Gebruik jij vaak een flesje desinfecterende handgel als je onderweg bent? Dan kan het zijn dat je binnenkort misgrijpt in de winkel. Binnen de Europese Unie is er namelijk een voorstel gedaan om deze producten te verbieden. EU-functionarissen maken zich zorgen over de veiligheid van handgels met alcohol en willen onderzoeken of ze nog wel verkocht mogen worden.
Waarom ethanol zo belangrijk is
Het belangrijkste bestanddeel van veel handgels is ethanol, beter bekend als alcohol. Deze stof doodt bacteriën en virussen, waardoor het ideaal is om je handen snel schoon te maken. Ethanol zit niet alleen in handgels, maar ook in schoonmaak- en wasmiddelen. Daar wordt het gebruikt als oplosmiddel en om vet te verwijderen. Het is dus een veelgebruikt middel dat in talloze producten voorkomt.
Risico’s van langdurig gebruik
Als je handgel normaal gebruikt, is het veilig. De problemen ontstaan pas bij langdurige blootstelling aan ethanol. Uit onderzoeken blijkt dat het in grote hoeveelheden schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Langdurig contact met ethanol kan bijvoorbeeld invloed hebben op de vruchtbaarheid en bij ongeboren baby’s afwijkingen veroorzaken. Daarom wordt het gebruik van producten met ethanol afgeraden voor zwangere vrouwen. Daarnaast wordt langdurige blootstelling ook in verband gebracht met ernstige ziekten zoals levercirrose en bepaalde vormen van kanker, waaronder borst- en darmkanker.
Waarom de EU zich zorgen maakt
Binnen de EU gelden al strenge regels voor producten op alcoholbasis. Ethanol is zelfs al tientallen jaren opgenomen op de lijst van essentiële geneesmiddelen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Toch maken Europese gezondheidsinstanties zich zorgen. Zij vrezen dat langdurig gebruik van producten met ethanol, zoals handgels, toch meer risico’s met zich meebrengt dan gedacht. Vooral het mogelijke verband met kanker en zwangerschapsproblemen baart hen zorgen. Daarom overweegt de Europese Commissie om producten met ethanol te verbieden of te vervangen door veiliger alternatieven.
Deskundigen waarschuwen voor gevolgen
Niet iedereen is blij met dit voorstel. Veel wetenschappers en zorginstellingen waarschuwen voor de gevolgen van zo’n verbod. Volgens hen zou dit een groot probleem kunnen worden voor ziekenhuizen over de hele wereld. Ethanol is namelijk een onmisbaar onderdeel van goede handhygiëne. Zonder het gebruik van handgel op basis van alcohol kunnen infecties zich veel sneller verspreiden. Alexandra Peters van de Universiteit van Genève legt uit dat infecties die in ziekenhuizen ontstaan, wereldwijd meer mensen doden dan malaria, tuberculose en aids samen. Goede handhygiëne met alcoholgel voorkomt naar schatting zestien miljoen infecties per jaar.
Volgens deskundigen zijn er bovendien geen goede alternatieven voor ethanol. Andere middelen, zoals isopropanol, zijn zelfs nog giftiger. Dat maakt het moeilijk om een veilig en effectief vervangend product te vinden. Daarom noemen veel experts een verbod op ethanol een verkeerde stap die meer kwaad dan goed zou doen.
Onzekerheid over toekomst van handgel
Eind november komt de commissie van het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) bijeen om te beslissen of ethanol officieel als schadelijk wordt bestempeld. Die beslissing zal veel invloed hebben op de toekomst van desinfecterende producten. Als ethanol wordt gezien als gevaarlijk, kunnen veel merken hun producten niet meer verkopen in Europa.
Brancheorganisaties uit de schoonmaak- en gezondheidssector hebben zich al uitgesproken tegen een mogelijk verbod. Zij vinden dat er te weinig bewijs is dat ethanol echt schadelijk is bij normaal gebruik. Volgens hen wegen de voordelen van het middel veel zwaarder dan de risico’s. Ze benadrukken dat handgels met ethanol al tientallen jaren wereldwijd worden gebruikt zonder grote problemen.
Wat betekent dit voor jou?
Voor consumenten kan een verbod betekenen dat handgels met alcohol uit de winkels verdwijnen. Je zult dan op zoek moeten naar alternatieven, maar die zijn niet altijd even effectief of veilig. Veel mensen gebruiken handgel juist omdat het makkelijk, snel en betrouwbaar werkt. Zeker in situaties waarin je geen water en zeep in de buurt hebt, is het een handige oplossing.
Er bestaat dan ook veel onrust over het voorstel. Mensen vragen zich af of de EU niet te streng is en of de risico’s niet worden overdreven. Zolang er nog geen definitieve beslissing is genomen, blijven de producten vooralsnog gewoon verkrijgbaar. Toch is het goed mogelijk dat het aanbod in de toekomst verandert.
Een debat tussen veiligheid en noodzaak
Het mogelijke verbod op ethanol laat zien hoe ingewikkeld het kan zijn om de juiste balans te vinden tussen gezondheid en veiligheid. Aan de ene kant willen instanties mensen beschermen tegen schadelijke stoffen. Aan de andere kant is het belangrijk dat ziekenhuizen en consumenten toegang houden tot middelen die infecties voorkomen.
Deskundigen vinden dat er meer onderzoek nodig is voordat er grote beslissingen worden genomen. Ethanol speelt een belangrijke rol in de volksgezondheid, vooral bij het voorkomen van ziektes die via contact worden overgedragen. Een verbod zou dan ook niet alleen gevolgen hebben voor consumenten, maar ook voor de hele zorgsector.
De toekomst van schone handen
Voorlopig is het nog afwachten wat de Europese commissie besluit. Tot die tijd kun je je handgel gewoon blijven gebruiken. Als je het normaal gebruikt en niet overmatig, is er volgens de meeste experts weinig reden tot zorgen. De discussie over ethanol gaat vooral over langdurige en intensieve blootstelling, niet over dagelijks gebruik.
Toch is dit debat een goede herinnering dat ook producten die we vanzelfsprekend vinden, risico’s kunnen hebben. De komende maanden zal duidelijk worden of de EU kiest voor een strengere aanpak of dat ethanol zijn plek behoudt in handgels en schoonmaakmiddelen. Eén ding is zeker: de beslissing zal invloed hebben op iedereen die schone handen belangrijk vindt.
Bron: Metro
