De zomervakantie komt eraan. Je koffers zijn gepakt, je paspoort ligt al klaar en de voorpret is begonnen. Voor veel mensen hoort daar ook een vliegreis bij, op weg naar zon, zee en ontspanning. Maar wat je misschien niet wist: die urenlange vlucht kan ook risico’s meebrengen voor je gezondheid. En dan hebben we het niet over jetlags of een stijve rug, maar over iets ernstigers: trombose.
Trombose ontstaat wanneer er een bloedpropje ontstaat in een ader, meestal in je been. Dat klinkt al vervelend, maar het kan gevaarlijk worden als zo’n prop losschiet en in je longen terechtkomt. Dan spreken we van een longembolie, en dat kan levensbedreigend zijn. Gelukkig kun je zelf veel doen om dat risico te verkleinen. Het begint allemaal bij de manier waarop je zit in het vliegtuig.
Waarom zitten met je benen over elkaar geen goed idee is
Veel mensen vinden het fijn om hun benen over elkaar te slaan tijdens een lange vlucht. Het lijkt een ontspannen houding, maar het is eigenlijk slecht voor je bloedsomloop. De Britse krant Daily Mail deelde onlangs een waarschuwing hierover, gebaseerd op de uitleg van Lee Cartwright, specialist in ouderenzorg. Hij zegt: “Je benen kruisen tijdens een vlucht lijkt onschuldig, maar is een van de slechtste dingen die je kunt doen.”
Vooral oudere mensen lopen hierdoor extra risico op trombose. Maar geldt dat ook voor jongere reizigers? Volgens Tom Bos van de Trombosestichting is de waarschuwing niet onterecht, al is het wat kort door de bocht. Er zijn namelijk meer dingen die meewegen, zoals je leeftijd, of je rookt, of je anticonceptie gebruikt en of je aanleg hebt voor bloedstolsels. Maar lang stilzitten speelt zeker een grote rol.
Wat gebeurt er precies in je lichaam tijdens een lange vlucht?
Tijdens een vliegreis zit je vaak lang in dezelfde houding. Je hebt weinig ruimte, vooral als je bij het raam zit. Terwijl je daar zo stilzit, blijft je hart wel gewoon bloed rondpompen. Dat bloed moet naar je benen en tenen, maar het moet ook weer terug omhoog naar je hart. En dat gaat tegen de zwaartekracht in, vooral als je niet beweegt.
Wanneer je je benen over elkaar legt of in een verkrampte houding zit, knel je de bloedvaten af. Daardoor stroomt het bloed langzamer terug naar je hart. En dat vergroot de kans op stolsels. Die stolsels kunnen in je been blijven zitten (trombosebeen), maar ze kunnen ook losschieten en een longembolie veroorzaken. Precies dat bedoelt Daily Mail met hun waarschuwing: de verkeerde zithouding kan je gezondheid serieus in gevaar brengen.
Wat kun je doen om het risico te verkleinen?
Gelukkig zijn er simpele manieren om het risico op trombose tijdens een vlucht te verlagen. Een van de belangrijkste dingen die je kunt doen is bewegen. Het helpt al als je tijdens de vlucht regelmatig je voeten en benen beweegt. Draai je enkels, beweeg je tenen op en neer, en span af en toe je kuitspieren aan. Als het kan, sta dan elke anderhalf tot twee uur even op en loop door het gangpad.
Ook je kledingkeuze is belangrijk. Draag geen knellende broeken of strakke sokken. Losse kleding helpt om je bloed goed te laten circuleren. Zorg daarnaast dat je genoeg drinkt. Water is het beste, want dat houdt je lichaam goed gehydrateerd. Alcohol en koffie kun je beter laten staan, want die drogen je lichaam juist uit, wat slecht is voor je bloedsomloop.
Slaappillen tijdens een vlucht zijn ook niet aan te raden. Die zorgen ervoor dat je urenlang stilzit, zonder dat je het merkt. En dat vergroot opnieuw het risico op trombose. Beter is het om jezelf wakker en in beweging te houden, hoe lastig dat soms ook is tijdens een lange vlucht.
Let op je zithouding: hou je benen naast elkaar
Tot slot nog een belangrijke tip: hoe je zit maakt echt verschil. Probeer tijdens de vlucht je benen naast elkaar te houden, met je voeten plat op de vloer. Vermijd het kruisen van je benen, ook al voelt dat comfortabel. Als je je benen gekruist houdt, druk je bloedvaten dicht en stroomt je bloed minder goed terug naar je hart.
Let er ook op dat je geen tas of andere spullen onder je benen legt. Die kunnen de bloedstroom belemmeren. Hou het ruim, comfortabel en recht. Het is even wennen, maar je lichaam zal je dankbaar zijn.
Kleine aanpassingen, groot verschil
Een vliegreis brengt je naar je vakantiebestemming, maar het is ook een belasting voor je lichaam. Door je zithouding aan te passen, genoeg te drinken, regelmatig te bewegen en goed op jezelf te letten, kun je het risico op trombose flink verkleinen. Je hoeft er geen grote moeite voor te doen, alleen wat bewuster met je lichaam omgaan tijdens de reis.
Dus de volgende keer dat je instapt voor een lange vlucht, denk dan even aan je benen. Laat ze losjes naast elkaar rusten, beweeg ze regelmatig en blijf goed gehydrateerd. Zo kom je niet alleen veilig aan, maar ook met een lichaam dat nog fris en vrij van klachten is. Dat is pas écht ontspannen op vakantie gaan.
Bron: Margriet
