Een paniekaanval kan ontzettend eng zijn. Je hart bonkt, ademhalen is moeilijk, en het voelt alsof je grip verliest. Klinkt dat bekend? Maar wat is een paniekaanval eigenlijk, en wat gebeurt er in je lichaam?
Wat zijn de symptomen?
Een paniekaanval kan veel verschillende klachten veroorzaken. Het voelt intens en verwarrend. Hoe herken je een paniekaanval? Dit zijn de meest voorkomende symptomen:
- Moeite met ademhalen;
- Je hartslag gaat omhoog;
- Hevig zweten en trillen;
- Droge mond;
- Duizeligheid en een naar gevoel op de borst;
- Angst om controle te verliezen of flauw te vallen;
- Tintelingen in handen of voeten;
- Misselijkheid, braken of diarree.
Je hoeft niet al deze klachten tegelijk te ervaren. Soms zijn een paar symptomen al genoeg om een paniekaanval te veroorzaken. Het lichaam reageert op de klachten, wat de paniek versterkt. Gelukkig zijn paniekaanvallen meestal tijdelijk. Ze duren vaak maar een paar minuten tot hooguit anderhalf uur.
Hoe ontstaan paniekaanvallen?
Er zijn verschillende oorzaken voor paniekaanvallen. Over het algemeen vallen ze in drie groepen:
- Direct gevaar: Soms zit je in een echt bedreigende situatie. Bijvoorbeeld bij een ongeluk of een plots brandalarm. Dit kan een natuurlijke paniekreactie oproepen.
- Ingebeelde angst: Soms voelt iets gevaarlijk, terwijl het dat niet is. Denk aan een ruzie die je erger inschat dan het is.
- Spanning: Bij stressvolle situaties, zoals een presentatie, kan je lichaam heftig reageren. Denk aan een snelle hartslag en zweten. Dit kan voelen alsof er iets ernstigs aan de hand is.
Ook erfelijkheid en stress spelen een rol. Als paniekaanvallen vaker in je familie voorkomen, loop je zelf ook meer risico. Heb je al eerder een paniekaanval gehad? Dan ben je vaak bang dat het opnieuw gebeurt, wat het risico vergroot.
Wat gebeurt er in je lichaam?
Tijdens een paniekaanval maakt je lichaam stresshormonen aan zoals adrenaline. Deze hormonen zetten je lichaam in de actiestand. Psychiater Marcel Vonk vergelijkt het met primitieve overlevingsreacties: vechten, vluchten of verstijven. Je lichaam bereidt zich voor op actie, zoals het vluchten voor een gevaarlijk dier. Maar in onze moderne wereld kun je niet wegrennen voor paniekaanval-symptomen, wat de situatie lastiger maakt.
Wat kun je doen?
Iedereen reageert anders op een paniekaanval, maar bewegen helpt vaak. Psychiater Vonk adviseert om je energie kwijt te raken. Dit kan bijvoorbeeld door push-ups of traplopen. Rustig ademhalen kan ook helpen. Concentreer je op je ademhaling en probeer afleiding te zoeken. In een zakje ademen? Dat is een fabeltje.
Heb je regelmatig paniekaanvallen? Ga dan naar je huisarts. Samen kunnen jullie de oorzaken opsporen en een aanpak bedenken. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat confrontatie met je angst vaak helpt. Als je bijvoorbeeld hoogtevrees hebt, kun je dit overwinnen door bewust hoogtes op te zoeken. Het gevoel wordt op termijn minder heftig.
Je bent niet alleen
Een paniekaanval kan erg eenzaam voelen, maar je bent zeker niet de enige. Bijna 4 procent van de Nederlanders heeft dit weleens meegemaakt. Dat zijn ruim 700.000 mensen! Het is dus heel normaal. Blijf rustig ademen en onthoud dat het gevoel altijd voorbijgaat.
Bron: NPO3
