De Algemene Rekenkamer stelde onlangs voor om de hypotheekrenteaftrek af te schaffen. Daarmee zou de overheid miljarden euro’s besparen, geld dat ingezet kan worden voor andere grote problemen in Nederland. Maar wat houdt deze regeling precies in? En wat betekent het voor mensen met een koophuis als deze aftrek verdwijnt? Hypotheekexpert Thomas de Leeuw, oprichter van de online hypotheekadviseur Frits, legt het stap voor stap uit.
Wat is hypotheekrenteaftrek eigenlijk?
Als je een huis koopt en daarvoor een hypotheek afsluit, betaal je rente over het geleende bedrag. Die rente mag je in Nederland van je belastbare inkomen aftrekken. Hierdoor betaal je minder belasting, want je belastbare inkomen daalt. Je kunt het belastingvoordeel op twee manieren ontvangen. Je laat het in één keer verrekenen bij je belastingaangifte, of je kiest voor een maandelijkse teruggave op je bankrekening. Voor dat laatste moet je een voorlopige aanslag aanvragen bij de Belastingdienst.
Een simpel voorbeeld: stel je verdient 65.000 euro bruto per jaar. Je hypotheek is 320.000 euro met 4 procent rente. Dan betaal je jaarlijks 12.800 euro aan rente. Je valt in een belastingschijf van 37,48 procent. Dat betekent dat je 4.797 euro terugkrijgt van de Belastingdienst. Let op: dit is een schatting. De daadwerkelijke aftrek hangt af van je hypotheekvorm, het jaar waarin je die hebt afgesloten en het bedrag van het eigenwoningforfait. Met een online rekentool kun je jouw situatie precies doorrekenen.
De hypotheekrenteaftrek bestaat al sinds 1893. Door de jaren heen is de regeling vaak veranderd. Toch blijft het onderwerp actueel en roept het veel discussie op. Volgens De Leeuw is de regeling oneerlijk voor huurders, omdat zij geen belastingvoordeel krijgen voor hun woonkosten.
Waarom wordt de regeling dan niet afgeschaft?
De Leeuw snapt de roep om afschaffing, maar waarschuwt ook voor de gevolgen. “Op papier is het logisch om deze regeling af te schaffen,” zegt hij. “Maar omdat de regeling al zo lang bestaat, is die volledig verwerkt in hoe huizen worden geprijsd.” De huizenprijzen zijn voor een deel gebaseerd op het belastingvoordeel. Als je dat ineens weghaalt, krijgen veel huiseigenaren problemen met hun maandlasten. Ze zouden hun hypotheek misschien niet meer kunnen betalen. Dat kan leiden tot gedwongen verkoop en zelfs een woningcrisis. En dat wil niemand. Het is dus niet iets dat je zomaar kunt veranderen.
De woningmarkt is op dit moment al gespannen. Veel mensen geven het maximale uit aan woonlasten. Als dan ook nog de renteaftrek verdwijnt, kan dat tot financiële problemen leiden. Volgens De Leeuw is het een ingewikkelde kwestie. Je wilt de regeling niet voor altijd houden, maar je moet goed nadenken over hoe je die stap voor stap kunt afbouwen.
Wat als je nu een huis wilt kopen?
De Leeuw denkt dat mensen die nu een huis kopen, voorlopig nog wel gebruik kunnen maken van de renteaftrek. Het is onwaarschijnlijk dat er op korte termijn grote veranderingen komen. Toch is het slim om te weten dat de regeling al jaren wordt aangepast. Sinds 2014 is de maximale renteaftrek al flink omlaag gegaan. Waar je vroeger nog tot 52 procent van je rente kon aftrekken, is dat nu nog maar 37,48 procent. De kans is groot dat dit de komende jaren verder daalt.
Een optie zou kunnen zijn om elk jaar een klein percentage minder af te trekken, bijvoorbeeld een half procent per jaar. Op die manier raken mensen langzaam gewend aan het lagere voordeel. Een andere mogelijkheid is om het eigenwoningforfait te verhogen. Dat is een bedrag dat je bij je inkomen moet tellen op basis van de waarde van je huis. Vooral mensen met veel overwaarde zouden dan meer belasting gaan betalen. Volgens De Leeuw zijn dat manieren om de regeling geleidelijk af te bouwen zonder dat het grote schokken op de woningmarkt veroorzaakt.
Waarom zorgt deze regeling voor scheve verhoudingen?
De hypotheekrenteaftrek zorgt er volgens De Leeuw voor dat huizenprijzen kunstmatig hoog blijven. Het voordeel van de belastingteruggave wordt namelijk direct meegenomen in wat mensen bereid zijn te betalen voor een huis. Dit maakt het voor starters lastiger om toe te treden tot de woningmarkt. Ook werkt het oneerlijk uit voor huurders, die geen vergelijkbaar belastingvoordeel krijgen. Daardoor ontstaat er ongelijkheid tussen mensen die huren en mensen die kopen.
Bovendien leidt de regeling ertoe dat mensen vaker het maximale leenbedrag benutten. Ze gaan uit van het belastingvoordeel bij hun berekening van wat ze kunnen betalen. Dat is risicovol, zeker als de renteaftrek verder wordt afgebouwd. Daarom pleiten veel deskundigen voor een plan waarin de regeling langzaam verdwijnt. Dat maakt de markt eerlijker en stabieler op lange termijn.
Hoe nu verder?
De toekomst van de hypotheekrenteaftrek ligt in handen van de politiek. Voorlopig lijkt er geen sprake van dat de regeling ineens volledig wordt afgeschaft. Maar verdere afbouw ligt wel voor de hand. De afgelopen jaren is daar al mee begonnen, en het lijkt logisch dat dit tempo wordt voortgezet. Voor wie een huis wil kopen, is het dus belangrijk om zich bewust te zijn van mogelijke veranderingen. Reken je niet rijk op belastingvoordeel, maar kijk wat je ook zonder dat voordeel kunt betalen.
Volgens De Leeuw is er vooral behoefte aan een duidelijke koers. Geen plotselinge maatregelen, maar een doordacht plan dat eerlijk is voor zowel huurders als kopers. Zo houd je de woningmarkt stabiel en voorkom je financiële problemen bij huiseigenaren. De hypotheekrenteaftrek heeft zijn tijd gehad, maar je moet voorzichtig zijn met hoe je ermee omgaat. Want hoe goed het idee van afschaffing ook klinkt, het moet wel haalbaar en eerlijk zijn voor iedereen.
Bron: AD
