Met de vele prijsstijgingen van de afgelopen tijd is het een verademing om eens te horen dat er ook prijzen dalen. De handelsprijs van gas is namelijk flink gezakt en staat op het laagste punt sinds 2022. Toch zien de meeste huishoudens hun energierekening nauwelijks omlaaggaan. Hoe komt dat precies?
De prijs van gas op de handelsmarkt is sinds juli gestaag aan het dalen. In de zomer betaalden handelaren nog ongeveer 37 euro voor één megawattuur, maar inmiddels ligt die prijs rond de 27 euro. Dat is een daling van bijna 30 procent. Volgens vergelijkingssite Overstappen.nl is het jaren geleden dat gas zo goedkoop was op de markt.
Voor consumenten klinkt dit als goed nieuws, maar in de praktijk merken veel mensen daar weinig van. Terwijl de groothandelsprijs laag is, blijven de tarieven voor huishoudens opvallend hoog. Dat roept de vraag op waarom deze daling niet automatisch leidt tot lagere energierekeningen.
Waarom de gasprijs zo laag is
De huidige lage gasprijs heeft verschillende oorzaken. Ten eerste wordt er momenteel veel vloeibaar aardgas, ook wel LNG genoemd, naar Europa verscheept. Dat gas komt vooral uit landen als de Verenigde Staten, Canada en Qatar. Daarnaast blijft er ook voldoende regulier aardgas uit Noorwegen naar Europa stromen, waardoor de voorraden goed gevuld blijven.
Een tweede belangrijke reden is het milde winterweer. De afgelopen maanden zijn de temperaturen relatief hoog gebleven. Daardoor gebruiken huishoudens en bedrijven minder gas om te verwarmen. Minder vraag betekent automatisch dat de prijzen dalen.
Ook de Europese gasvoorraden spelen een rol. Veel landen hebben hun gasopslag al ruim voor de winterperiode goed aangevuld. Er is dus genoeg voorraad beschikbaar, terwijl de vraag beperkt blijft. “Deze combinatie van veel aanbod, lage vraag en stabiele leveringen zorgt ervoor dat de groothandelsprijs daalt naar het laagste niveau in drie jaar,” zegt Overstappen.nl.
De situatie is dus precies het tegenovergestelde van 2022, toen de prijzen door het dak gingen door schaarste en onzekerheid op de energiemarkt. Nu lijkt er juist rust teruggekeerd, al betekent dat niet dat consumenten meteen voordeel hebben.
Waarom huishoudens nauwelijks profiteren
Hoewel gas op de handelsmarkt goedkoper is geworden, merken veel gezinnen daar niets van in hun portemonnee. Dat komt vooral doordat veel mensen een vast energiecontract hebben. Bij zo’n contract ligt de prijs voor een bepaalde periode vast, vaak één of twee jaar. Pas wanneer die periode afloopt, wordt het tarief aangepast aan de huidige marktprijs.
Huishoudens met een variabel contract profiteren wel iets sneller van prijsdalingen, maar ook zij zien hun rekening niet direct dalen. In de energietarieven zitten namelijk nog allerlei andere kosten verwerkt. Zo betaal je niet alleen voor het gas zelf, maar ook voor belastingen, transportkosten en netbeheer.
Deze vaste kosten vormen een groot deel van de totale energierekening en veranderen niet mee met de gasprijs. Daardoor blijft het totale bedrag dat consumenten maandelijks betalen grotendeels gelijk, ook als de marktprijs flink zakt.
Hogere belastingen drukken voordeel weg
Een andere reden dat huishoudens weinig merken van de lagere gasprijs, is dat de belasting op gas juist omhooggaat. De overheid verhoogt deze belasting per kubieke meter gas met een paar cent. Dit moet mensen stimuleren om zuiniger om te gaan met energie en sneller over te stappen op duurzamere alternatieven, zoals warmtepompen of elektrische verwarming.
Die verhoging betekent echter dat de winst van de lagere marktprijs meteen wordt tenietgedaan. Zelfs als energieleveranciers hun tarieven iets aanpassen, wordt dat voordeel gecompenseerd door de hogere belasting. Daardoor blijft de rekening voor veel mensen min of meer gelijk.
Daarnaast betalen consumenten ook netbeheerkosten, die gebruikt worden om het energienet te onderhouden en te verbeteren. Deze kosten stijgen eveneens, onder andere vanwege de uitbreiding van het stroomnet voor de energietransitie. Ook dat draagt bij aan het feit dat de totale energierekening nauwelijks daalt.
Lage gasprijs betekent niet automatisch lage rekening
Het is dus belangrijk om te begrijpen dat de handelsprijs van gas slechts een deel is van de totale energiekosten. De prijs die je als consument betaalt, bestaat uit drie onderdelen: de leveringskosten (de prijs voor het gas zelf), de overheidsheffingen (zoals belastingen) en de netbeheerkosten. Zelfs als één onderdeel flink daalt, kunnen de andere onderdelen ervoor zorgen dat je totaalbedrag niet verandert.
Bovendien hanteren energieleveranciers vaak contracten met vertraging in prijsaanpassing. Als de groothandelsprijs daalt, passen ze hun tarieven pas na enkele maanden aan. Daardoor kan het even duren voordat de lagere prijzen ook echt zichtbaar worden op de rekening.
Voor mensen die vorig jaar een duur vast contract hebben afgesloten, kan dat frustrerend zijn. Zij betalen nog steeds de hoge tarieven van toen, terwijl de markt inmiddels veel goedkoper is. Pas wanneer hun contract afloopt, kunnen ze profiteren van de huidige lage prijzen.
Wat kunnen consumenten doen?
Voor wie wil besparen op energie, zijn er een paar praktische stappen. Ten eerste kan het lonen om goed te kijken wanneer je contract afloopt. Zodra dat moment nadert, kun je overstappen naar een nieuw contract dat beter past bij de huidige marktprijzen.
Daarnaast is het verstandig om te letten op je energieverbruik. Zelfs met lagere gasprijzen blijft besparen op verbruik de meest effectieve manier om de energierekening te verlagen. Denk aan het isoleren van je woning, het verlagen van de thermostaat of het korter douchen.
Tot slot is het goed om te weten dat de energiemarkt voortdurend beweegt. Wat vandaag goedkoop is, kan over een paar maanden weer duurder zijn. Door de wereldwijde politieke en economische situatie kunnen prijzen snel veranderen. Voor nu lijkt de rust even teruggekeerd, maar zekerheid is er nooit.
Hoewel de gasprijs op de markt historisch laag is, betekent dat dus niet automatisch dat de consument dat merkt in zijn portemonnee. Door belastingen, vaste kosten en contractvormen blijft het voordeel beperkt. Toch biedt het hoop dat de tijden van torenhoge energierekeningen voorlopig achter ons lijken te liggen.
Bron: Metro
