Nieuw onderzoek laat zien dat roken het risico op alvleesklierkanker flink kan vergroten. Deze vorm van kanker staat bekend als een van de dodelijkste soorten en wordt vaak te laat ontdekt. In Nederland overlijden er jaarlijks ruim 2.700 mensen aan alvleesklierkanker. Wereldwijd gaat het om meer dan 466.000 doden per jaar.
De ziekte wordt vaak een ‘stille moordenaar’ genoemd, omdat de signalen in het begin nauwelijks opvallen. Klachten lijken vaak op andere problemen, waardoor een diagnose meestal pas laat wordt gesteld. Deskundigen verwachten dat het aantal patiënten wereldwijd de komende jaren fors zal toenemen.
Onderzoek naar de invloed van roken
Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat rokers mogelijk anders behandeld moeten worden wanneer ze alvleesklierkanker ontwikkelen. Volgens hen is er meer aandacht nodig voor screening bij rokers. Vroegtijdig signaleren kan veel verschil maken, omdat de ziekte meestal pas in een laat stadium wordt ontdekt.
De onderzoekers bestudeerden hoe stoffen uit sigaretten invloed hebben op het ontstaan en de groei van tumoren. Daarbij keken ze vooral naar een eiwit genaamd Interleukine 22 (IL22), dat een rol speelt bij tumorgroei. Ze ontdekten dat giftige stoffen uit sigaretten ervoor zorgen dat tumoren sneller groeien en zich sneller verspreiden.
Bij muizen met een werkend immuunsysteem bleken tumoren onder invloed van sigarettenstoffen veel groter te worden. In muizen zonder immuunsysteem gebeurde dit niet. Dat wees erop dat de stoffen uit sigaretten het afweersysteem gebruiken om tumoren sneller te laten ontwikkelen.
De rol van het immuunsysteem
De onderzoekers ontdekten dat een bepaald soort afweercel, de T-regulerende cel of Treg, hierbij een sleutelrol speelt. Deze cellen maken niet alleen IL22 aan, maar remmen ook het natuurlijke vermogen van het lichaam om tumoren te bestrijden. Dit vormt een soort dubbele aanval. De cellen helpen de tumor groeien en schakelen tegelijk het afweersysteem uit.
Toen de wetenschappers alle Treg-cellen bij muizen verwijderden, verdween ook het effect van de schadelijke sigarettenstof. De tumoren groeiden niet meer sneller. Bij onderzoek in menselijke cellen, waaronder cellen van patiënten met alvleesklierkanker, zagen ze hetzelfde effect. Rokers bleken meer Treg-cellen te hebben dan niet-rokers, wat verklaart waarom hun ziekte vaak agressiever verloopt.
Ook ontdekten de onderzoekers dat een stof die de schadelijke sigarettenstoffen blokkeert, tumoren kleiner kon maken. Volgens hen zou dit betekenen dat het blokkeren van die stoffen kan helpen om het natuurlijke afweersysteem weer actiever te maken. Dat zou gecombineerd kunnen worden met bestaande immunotherapieën, die nu vaak slecht werken bij alvleesklierkanker.
Behandelopties en overlevingskansen
Hoewel meer onderzoek nodig is, geven de resultaten hoop op nieuwe behandelingen. Door schadelijke stoffen uit sigaretten te blokkeren, zou het afweersysteem van patiënten sterker gemaakt kunnen worden. Dat zou de kans vergroten dat bestaande therapieën beter werken.
De overlevingskansen bij alvleesklierkanker zijn nu nog erg slecht. Wanneer de ziekte in een vroeg stadium wordt ontdekt, overleeft ongeveer de helft van de patiënten minstens een jaar. Wordt de kanker pas ontdekt nadat deze zich al heeft verspreid, dan haalt slechts een klein deel van de patiënten dat jaar.
In Nederland wordt alvleesklierkanker meestal ontdekt bij mensen ouder dan 70 jaar. Toch zien artsen dat de ziekte ook bij jongere groepen voorkomt. Wereldwijd is er zelfs een opvallende stijging te zien van gevallen bij jongvolwassenen, vooral bij vrouwen. Artsen begrijpen nog niet goed waardoor dit komt. Mogelijke factoren zijn overgewicht en blootstelling aan schadelijke stoffen in de omgeving.
Klachten die je serieus moet nemen
Alvleesklierkanker geeft vaak pas laat duidelijke signalen, maar er zijn wel klachten waar je alert op moet zijn. Geelzucht, waarbij huid en ogen geel worden, is een bekend symptoom. Ook kan de urine donkerder worden en kan de huid gaan jeuken. Andere signalen zijn verminderde eetlust, onbedoeld gewichtsverlies, een opgeblazen gevoel of verstopping.
Deze klachten betekenen meestal niet dat iemand kanker heeft. Toch is het verstandig om ze te laten onderzoeken, zeker als ze langer dan vier weken aanhouden. Vroegtijdige controle kan het verschil maken tussen een behandelbare en onbehandelbare situatie.
De rol van de alvleesklier in het lichaam
De alvleesklier is een orgaan van ongeveer 25 centimeter lang en ligt achter de maag. Het speelt een belangrijke rol in de spijsvertering. Het maakt enzymen aan die voedsel helpen afbreken tot voedingsstoffen. Daarnaast regelt de alvleesklier belangrijke hormonen, zoals insuline, die zorgen voor de bloedsuikerspiegel.
Door de centrale rol in zowel de spijsvertering als hormoonhuishouding heeft schade aan de alvleesklier grote gevolgen voor de gezondheid. Daarom is het extra belangrijk dat ziekten zoals alvleesklierkanker zo vroeg mogelijk worden ontdekt.
Roken en andere risicofactoren
Volgens KWF Kankerbestrijding wordt bijna een kwart van de gevallen van alvleesklierkanker veroorzaakt door roken. Ook overgewicht speelt een belangrijke rol en is verantwoordelijk voor ongeveer een tiende van de gevallen. Andere factoren zijn erfelijke aanleg, bepaalde ziektes en leefstijlen met weinig beweging en ongezonde voeding.
Het stoppen met roken blijft daarom een van de belangrijkste stappen die iemand kan zetten om het risico te verlagen. In combinatie met een gezond gewicht, voldoende beweging en een gevarieerd voedingspatroon kan dit een groot verschil maken.
Bron: Dailymail
