Psoriasis is niet zomaar een huidprobleem. Het is een auto-immuunziekte die veel meer invloed heeft dan je misschien denkt. Mensen met deze aandoening kunnen last krijgen van schilferige huid, rode vlekken of zelfs nagels die afbrokkelen. Het is iets waar je goed mee moet leren omgaan, want het kan je dagelijks leven flink beïnvloeden.
Er bestaan vijf soorten psoriasis. Elke vorm heeft eigen kenmerken en klachten. Door te weten welke vorm je hebt, kun je beter bepalen welke behandeling past. Goed zorgen voor jezelf en je huid is daarbij heel belangrijk. De Mayo Clinic omschrijft psoriasis als een huidprobleem dat jeuk en schilfering veroorzaakt. Meestal zit het op de knieën, ellebogen, romp of hoofdhuid. Het is zeker geen zeldzame ziekte. Het komt juist best vaak voor.
Deze ziekte zorgt ervoor dat je huidcellen zich veel sneller vernieuwen dan normaal. Daardoor ontstaan er dikke lagen huidcellen. Dat geeft rode plekken, schilfers en soms ook ontstekingen. Wereldwijd hebben meer dan 125 miljoen mensen hier last van. Alleen al in de Verenigde Staten zijn het er ongeveer 8 miljoen. Psoriasis is een chronische aandoening. Dat betekent dat je er langdurig last van kunt hebben. Het kan pijn doen, je nachtrust verstoren en je concentratie beïnvloeden. Het heeft dus ook effect op je mentale gezondheid.
De exacte oorzaak is nog niet helemaal duidelijk. Wel is bekend dat erfelijkheid en invloeden van buitenaf meespelen. Soms ontstaat het na stress, ziekte of bepaalde medicijnen.
De vijf vormen van psoriasis
De National Psoriasis Foundation heeft vijf types psoriasis beschreven. Elke vorm ziet er anders uit en voelt ook anders aan. Sommige typen zijn mild, andere kunnen erg heftig zijn. Hieronder leggen we ze allemaal kort uit.
Plaque psoriasis
Dit is de meest voorkomende vorm. Het zorgt voor dikke, droge plekken op je huid. Die plekken worden ook wel plaques genoemd. Ze zijn vaak rood of roze met een witte, schilferige laag erop. Je vindt ze meestal op de ellebogen, knieën, onderrug of je hoofdhuid. Hoe het eruitziet, hangt ook af van je huidskleur. Bij mensen met een donkere huid kan de plek tijdelijk donkerder blijven nadat het genezen is. De jeuk kan mild zijn, maar ook heel hevig.
Belangrijkste kenmerken:
De huid is dik en schilferig
De kleur is rood of roze met wit
De jeuk is meestal aanwezig, soms ernstig
Guttate psoriasis
Deze variant komt vooral bij kinderen en jongeren voor. Het ontstaat vaak na een keelontsteking of een andere infectie. De uitslag bestaat uit kleine, druppelvormige plekjes. Ze zitten vaak op je romp, armen of benen. Deze vorm is meestal minder schilferig dan plaque psoriasis.
Belangrijkste kenmerken:
De plekjes zijn klein en traanvormig
Het komt vaak door een infectie
De uitslag zit vooral op romp en ledematen
Inverse psoriasis
Deze vorm zit op plekken waar huidplooien zijn. Denk aan je liezen, onder je borsten of tussen je billen. Je ziet hier geen schilfers, maar gladde, rode plekken. Door zweet en wrijving kunnen deze plekken snel geïrriteerd raken. Vaak speelt een schimmelinfectie ook een rol. Het is daarom belangrijk dat je deze gebieden goed droog en schoon houdt.
Belangrijkste kenmerken:
De huid is glad en glanzend
De plekken zitten in huidplooien
Wrijving en zweet maken het erger
Pustuleuze psoriasis
Dit type zie je minder vaak, maar het is wel opvallend. Je herkent het aan blaasjes gevuld met pus. Die zitten op een rode, ontstoken huid. Het komt voor op de handen en voeten, maar soms over het hele lichaam. Je kunt er ook koorts of koude rillingen bij krijgen. Dit is een serieuze vorm van psoriasis die medische hulp nodig heeft.
Belangrijkste kenmerken:
De blaren bevatten pus
Je kunt je ziek voelen met koorts
Het kan plaatselijk of over je hele lichaam zijn
Erythrodermische psoriasis
Dit is de zeldzaamste, maar ook de gevaarlijkste vorm. Je huid wordt dan felrood en gaat schilferen. Vaak zit het over je hele lichaam. Deze vorm kan levensbedreigend zijn. Het kan ontstaan na een infectie, ernstige verbranding of als je plotseling stopt met je psoriasisbehandeling. Bij klachten moet je meteen een arts bellen.
Belangrijkste kenmerken:
Je huid wordt felrood en pijnlijk
Je krijgt veel jeuk en zwelling
De oorzaak kan liggen in een infectie of plotseling stoppen met medicijnen
Psoriasis beperkt zich niet tot je huid
Psoriasis zit niet alleen aan de buitenkant. Het kan ook je nagels aantasten. De nagels kunnen dik worden, verkleuren of losraken. Dit heet onycholyse. Nagelproblemen kunnen ook wijzen op artritis psoriatica. Dat is een vorm van reuma die voorkomt bij mensen met psoriasis.
Nagelveranderingen zijn vaak het eerste teken dat er iets meer aan de hand is. Als je zulke klachten opmerkt, is het verstandig om naar de huisarts of dermatoloog te gaan. Vroege behandeling kan erg veel helpen.
Leer je eigen psoriasis herkennen en aanpakken
Als je weet welke soort psoriasis je hebt, kun je gerichter aan de slag. Het maakt uit of je last hebt van dikke schilferige plekken, kleine vlekjes of gladde rode uitslag in huidplooien. Elke vorm vraagt om een andere aanpak.
Je hoeft er niet alleen mee rond te lopen. Er zijn goede behandelingen beschikbaar. Een arts kan je helpen met de juiste crème, medicatie of therapie. Soms zijn ook veranderingen in je levensstijl nodig, zoals minder stress of gezonder eten.
Psoriasis kan heftig zijn, maar je staat er niet alleen voor. Door de signalen van je lichaam serieus te nemen, kun je er beter mee leren leven. Let goed op je huid, nagels en algemene gezondheid. Zo houd je controle over deze aandoening en voel je je hopelijk een stuk beter.
Bron: Newsner
