De formatiegesprekken in Den Haag hebben een nieuwe dynamiek gekregen nu D66 en CDA gezamenlijk een fundament hebben opgesteld dat richting moet geven aan verdere onderhandelingen. Na weken van stroef overleg en toenemende onduidelijkheid lijkt het initiatief nieuw vertrouwen te brengen in het formatieproces. De samenwerking tussen beide partijen zorgt voor een zichtbare verschuiving in toon, inhoud en politieke bereidheid binnen het Binnenhof.
De sfeer rond de onderhandelingen veranderde merkbaar toen partijleiders Rob Jetten en Henri Bontenbal in recente dagen meer vertrouwen uitspraken. Hun gezamenlijke optreden maakte duidelijk dat er eindelijk beweging zit in de gesprekken. De ontmoeting met informateur Sybrand Buma bleek cruciaal om de laatste details af te stemmen. Het doel was een stevig fundament te leggen zonder het proces te verstarren met te starre afspraken.
Het raamwerk dat D66 en CDA hebben opgesteld, biedt ruimte aan andere partijen om zich bij de gesprekken aan te sluiten. Daarmee ontstaat een meer open formatiestructuur die samenwerking stimuleert in plaats van nieuwe blokkades op te werpen. Het proces krijgt zo een constructieve toon, waarbij vertrouwen en inhoud weer de basis vormen voor vooruitgang.
Richtinggevend raamwerk in plaats van dichtgetimmerd plan
De afspraken tussen D66 en CDA dienen als richtinggevend kader en niet als volledig uitgewerkt regeerakkoord. Daarmee blijft er ruimte voor andere fracties om invloed uit te oefenen zonder dat de onderhandelingen direct vastlopen. Voor een formatie die tot nu toe gekenmerkt werd door polarisatie en wederzijds wantrouwen, betekent dit een belangrijke stap vooruit.
Zowel Jetten als Bontenbal benadrukten dat de samenwerking niet draait om macht, maar om vertrouwen. Ze spraken opgelucht over de voortgang die is geboekt. Hun optimisme vloeit voort uit gedeelde doelen, maar vooral uit het besef dat samenwerking mogelijk is als partijen bereid zijn elkaar serieus te nemen en inhoud boven partijbelang te plaatsen.
Focus op drie sleuteldossiers
Het gedeelde raamwerk richt zich op drie thema’s die het politieke debat al maanden domineren: stikstof, migratie en woningbouw. Juist op deze dossiers stokten eerdere onderhandelingen, doordat ze gevoelig liggen en diepgaande meningsverschillen blootlegden. Door ze nu gezamenlijk vast te leggen, laten D66 en CDA zien dat er ruimte is voor inhoudelijke toenadering.
Beide partijen zijn het eens over het versnellen van bouwprojecten, het verminderen van vergunningsachterstanden en het beperken van migratiestromen. Daarmee ontstaat een basis voor beleid dat economische groei, duurzaamheid en bestuurlijke daadkracht combineert. De nadruk ligt op haalbare resultaten en maatschappelijke rust, iets waar de bevolking volgens peilingen sterk naar verlangt.
Nieuwe stap richting een stabiele coalitie
De samenwerking tussen D66 en CDA wordt door insiders gezien als de eerste echte doorbraak in de formatie. Eerdere verkenningsrondes liepen vast op partijpolitieke profilering en gebrek aan vertrouwen. Met het huidige raamwerk kan informateur Sybrand Buma nu andere fracties benaderen met een concreet uitgangspunt.
De kans dat de gesprekken nu doelgerichter verlopen, is groter dan in eerdere rondes. De komende dagen zullen fractieleiders opnieuw aanschuiven bij Buma, die peilt welke partijen bereid zijn verantwoordelijkheid te nemen. Daarbij kijkt hij niet alleen naar de inhoudelijke overeenkomsten, maar ook naar de realistische mogelijkheid van een stabiele meerderheid in de Tweede Kamer.
Coalitieopties blijven beperkt
Ondanks de nieuwe dynamiek blijven de coalitiemogelijkheden complex. De VVD weigert samenwerking met GroenLinks-PvdA, waardoor een brede progressieve combinatie voorlopig van de baan is. Een mogelijke samenwerking tussen D66, VVD en JA21 zou qua zetelaantal net tekortkomen voor een meerderheid, wat deze route politiek kwetsbaar maakt.
De optie van een minderheidskabinet blijft daarom reëel. Zo’n constructie kan snelheid opleveren, maar vereist voortdurend overleg met oppositiepartijen. Dat vraagt politieke lenigheid en bereidheid tot compromissen. Voor een land dat kampt met urgente problemen rond woningbouw, energie en stikstof, is dat een uitdagende en risicovolle balans.
Cruciale rol van informateur Buma
Informateur Sybrand Buma speelt in deze fase een sleutelrol. Hij onderzoekt of partijen bereid zijn zich te verbinden aan het fundament dat D66 en CDA hebben gelegd. Daarbij richt hij zich minder op partijpolitieke profilering en meer op verantwoordelijkheid nemen voor concrete besluiten. Zijn opdracht is duidelijk: helderheid scheppen over de bereidheid tot samenwerking op de meest gevoelige thema’s.
Buma moet bovendien zorgen dat gemaakte afspraken stevig genoeg zijn om politieke stormen te doorstaan. Vooral op terreinen als infrastructuur, woningbouw en energieprojecten zijn daadkracht en continuïteit cruciaal. Eerdere vertragingen door vergunningstrajecten hebben aangetoond dat halfslachtige afspraken te weinig opleveren.
Herstel van vertrouwen in politiek leiderschap
De formatie draait inmiddels om meer dan partijpolitieke combinaties. Het gaat ook om het herstel van vertrouwen in de politiek zelf. Burgers uiten al maanden hun frustratie over trage besluitvorming en uitblijvende resultaten. Met hun gezamenlijke initiatief willen D66 en CDA laten zien dat samenwerking wél mogelijk is, zelfs in een tijd van groeiende verdeeldheid.
Het land vraagt om leiderschap dat niet alleen praat, maar ook uitvoert. Door een gezamenlijk kader te presenteren, hopen de partijen een voorbeeld te stellen voor anderen. De maatschappelijke druk om knopen door te hakken groeit, zeker nu thema’s als woningnood, stikstof en energievoorziening steeds urgenter worden.
Vooruitblik op de komende weken
Met het raamwerk van D66 en CDA op tafel breekt een beslissende fase aan. De informateur bepaalt welke fracties deelnemen aan de volgende gespreksronde. Daarmee kan het formatieproces eindelijk in een hogere versnelling komen, gericht op het vormen van een stabiele en werkbare coalitie.
Binnen enkele weken moet duidelijk worden welke combinaties levensvatbaar zijn. Een meerderheidscoalitie blijft de voorkeur houden, maar een minderheidsvariant behoort nog steeds tot de mogelijkheden. De druk op Den Haag om het proces niet opnieuw te laten vastlopen, neemt verder toe.
Of partijen bereid zijn hun eigen belang tijdelijk opzij te zetten, bepaalt de koers van de komende maanden. De vorming van een nieuw kabinet hangt nu af van politieke moed, onderling vertrouwen en het vermogen om te bouwen aan een stabiele toekomst.
