kun je er echt ziek van worden. In dit artikel lees je wanneer een muggenbeet onschuldig is, wanneer je beter kunt opletten, en wanneer het verstandig is om contact op te nemen met een arts.
Hoe ziet een normale muggenbeet eruit?
Een gewone muggenbeet herken je aan een klein, jeukend bultje op je huid. Soms wordt het een beetje rood of warm, en meestal is het na een paar dagen weer weg. Jeuk ontstaat doordat het lichaam reageert op het speeksel van de mug. Dat speeksel zorgt ervoor dat je bloed niet meteen stolt, zodat de mug rustig kan zuigen. Je afweersysteem ziet dat speeksel als indringer en gaat aan het werk, met jeuk als gevolg.
Bij een normale beet zie je vaak:
een klein bultje
lichte roodheid
jeuk die binnen enkele dagen afneemt
soms een klein blaasje
Als je beet er zo uitziet en je verder nergens last van hebt, hoef je je geen zorgen te maken.
Wanneer moet je opletten?
Soms reageert je lichaam anders dan je gewend bent. De beet kan groter worden, meer pijn gaan doen of zelfs ontsteken. In sommige gevallen krijg je koorts of voel je je ziek. Ook kunnen er andere klachten optreden, afhankelijk van waar je bent geweest of hoe gevoelig je bent. Hieronder leggen we uit bij welke signalen je beter even naar de huisarts kunt gaan.
De beet wordt steeds roder of dikker
Een muggenbeet hoort in de dagen na de prik kleiner en rustiger te worden. Als de plek juist roder en dikker wordt, en je voelt warmte of pijn, dan kan er sprake zijn van een infectie. Vooral als je veel hebt gekrabd, kunnen bacteriën in de huid komen. Dit kan leiden tot ontstekingen zoals wondroos of een abces.
Waarschuwingssignalen zijn:
toenemende roodheid
een warme, pijnlijke plek
pus of vocht uit de beet
koorts of een ziek gevoel
Als je dit merkt, is het verstandig om je huisarts te bellen. Je hebt misschien een antibioticakuur nodig om de infectie te stoppen.
Je krijgt een allergische reactie
Niet iedereen reageert hetzelfde op een muggenbeet. Sommige mensen zijn allergisch voor het speeksel van muggen en krijgen veel heftigere klachten. Dan is er niet alleen sprake van een jeukend bultje, maar bijvoorbeeld van flinke zwelling of benauwdheid.
Let goed op bij deze klachten:
zwelling van je lippen, gezicht of tong
benauwdheid of piepende ademhaling
duizeligheid of een licht gevoel in je hoofd
misselijkheid of braken
hartkloppingen
Dit zijn tekenen van een ernstige allergische reactie, ook wel anafylaxie genoemd. Bel dan direct 112. Dit kan levensgevaarlijk zijn en snelle medische hulp is dan nodig.
De beet zit op een gevoelige plek
Als een muggenbeet zit op een plek waar de huid dun of kwetsbaar is – zoals bij je oog, lippen of geslachtsdelen – kan dat meer problemen geven. De zwelling kan hier sneller toenemen en zelfs je zicht of beweging belemmeren.
Ook als een beet precies op een wondje komt, of in de buurt van een litteken of huidziekte, is het belangrijk om goed te blijven kijken. De kans op infectie is daar groter.
Ziet de plek er ernstig uit of verergeren de klachten? Dan is het verstandig om een arts in te schakelen.
De beet blijft lang zichtbaar of jeukt wekenlang
Een normale muggenbeet verdwijnt meestal binnen drie tot vijf dagen. Soms blijft de plek langer rood of jeuken. Als je na een week nog steeds last hebt, of als de jeuk juist erger wordt, dan kan er iets anders aan de hand zijn.
Het kan bijvoorbeeld gaan om:
een allergische reactie
een huidinfectie
een beet van een ander insect, zoals een vlo of bedwants
In die gevallen is het slim om even langs de huisarts te gaan. Zeker als je niet zeker weet of het echt een muggenbeet was.
Je bent geprikt in het buitenland
In Nederland zijn muggen meestal niet gevaarlijk. Maar als je net terug bent uit een land buiten Europa – zoals delen van Afrika, Azië of Zuid-Amerika – dan is het belangrijk om alert te zijn. In sommige gebieden dragen muggen ziektes over.
Bekende ziektes zijn:
malaria
dengue (knokkelkoorts)
zika-virus
chikungunya
westnijlvirus
Deze ziektes beginnen vaak met griepachtige klachten, zoals:
koorts
spierpijn
hoofdpijn
huiduitslag
misselijkheid
Als je deze klachten krijgt na een muggenbeet in het buitenland, ga dan direct naar een arts. Vertel duidelijk waar je bent geweest en wanneer je bent teruggekomen.
Je hebt een zwakke weerstand
Mensen met een verzwakt immuunsysteem – bijvoorbeeld door medicijnen, een ziekte of ouderdom – lopen meer risico op infecties. Wat voor een gezond persoon een onschuldige muggenbult is, kan bij iemand met een lage weerstand uitmonden in een ernstige ontsteking.
Heb je een verminderde afweer en krijg je klachten zoals koorts, pijn of toenemende zwelling bij een muggenbeet? Neem dan altijd contact op met je huisarts.
Bij jonge kinderen of ouderen
Kinderen en ouderen hebben vaak een gevoeliger huid en kunnen sneller last krijgen van een beet. Kinderen krabben sneller, waardoor infecties kunnen ontstaan. Ouderen merken minder snel dat een beet ontstoken is, of wachten te lang met hulp zoeken.
Als een kind of oudere na een beet koorts krijgt, zich ziek voelt of als de huid er ernstig uit blijft zien, is een bezoek aan de dokter verstandig.
Wat kun je zelf doen bij een muggenbeet?
Als je geen ernstige klachten hebt, kun je een muggenbeet prima zelf verzorgen. Enkele tips:
krab niet, hoe erg het ook jeukt
koel de plek met een nat washandje of ijs in een doek
gebruik een antihistaminezalf tegen de jeuk
neem eventueel een antihistaminetablet bij veel zwelling of meerdere beten
was de plek schoon met water en zeep
Soms helpt ook een middel zoals azaron of calendulazalf. Probeer huis-tuin-en-keukenmiddeltjes zoals azijn of tandpasta liever niet, die kunnen je huid irriteren.
Hoe kun je muggenbeten voorkomen?
Voorkomen is natuurlijk het beste. Dat lukt niet altijd, maar je kunt wel een paar dingen doen om de kans kleiner te maken:
draag ’s avonds lange mouwen en een lange broek
gebruik een muggenspray met DEET of icaridine
slaap onder een klamboe als je in de buurt van water woont of op vakantie bent
zet horren voor ramen en deuren
laat geen stilstaand water staan in je tuin of balkon
Muggenbeten zijn meestal onschuldig, maar wees alert
In de meeste gevallen hoef je je geen zorgen te maken over een muggenbeet. Maar soms is het verstandig om extra goed op te letten. Wordt de beet erger, krijg je andere klachten of ben je in een risicogebied geweest? Neem dan contact op met een arts.
Twijfel je of je naar de dokter moet? Bel dan gewoon je huisarts. Het is beter om een keer te veel te bellen dan een infectie of ziekte te laat op te merken. Zo kun je met een gerust hart van de zomer genieten, zonder nare verrassingen.
