Sommige grootouders zeggen nog weleens: “Vroeger kreeg je een tik als je brutaal was.” Tegenwoordig kiezen veel ouders voor een andere aanpak. Steeds meer vaders en moeders proberen hun kinderen op een zachtere manier op te voeden. Deze aanpak wordt vaak “gentle parenting” genoemd. Maar wat houdt dat eigenlijk in?
Gentle parenting wordt vaak verkeerd begrepen. Sommige mensen denken dat het betekent dat je je kind overal mee weg laat komen. Volgens psycholoog Brian Razzino is dat niet zo. Deze opvoedstijl draait juist om duidelijkheid, grenzen en het aanleren van vaardigheden die later in het leven nuttig zijn. Het doel is om kinderen op een rustige en respectvolle manier te begeleiden, zonder hun gevoelens te negeren.
Steeds meer ouders willen hun kinderen anders opvoeden dan zij zelf zijn opgevoed. Ze willen meer liefde, minder geschreeuw en meer openheid. Volgens een onderzoek uit 2023 van het Pew Research Center zoekt bijna de helft van de ouders bewust een nieuwe manier van opvoeden. Ze willen luisteren naar hun kind, zonder hun gezag te verliezen.
Verschillende stijlen van opvoeden
Er zijn vier bekende opvoedstijlen in de psychologie. Dat zijn de verwaarlozende, autoritaire, toegeeflijke en autoritatieve stijl. De verwaarlozende ouder geeft weinig aandacht en stelt geen regels. Het kind doet maar wat, zonder dat er op wordt gelet. Zo’n ouder reageert niet echt als een kind iets kapot maakt of zich misdraagt.
De autoritaire ouder legt juist veel nadruk op gehoorzaamheid. “Omdat ik het zeg,” is vaak het antwoord. Bij deze ouder krijg je straf zonder uitleg of gesprek. De toegeeflijke ouder is lief, maar stelt geen grenzen. Ze begrijpen dat het kind boos of gefrustreerd is, maar doen er vervolgens weinig mee.
Dan is er nog de autoritatieve stijl. Die zit precies in het midden. Ouders zijn liefdevol én duidelijk. Ze luisteren naar hun kind, erkennen emoties, maar blijven wel duidelijke regels geven. Gentle parenting lijkt sterk op deze autoritatieve aanpak. Toch is de term nog vrij nieuw en komt hij nog niet voor in wetenschappelijke boeken. Vooral op sociale media is het populair geworden.
Wat bedoelen mensen online met gentle parenting?
Onderzoekers Annie Pezalla en Alice Davidson onderzochten wat influencers bedoelen met gentle parenting. Zij ontdekten dat ouders die deze term gebruiken vooral veel waarde hechten aan rust en emotionele controle. Ze proberen kalm te blijven, ook als hun kind uitbarst. Ze tonen veel genegenheid, maar houden wel grenzen aan.
Deze ouders lijken dus erg op autoritatieve ouders. Ze zijn betrokken, leggen dingen uit en hanteren logische gevolgen als er iets misgaat. Toch is er veel verschil in hoe ouders het invullen. De ene gentle parent is duidelijk en streng met liefde, de ander is vooral lief en toegeeflijk. Daarom zie je op sociale media verschillende invullingen van dezelfde term.
Volgens psycholoog Razzino komt het erop neer dat gentle parenting draait om drie dingen: verbinding met je kind, uitleg geven bij regels en duidelijke grenzen stellen. Je helpt je kind om gevoelens te begrijpen en leert ze hoe ze beter kunnen reageren.
Zijn we te lief voor kinderen?
Sommige mensen vinden gentle parenting maar soft. Ze zeggen dat de wereld hard is en kinderen dat moeten leren. Maar volgens deskundigen is dat een misverstand. Het gaat er niet om dat je geen grenzen stelt. Het gaat erom dat je die grenzen op een rustige manier uitlegt en handhaaft.
Stel dat je kind eten op de grond gooit. Een toegeeflijke ouder zegt misschien: “Niet doen,” maar doet verder niks. Een autoritaire ouder stuurt het kind direct naar bed zonder eten. Een gentle parent zegt bijvoorbeeld: “Ik zie dat je graag wil spelen, maar eten blijft op je bord. Als je het nog een keer gooit, haal ik je bord weg.”
Het gaat dus om logische gevolgen. Je leert je kind dat bepaald gedrag gevolgen heeft die passen bij wat er gebeurt. Sla je je vriendje met een speelgoedauto? Dan is het speelafspraakje voorbij. Je leert je kind dat gedrag invloed heeft, zonder het bang te maken.
Bij gentle parenting draait het om twee onderdelen: je laat zien dat je begrijpt hoe het kind zich voelt én je maakt duidelijk wat wel en niet kan. Sla die eerste stap niet over, maar blijf er ook niet in hangen. Je moet uiteindelijk naar oplossingen toewerken en aangeven wat er gebeurt als bepaald gedrag doorgaat.
Onderzoek laat zien dat deze manier van opvoeden werkt. Kinderen worden er mentaal sterker, gelukkiger en succesvoller van. In 2022 bleek uit een studie dat kinderen die op deze manier worden opgevoed beter presteren op school. In 2020 bleek dat een gebrek aan deze aanpak juist zorgt voor minder levensgeluk.
Gentle parenting vraagt veel van ouders
Toch is deze manier van opvoeden niet makkelijk. Het kost veel tijd en energie om rustig te blijven, gevoelens te benoemen en grenzen uit te leggen. Zeker als je zelf bent opgevoed met weinig warmte of begrip, kan het zwaar zijn om het anders te doen.
Veel ouders raken oververmoeid. Ze willen het zo goed doen, dat ze zichzelf voorbijlopen. Onderzoek laat zien dat ouders die constant proberen emotioneel kalm te blijven, er soms juist aan onderdoor gaan.
Op sociale media zie je extreme voorbeelden van gentle parenting. Sommige influencers zeggen dat je nooit “nee” mag zeggen, dat je altijd moet knuffelen bij een driftbui in de supermarkt, of dat je een kind niet op de vloer mag laten liggen. Maar dat is niet voor iedereen haalbaar.
Volgens Pezalla moeten ouders zich niet blindstaren op één perfecte methode. Ze raadt aan om te focussen op vier dingen: warmte, structuur, erkenning van je kind als individu, en een aanpak die op de lange termijn werkt. De rest is bijzaak.
Je hoeft niet perfect te zijn als ouder. Je mag fouten maken, boos worden of van mening veranderen. Het belangrijkste is dat je je best doet, verantwoordelijkheid neemt en een goed voorbeeld geeft. Zo leren kinderen dat ook zij mogen groeien, leren en beter worden.
Bron: CNN Health
