Je staat klaar om een pan heerlijke gehaktballen te maken, precies zoals oma ze vroeger maakte. Je pakt het gehakt uit de koelkast en schrikt: het vlees is niet meer mooi rood, maar grijs of bruin geworden. Moet je het meteen weggooien, of is het nog gewoon veilig te eten?
Het lijkt misschien onsmakelijk, maar de kleur van gehakt zegt niet altijd alles over de versheid. Vaak is verkleuring een normaal proces dat weinig met bederf te maken heeft. Toch is het belangrijk om te weten wanneer je gehakt nog kunt gebruiken en wanneer het beter de prullenbak in kan.
Kleurverandering betekent niet direct bederf
Gehakt is de afgelopen jaren flink duurder geworden, dus je wilt het natuurlijk niet zomaar weggooien. Een kleurverandering van rood naar grijs of bruin betekent gelukkig niet automatisch dat het vlees bedorven is. De kleur van rauw vlees wordt namelijk beïnvloed door verschillende factoren, zoals de leeftijd van het dier, het type vlees en zelfs wat het dier heeft gegeten.
De grootste invloed komt echter van zuurstof. Het eiwit myoglobine in vlees zorgt voor de rode kleur die we herkennen van vers gehakt. Wanneer dat eiwit in aanraking komt met zuurstof, verandert het in oxymyoglobine – dat geeft die frisse, rode tint. In een afgesloten verpakking of koelkast is er juist minder zuurstof aanwezig, waardoor het gehakt donkerder wordt.
Een bruine of grijze kleur hoeft dus geen reden te zijn om het vlees meteen weg te gooien. Ruik er eerst eens aan. Als het nog neutraal of licht metaalachtig ruikt, is het waarschijnlijk nog prima. Voelt het slijmerig aan of ruikt het zuur, dan is het beter om het niet meer te gebruiken. Zodra je gehakt een groenige tint krijgt, is het sowieso niet meer veilig.
Hoe zuurstof de kleur van gehakt verandert
Veel mensen denken dat vers vlees altijd rood moet zijn, maar dat is niet helemaal waar. De kleur zegt vooral iets over de hoeveelheid zuurstof die bij het vlees komt. In de supermarkt wordt gehakt vaak verpakt in doorzichtige plastic schaaltjes waar juist extra zuurstof in zit. Dat zorgt ervoor dat het vlees langer zijn rode kleur behoudt.
Zodra het pakje langer in de koelkast ligt of eenmaal is geopend, verdwijnt die zuurstoflaag. Dan kleurt het vlees aan de binnenkant vaak grijs of bruin. Dit is een normaal chemisch proces en heeft weinig te maken met de kwaliteit.
Zolang het vlees koel bewaard blijft en de houdbaarheidsdatum nog niet is verstreken, kun je het meestal gewoon gebruiken. Bij het bakken verdwijnt de verkleuring vanzelf en zie je er niets meer van terug in je gehaktballen of pastasaus.
Let op geur, structuur en houdbaarheidsdatum
De beste manier om te beoordelen of gehakt nog goed is, is niet door te kijken, maar door te ruiken en te voelen. Ruikt het fris en voelt het stevig aan, dan kun je het meestal veilig eten. Als het echter zurig ruikt, plakkerig aanvoelt of een glimmende laag heeft, is het beter om het niet meer te gebruiken.
Daarnaast is de houdbaarheidsdatum belangrijk. Op een verpakking van vers gehakt staat altijd een TGT-datum (“te gebruiken tot”). Staat die datum op vandaag, dan kun je het nog prima bereiden – maar wacht niet tot morgen. Is de datum al voorbij, gooi het dan weg.
Volgens het Voedingscentrum kun je zelfs één dag na de TGT-datum al ziek worden, ook als het gehakt er nog goed uitziet. Dat komt omdat er bacteriën kunnen groeien die je niet ziet of ruikt, maar die wel voedselvergiftiging veroorzaken.
Wil je verspilling voorkomen, dan kun je gehakt dat je niet meteen gebruikt het beste invriezen. In de vriezer blijft het zeker drie maanden goed. Haal het er op tijd uit en laat het rustig ontdooien in de koelkast, niet op het aanrecht.
Zo bewaar je gehakt op de juiste manier
Bewaren is belangrijker dan veel mensen denken. Gehackt is gevoelig voor bacteriegroei, vooral bij warmere temperaturen. Zet het daarom direct in de koelkast zodra je thuiskomt uit de supermarkt. Bewaar het op de onderste plank, waar het het koudst is.
Wil je gehakt later gebruiken, vries het dan direct na aankoop in. In de vriezer kun je het tot drie maanden bewaren zonder dat de kwaliteit achteruitgaat. Schrijf de datum op de verpakking, zodat je weet hoelang het er al in ligt.
Heb je het gehakt al gebakken, dan kun je het nog twee dagen in de koelkast bewaren. Dek het goed af, zodat er geen andere geuren of bacteriën bij kunnen komen. Zo kun je restjes gebruiken voor bijvoorbeeld spaghetti, tacos of ovenschotels.
Wanneer is gehakt echt niet meer goed?
Soms twijfel je, maar er zijn een paar duidelijke signalen dat gehakt bedorven is. Een onaangename geur is het meest herkenbare teken. Ook een plakkerige of natte structuur betekent meestal dat bacteriën zich hebben ontwikkeld. In dat geval is het niet veilig meer om te eten, zelfs niet als je het goed doorbakt.
Een andere waarschuwing is verkleuring in combinatie met een vreemde geur of glans. Als het vlees bijvoorbeeld grijs én zuur ruikt, kun je het beter direct weggooien. Beter iets verspillen dan een voedselvergiftiging oplopen.
Ook al ziet gehakt er soms prima uit, bacteriën zoals salmonella of E. coli kunnen zich ongemerkt verspreiden. Daarom is het belangrijk om altijd hygiënisch te werken in de keuken: was je handen, maak je snijplanken schoon en bak gehakt altijd goed gaar.
Je kunt veel voedselverspilling voorkomen
Het weggooien van voedsel voelt zonde, zeker als het nog veilig te eten is. Door beter op te letten kun je verspilling voorkomen. Controleer de verpakking goed en gebruik je zintuigen om te bepalen of het nog kan. Een beetje verkleuring is vaak geen probleem, zolang de geur en textuur goed zijn.
Heb je vaak restjes over? Dan kun je die prima invriezen. Gekookt of gebakken gehakt blijft in de vriezer nog enkele maanden goed. Handig voor drukke dagen waarop je snel iets op tafel wilt zetten.
Door slim om te gaan met bewaartijden en voedselveiligheid, hoef je minder weg te gooien én bespaar je geld.
Samenvattend: grijs gehakt is niet altijd bedorven
Hoewel het even schrikken kan zijn als je gehakt er anders uitziet dan verwacht, is dat niet altijd reden tot paniek. Een bruine of grijze kleur komt vaak door zuurstofgebrek en niet door bederf.
Let altijd op geur, structuur en houdbaarheidsdatum. Ruikt het fris en voelt het stevig aan? Dan kun je gerust verder koken. Maar ruikt het vreemd, is het plakkerig of over de datum, dan is het tijd om het weg te gooien.
Zo kun je met een beetje kennis en gezond verstand prima bepalen of je gehakt nog goed is — en voorkom je onnodige verspilling én buikpijn.
Bron: Womanly
