Het kabinet is gevallen. Geert Wilders heeft besloten om zijn steun aan de coalitie stop te zetten. Daarmee komt er plotseling een eind aan deze regering. Zijn collega’s van de andere coalitiepartijen zijn boos en verbaasd. Ze zeggen dat hij een spel speelt en dat hij er gewoon weer vandoor gaat als het moeilijk wordt.
Premier Dick Schoof probeerde op dinsdagmorgen nog om het kabinet te redden. Hij riep de vier fractievoorzitters bij elkaar en vroeg hen om de samenwerking voort te zetten. Maar het gesprek duurde nog geen minuut. Wilders kwam alleen om te melden dat hij zijn steun aan het kabinet intrekt.
Deze beslissing kwam niet helemaal onverwacht. Al op maandag zei Wilders na een kort overleg dat het er niet goed uitzag. Hij klaagde dat zijn tien voorstellen voor strengere asielmaatregelen niet werden geaccepteerd door de andere partijen. Onder zijn voorstellen zaten onder meer een tijdelijke stop op asiel, het niet bouwen van nieuwe opvangplekken en strengere regels voor gezinshereniging.
Woede en teleurstelling bij coalitiepartners
De andere partijen in de coalitie hebben een heel ander beeld van het overleg. Volgens Dilan Yesilgöz van de VVD, Nicolien van Vroonhoven van NSC en Caroline van der Plas van BBB viel er best over Wilders’ plannen te praten. Zij denken dat hij er juist op uit was om het kabinet te laten vallen.
Caroline van der Plas vindt het onbegrijpelijk wat er is gebeurd. Volgens haar zorgt Wilders er nu voor dat het land stilvalt. Ze zegt dat er veel belangrijke dingen gedaan moeten worden, maar dat alles nu op pauze staat. Of ze ooit nog met Wilders samen wil werken? Ze twijfelt daar sterk aan. “Ik heb er echt schoon genoeg van.”
Ook Dilan Yesilgöz is flink boos. Volgens haar gaat het helemaal niet om asiel. Ze zegt dat Wilders wegrent en zijn verantwoordelijkheid niet wil nemen. “Hij laat zijn kiezers in de steek. Straks is er geen rechtse meerderheid meer. Een gemiste kans.”
Nicolien van Vroonhoven begrijpt het besluit van Wilders totaal niet. Ze zegt dat ze teleurgesteld is en boos. “Kijk hoe hij het land nu achterlaat.” Volgens haar had hij gewoon zijn ideeën beter moeten uitleggen aan de Tweede Kamer of met zijn eigen staatssecretaris moeten bellen.
Spel of serieuze poging?
Caroline van der Plas herhaalde dinsdag dat ze het allemaal een spelletje vindt. Volgens haar speelt Wilders een politiek spel om het kabinet op te blazen. “Ik doe niet mee aan dit soort machtsspelletjes,” zegt ze. Volgens haar lagen de plannen al klaar, was er steun, en had het kabinet gewoon kunnen doorgaan. “Het is nu gewoon een kwestie van doen,” zegt ze. Ze waarschuwt ook dat als het kabinet nu stopt, links een kans krijgt om het beleid te bepalen.
Wilders lijkt te willen dat de andere partijen zomaar akkoord gaan met zijn plannen. Hij zegt dat hij nog geen enkele handtekening heeft gezien. Die houding is niet toevallig. Als alle partijen zijn plannen zouden steunen, zou hij een meerderheid hebben in de Tweede Kamer. Het zou dan voor het kabinet lastig zijn om de plannen tegen te houden.
Maar de andere partijen hebben twijfels. Ze denken dat sommige voorstellen van Wilders niet uitvoerbaar zijn. Ze willen geen wetten aannemen die later door rechters worden afgekeurd. Hun idee: laat Wilders eerst uitzoeken wat wettelijk kan, dan praten we verder.
Plannen lagen eerder ook al op tafel
Veel van Wilders’ ideeën zijn niet nieuw. Tijdens de formatiebesprekingen lagen ze ook al op tafel. Maar toen zijn ze weggestemd. Vooral NSC vond dat de plannen niet strookten met internationale afspraken. Wilders laat zich daar nu minder door afschrikken. Hij wijst op de peilingen waarin blijkt dat zijn kiezers een kabinetsval over asiel wel begrijpen. Voor NSC en BBB is de timing lastig. Als het kabinet nu valt, verliezen zij waarschijnlijk veel zetels. Dat maakt de situatie extra gevoelig.
Van Vroonhoven blijft bij haar standpunt
Van Vroonhoven van NSC wil best meedenken, zegt ze. Maar ze wil niet zomaar ergens een handtekening onder zetten. “Ik wil alles bekijken, maar ik teken niet blind.” Ze vindt het zonde als het kabinet nu valt. Volgens haar is er nog veel werk te doen, ook vanwege de onrust in de wereld. Ze noemt het onverstandig en roekeloos als het nu ophoudt.
Yesilgöz van de VVD denkt dat Wilders deze crisis zelf heeft bedacht. Ze hoopt dat hij tot rust is gekomen na een nacht slapen. “Ik denk dat het niet om asiel gaat. Ik weet niet wat zijn echte reden is. Maar nu hebben we een rechtse meerderheid, straks misschien niet meer. Niemand van ons hield hem tegen.”
Wilders zelf sprak maandagavond over een lastig gesprek met de anderen. Hij wil dat ze eerst beloven zijn plannen te steunen. “Hoe weet ik anders dat de NSC-fractie van mevrouw Van Vroonhoven akkoord gaat?” zei hij.
Hij gaf aan er nog een nacht over te willen slapen. Maar hij klonk niet optimistisch: “Het ziet er niet goed uit. We gaan nu nadenken.”
Bron: AD
