De Tweede Kamerverkiezingen komen eraan, maar niet iedereen kan die dag zelf naar het stembureau. Misschien ben je ziek, op vakantie of simpelweg niet in de buurt. Gelukkig kun je iemand anders toestemming geven om namens jou te stemmen. Dat heet machtigen. Met een goede voorbereiding kun je dus toch je stem laten tellen, ook als je niet aanwezig bent.
Wat betekent iemand machtigen?
Als je iemand machtigt, geef je die persoon officieel toestemming om jouw stem uit te brengen. Jij kiest dus iemand die jij vertrouwt en die namens jou stemt op de partij en kandidaat die jij wilt. Er zijn drie manieren om dat te regelen: via je stempas, met een formulier of met een kiezerspas. Elke methode heeft zijn eigen regels.
Stemmen met je stempas
De eenvoudigste manier om iemand te machtigen is met je stempas. Dit wordt een onderhandse volmacht genoemd. Stel dat je ziek bent of onverwacht niet kunt gaan stemmen, dan kun je je stempas aan iemand anders meegeven. Op de achterkant van je stempas vul je zijn of haar naam en geboortedatum in. Vergeet niet om erbij te schrijven op wie jij wilt stemmen, zodat diegene jouw wens kan volgen.
De persoon die voor jou stemt, moet ook zelf mogen stemmen en moet op dezelfde dag in hetzelfde stembureau aanwezig zijn. Bovendien moet hij of zij in dezelfde gemeente wonen als jij. Degene die jouw stem uitbrengt, stemt tegelijkertijd voor zichzelf en voor jou. Vergeet niet om een kopie van je identiteitsbewijs mee te geven, zodat de volmacht geldig is.
Stemmen via een formulier
Kun je al van tevoren voorspellen dat je niet kunt stemmen? Dan kun je een schriftelijke volmacht aanvragen. Hiervoor gebruik je een speciaal formulier van de gemeente. Dat formulier kun je downloaden via de website van je gemeente of ophalen bij de balie van het gemeentehuis.
Vul het formulier samen met de persoon die je wilt machtigen in. Lever het vervolgens in bij de gemeente, uiterlijk op 24 oktober 2025. Daarna krijgt de gemachtigde, dus de persoon die voor jou gaat stemmen, een officieel volmachtbewijs thuisgestuurd. Dit bewijs moet hij of zij meenemen naar het stembureau om namens jou te stemmen.
Bij een schriftelijke volmacht is geen kopie van je identiteitsbewijs nodig. Ook hoef je niet in dezelfde gemeente te wonen. Wel moet je binnen dezelfde provincie of hetzelfde waterschap vallen. Dit maakt het handig als je bijvoorbeeld naar familie in een andere stad gaat maar nog binnen dezelfde regio woont.
Stemmen met een kiezerspas
De derde optie is stemmen via een kiezerspas. Met deze pas mag iemand voor jou in elke gemeente in Nederland stemmen. Dit is handig als je op de dag van de verkiezingen niet thuis bent, maar wel ergens anders in het land.
Je kunt een kiezerspas aanvragen bij de gemeente waar je staat ingeschreven. Dat kan online of bij het loket van het gemeentehuis. Neem altijd je identiteitsbewijs mee. Vaak krijg je de kiezerspas direct mee, zodat je alles meteen kunt regelen.
Wanneer je de kiezerspas aan iemand anders geeft, vul je deze in en geef je er een kopie of foto van je identiteitsbewijs bij. Zo kan de gemachtigde zonder problemen namens jou stemmen. Deze manier is vooral handig als je bijvoorbeeld voor werk of vakantie tijdelijk ergens anders bent.
Belangrijke regels over volmachten
Er zijn wel regels verbonden aan machtigen. Eén persoon mag maximaal twee volmachten aannemen. Dat betekent dat iemand nooit voor meer dan twee anderen mag stemmen, naast zijn eigen stem.
Het is bovendien strafbaar om anderen te dwingen of over te halen om hun stem aan jou over te dragen. Machtigen moet altijd vrijwillig gebeuren. Als iemand jou onder druk zet om een volmacht af te geven, kun je dit melden bij de gemeente of de politie.
Wees dus voorzichtig en geef je stem alleen aan iemand die je volledig vertrouwt. Diegene moet zorgvuldig omgaan met jouw stem en precies stemmen zoals jij dat wilt.
Waarom machtigen handig kan zijn
Veel mensen denken pas op het laatste moment aan hun stem, maar soms lukt het gewoon niet om te gaan. Een machtiging is dan een praktische oplossing. Je kunt rustig op vakantie, werken of thuisblijven als je ziek bent, zonder je stem te verliezen.
Machtigen is vooral handig voor ouderen of mensen die slecht ter been zijn. Ook voor mensen die in het buitenland wonen maar tijdelijk in Nederland verblijven, kan het een uitkomst zijn. Zo blijft iedereen betrokken bij de verkiezingen en heeft iedereen de kans om zijn stem te laten horen.
Extra tips voor kiezers
Controleer altijd ruim op tijd je stempas, identiteitsbewijs en eventuele formulieren. Kijk op de website van je gemeente voor de juiste data en formulieren, want die kunnen per gemeente iets verschillen.
Als je twijfelt welke optie voor jou het beste is, neem dan contact op met je gemeente. Zij kunnen uitleggen welke manier het handigst is in jouw situatie. Houd er ook rekening mee dat er deadlines zijn voor het inleveren van formulieren. Wacht dus niet tot het laatste moment.
Het belang van stemmen
Stemmen is een belangrijk recht in Nederland. Door te stemmen laat je jouw mening horen en help je mee aan de toekomst van het land. Ook als je niet zelf naar het stembureau kunt gaan, kun je met een machtiging toch meedoen.
Of je nu gebruikmaakt van een stempas, formulier of kiezerspas: het is belangrijk dat je zorgvuldig kiest wie jouw stem mag uitbrengen. Zo draag jij alsnog bij aan een eerlijke verkiezing.
Met een goede voorbereiding en een betrouwbare gemachtigde kun je er zeker van zijn dat jouw stem telt, ook als je zelf niet aanwezig bent.
Bron: Margriet
