Iedereen die ooit heeft gekookt, kent het drama: je wilt rustig een maaltijd bereiden, maar nog voordat de pan op het vuur staat, stromen de tranen al over je wangen. Niet omdat het recept emotioneel is, maar omdat je een ui hebt aangesneden. Het lijkt een onvermijdelijk onderdeel van koken, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Er bestaat namelijk een simpele manier om uien te snijden zonder dat je ogen veranderen in watervallen.
Chef-kok en kookdocent Ian Sutton vertelde in een interview met DailyMail hoe je dit eenvoudig kunt voorkomen. Volgens hem maken de meeste mensen één grote fout in de voorbereiding. Met een paar kleine aanpassingen kun je het snijden van uien een stuk aangenamer maken.
De koelkast is je geheime wapen
De belangrijkste stap begint niet bij je snijplank, maar in de koelkast. Zodra je weet dat je uien nodig hebt, is het slim om ze eerst te koelen. Pel de ui, verwijder de buitenste schil en leg hem daarna in een luchtdicht bakje. Zet dat bakje vervolgens even in de koelkast.
De kou zorgt ervoor dat de ui rustiger wordt, letterlijk. Door de lagere temperatuur vertraagt het vrijkomen van zwavelverbindingen — de stofjes die je ogen laten prikken en tranen veroorzaken. Als je ui koud is, komt die scherpe geur veel minder snel vrij. Zo kun je in alle rust snijden zonder dat je ogen binnen een minuut branden.
Laat de ui minimaal twintig tot dertig minuten in de koelkast liggen voordat je eraan begint. Heb je haast? Dan kun je hem ook een paar minuten in de vriezer leggen, maar let op dat hij niet bevriest. Dan wordt hij te zacht en lastig om netjes te snijden.
Een scherp mes is onmisbaar
Een andere veelgemaakte fout is het gebruik van een bot mes. Veel mensen denken dat het niet uitmaakt, maar dat doet het wel degelijk. Een bot mes scheurt de cellen van de ui open, waardoor de zwavelverbindingen juist sneller vrijkomen. Dat betekent meer prikkende ogen, meer tranen en meer frustratie.
Gebruik daarom altijd een scherp keukenmes. Een goed geslepen mes snijdt soepel door de ui heen zonder de cellen te pletten. Dat voorkomt niet alleen tranen, maar zorgt er ook voor dat je ui er netter uitziet. Bovendien gaat het snijden een stuk sneller en veiliger.
Heb je geen scherp mes in huis? Dan kun je dit eenvoudig oplossen door het zelf even te slijpen of een messenslijper te gebruiken. Chef Sutton benadrukt dat dit echt het verschil maakt tussen een ellendige en een ontspannen kookervaring.
Laat het kontje zitten
Een van de meest verrassende tips van Sutton heeft te maken met het ‘kontje’ van de ui — het wortelgedeelte aan de onderkant. Veel mensen snijden dit meteen weg voordat ze beginnen, maar dat is juist wat je niet moet doen. In dat onderste stukje zitten de meeste traanopwekkende stoffen opgeslagen.
Door het kontje te laten zitten, houd je die stoffen beter onder controle. Bovendien zorgt het ervoor dat de ui tijdens het snijden niet uit elkaar valt. Je kunt de ui hierdoor makkelijker in plakjes of blokjes snijden zonder dat alles uit elkaar brokkelt.
Begin dus altijd aan de bovenkant, waar het steeltje zit. Snijd de ui vervolgens doormidden, leg de platte kant op de snijplank en maak verticale snedes richting de wortel — maar zonder die door te snijden. Daarna kun je horizontale snedes maken voor nette, kleine stukjes. Zo houd je controle over de vorm én over je tranen.
De juiste snijtechniek
Behalve de temperatuur en het mes speelt ook je snijtechniek een grote rol. Als je de ui te hard of te onregelmatig snijdt, komt er meer sap vrij. Probeer daarom gelijkmatige bewegingen te maken en de ui rustig te hanteren. Hoe minder kracht je zet, hoe minder stoffen in de lucht terechtkomen.
Een handig trucje is om de snijplank dicht bij de afzuigkap te plaatsen. Zet de kap aan op de hoogste stand terwijl je snijdt. De luchtstroom trekt de dampen van de ui direct weg van je gezicht, waardoor je ogen niet in contact komen met de irriterende stoffen.
Sommige mensen gebruiken ook een kleine ventilator of zetten een raam open voor extra luchtcirculatie. Dat kan helpen, vooral in kleine keukens.
Extra tips tegen tranende ogen
Er bestaan natuurlijk allerlei huismiddeltjes tegen tranende ogen, maar de ene werkt beter dan de andere. Een bekende tip is om tijdens het snijden een slok water in je mond te houden. Het klinkt gek, maar het helpt bij sommige mensen omdat de dampen zich dan minder snel richting je ogen verspreiden.
Een andere optie is een natte doek naast de snijplank te leggen. De vochtige doek trekt een deel van de stoffen aan, waardoor er minder in de lucht komt. Ook kun je proberen om uien onder een afzuigkap met koud water te snijden.
Gebruik liever geen zwembril, hoe grappig het ook klinkt. Hoewel het in theorie werkt, is het niet erg praktisch. Je ziet er niet alleen vreemd uit, maar het is ook onhandig tijdens het snijden. Een koude ui, een scherp mes en de juiste techniek zijn veel effectiever — en je blijft er normaal uitzien.
Minder huilen, meer genieten
Uien zijn een onmisbaar ingrediënt in de keuken. Ze geven smaak, diepte en aroma aan bijna elk gerecht. Of je nu een simpele pastasaus maakt, een curry of een soep — zonder ui mist het net dat beetje extra. Maar dat betekent niet dat je er elke keer tranen voor hoeft te laten.
Door je ui eerst te koelen, een scherp mes te gebruiken en het wortelgedeelte te laten zitten, kun je het snijden pijnloos maken. Je ogen blijven droog, je humeur blijft goed en je gerecht smaakt net zo lekker.
Voor wie nog een stap verder wil gaan, kun je zelfs verschillende soorten uien proberen. Rode uien zijn iets zachter van smaak en veroorzaken minder tranen. Sjalotten geven een subtielere smaak en zijn makkelijker te snijden. Witte uien daarentegen hebben een sterkere geur, dus die kun je het beste extra goed koelen.
Snijd als een pro
Met deze simpele tips hoef je nooit meer te huilen tijdens het koken. Het geheim zit niet in dure keukengadgets of wondermiddelen, maar gewoon in een beetje voorbereiding en het juiste gereedschap.
Koel je uien, slijp je mes en snijd met beleid — en je zult merken dat koken opeens een stuk aangenamer wordt. De tijd van tranende ogen is voorbij, en dat maakt koken niet alleen makkelijker, maar ook veel leuker. Dus de volgende keer dat je een ui nodig hebt, weet je precies wat je moet doen: even de koelkast in, mes slijpen en snijden maar — zonder een traan te laten.
