Veel mensen grijpen bij hoofdpijn meteen naar een pijnstiller, maar weten eigenlijk niet goed welke ze moeten kiezen. Paracetamol, ibuprofen en aspirine lijken op elkaar, maar werken op verschillende manieren. Huisarts Stefan van Rooijen legt uit wanneer je welke kunt gebruiken en waar je goed op moet letten.
Wat gebeurt er bij hoofdpijn
Hoofdpijn ontstaat wanneer gevoelige structuren in of rond je hoofd worden geprikkeld. Dat kunnen spieren, bloedvaten of zenuwen zijn. De hersenen zelf voelen geen pijn, maar ze ontvangen signalen van deze structuren en vertalen die naar pijn. Hoofdpijn kan door allerlei dingen komen, zoals stress, te weinig slaap, een verkeerde houding of uitdroging.
Veel mensen denken dat een pil altijd de oplossing is, maar dat klopt niet. Vaak verdwijnt hoofdpijn vanzelf met wat rust, water drinken of frisse lucht. Volgens Van Rooijen moet je pijnstillers zien als een hulpmiddel, niet als de standaardoplossing.
Verschillen tussen paracetamol, ibuprofen en aspirine
Paracetamol is meestal de eerste keuze bij pijn of koorts. Het is veilig en werkt goed, zelfs als je het langere tijd gebruikt in lage dosering. Voor volwassenen geldt meestal een maximum van vier keer per dag twee tabletten van 500 milligram. Ouderen boven de zeventig jaar wordt aangeraden niet meer dan drie keer per dag twee tabletten te nemen.
Van Rooijen waarschuwt dat je paracetamol niet te vaak moet gebruiken. Wie meer dan tien tabletten per maand neemt, kan juist hoofdpijn krijgen door de medicijnen zelf.
Ibuprofen werkt anders dan paracetamol, want het heeft ook een ontstekingsremmend effect. Daardoor helpt het beter bij spierpijn, gewrichtspijn of menstruatieklachten. Toch is het middel niet zonder risico. Ibuprofen kan maag- en nierklachten veroorzaken, zeker bij langdurig gebruik. Mensen boven de vijftig of met andere medicijnen doen er goed aan om er een maagbeschermer bij te nemen.
Aspirine lijkt qua werking op ibuprofen, maar wordt tegenwoordig minder gebruikt als pijnstiller. Dat komt omdat het sneller maagproblemen en bloedingen kan veroorzaken. Aspirine wordt vaker ingezet als bloedverdunner, bijvoorbeeld bij hart- of vaatziekten.
De voor- en nadelen op een rij
Paracetamol is betrouwbaar, goedkoop en meestal de veiligste keuze. Het helpt goed bij lichte tot matige pijn, maar werkt minder goed bij pijn die door een ontsteking komt. Ibuprofen is in dat geval krachtiger, maar belast je maag en nieren meer. Aspirine is eigenlijk verouderd als pijnstiller, al kan het bij sommige mensen juist nuttig zijn door het bloedverdunnende effect.
Coffeïne en pijnstillers
Sommige pijnstillers bevatten coffeïne, en dat is niet zonder reden. Coffeïne kan ervoor zorgen dat pijnstillers sneller en beter werken. Vooral bij spanningshoofdpijn of migraine kan dat helpen. Toch is het belangrijk om voorzichtig te zijn met coffeïne, want te veel gebruik kan juist hoofdpijn veroorzaken als je ermee stopt. Gebruik het dus met mate.
Vorm van het medicijn maakt weinig verschil
Er zijn pijnstillers in allerlei vormen: tabletten, poeders, drankjes of oplosmiddelen. Veel mensen denken dat een poeder of vloeibare variant sneller werkt, maar dat verschil is klein. Het belangrijkste is dat je de juiste dosering gebruikt en niet te vaak slikt.
Te vaak pijnstillers gebruiken is gevaarlijk
Van Rooijen waarschuwt dat het dagelijks of meerdere keren per dag slikken van pijnstillers gevaarlijk kan zijn. Wie vaker dan tien tot vijftien dagen per maand pijnstillers gebruikt, kan een zogenaamde medicatie-afhankelijke hoofdpijn krijgen. Dat is een hoofdpijn die juist ontstaat door de medicijnen zelf. Bij paracetamol kan dat zelfs al vanaf tien tabletten per maand gebeuren.
Hij raadt af om pijnstillers uit voorzorg te nemen. Ze werken namelijk alleen als er daadwerkelijk pijn is. Preventief slikken heeft dus geen enkel nut.
Waarom sommige middelen niet in Nederland te koop zijn
Veel mensen merken dat bepaalde pijnstillers in het buitenland wél te koop zijn, maar in Nederland niet. Dat komt vaak door de samenstelling. Middelen met bijvoorbeeld pseudo-efedrine kunnen de bloeddruk verhogen en zelfs hartproblemen veroorzaken. Daarnaast wordt deze stof soms gebruikt om drugs te maken. Daarom is de verkoop in Nederland streng beperkt. In andere landen zijn de regels soepeler, maar hier kiest men bewust voor veiligheid.
Huismerk of merkproduct: maakt het uit?
Veel mensen denken dat duurdere merken beter werken, maar dat is een misverstand. Een huismerk heeft exact dezelfde werkzame stof als een A-merk. Het verschil zit alleen in de verpakking en reclame. Van Rooijen zegt dat hij zelf altijd voor de goedkoopste optie kiest, want die werkt even goed.
Wanneer is hoofdpijn eigenlijk migraine?
Hoofdpijn en migraine worden vaak door elkaar gehaald, maar er is een duidelijk verschil. Migraine komt in aanvallen en gaat meestal gepaard met misselijkheid, overgevoeligheid voor licht of geluid en de behoefte om in een donkere kamer te liggen. De pijn zit vaak aan één kant van het hoofd en kan uren of zelfs dagen aanhouden.
Er bestaan specifieke medicijnen tegen migraine, de zogenaamde triptanen. Die middelen krijg je alleen op recept via de huisarts.
Wanneer moet je naar de huisarts?
In de meeste gevallen is hoofdpijn onschuldig en gaat het vanzelf over. Toch zijn er situaties waarin het verstandig is om een arts te bellen. Dat geldt bijvoorbeeld bij plotselinge, hevige hoofdpijn die niet verdwijnt met pijnstillers, of als je daarnaast last hebt van koorts, nekstijfheid of wazig zien. Ook bij uitvalsverschijnselen, aanhoudend braken of terugkerende hoofdpijn is het goed om advies te vragen.
Van Rooijen benadrukt dat je altijd contact moet opnemen als je structureel pijnstillers nodig hebt. Dat kan erop wijzen dat er iets anders aan de hand is. Hoofdpijn is soms een signaal van je lichaam dat je te veel vraagt van jezelf, en dat kun je niet oplossen met alleen een pil.
Zijn belangrijkste advies blijft: gebruik pijnstillers met verstand, en probeer altijd eerst natuurlijke oplossingen zoals rust, ontspanning of voldoende drinken. Want hoe makkelijk een pil ook lijkt, het is niet altijd de beste of veiligste oplossing.
Bron: De Telegraaf
