Steeds vaker hoor je bij de kassa: “We nemen geen contant geld meer aan.” Waar je eerst nog met muntjes of briefjes kon betalen, is dat in steeds meer winkels verleden tijd. Je merkt het bij supermarkten, tankstations en zelfs bij kleine horecazaken. Betalen met een bankpas of telefoon is nu de standaard. Deze verandering gaat snel en roept veel vragen op. Voor sommigen is het handig, maar voor anderen juist een groot probleem. In dit artikel leggen we uit wat er speelt en wat dit voor jou kan betekenen.
Digitale betaling is sneller en veiliger
Winkels stappen over op digitale betaling omdat het volgens hen makkelijker en veiliger is. Met een pinpas of telefoon afrekenen gaat sneller. Klanten staan minder lang te wachten en het personeel heeft minder om handen. Doordat er geen contant geld meer in de kassa ligt, is de kans op diefstal kleiner. Ook hoeven er geen geldtransporten meer te worden geregeld. Dit bespaart tijd, kosten en risico’s. In drukke winkels scheelt het veel werk, en dat is voor ondernemers aantrekkelijk.
In Engeland zijn al veel ketens helemaal overgestapt op digitale betaling. Zo kun je bij alle vestigingen van restaurantketen Zizzi niet meer met cash betalen. De bakkers van Gail’s doen dat ook niet meer, en zij zeggen dat dit bovendien beter is voor het milieu. Supermarkt Asda accepteert op bijna 270 tankstations alleen nog pin of mobiel betalen. Meer dan 90 procent van hun klanten deed dat toch al, dus de overstap was volgens hen logisch.
Bij Tesco kun je in tientallen cafés alleen nog digitaal afrekenen. Ook Sainsbury’s volgt deze lijn, al kun je daar op sommige plekken nog wel met contant geld betalen. Toch is duidelijk dat het gebruik van cash afneemt, en dat steeds meer bedrijven alleen nog pin of mobiel willen zien.
Niet iedereen kan meekomen met de verandering
Voor veel mensen werkt digitaal betalen prima. Maar er is ook een groep voor wie het lastig is. Denk aan ouderen, mensen met schulden of mensen zonder bankrekening. Voor hen is contant geld nog steeds de enige manier om hun geld te gebruiken. Sommige mensen gebruiken cash juist bewust, omdat ze dan beter weten wat ze uitgeven. Briefjes en munten geven overzicht, terwijl je bij pinbetalingen snel het overzicht kwijtraakt. Vooral mensen met een klein budget kunnen daardoor in de problemen komen.
Als winkels geen contant geld meer aannemen, voelen deze mensen zich buitengesloten. Ze kunnen niet meer zomaar een boodschap doen of een kop koffie halen. Dat is niet alleen frustrerend, maar kan ook voor stress zorgen. Zeker voor mensen die al kwetsbaar zijn, voelt deze ontwikkeling als een extra drempel.
Mag een winkel contant geld weigeren?
Veel mensen denken dat winkels verplicht zijn om cash te accepteren. Dat klopt niet. Eurobiljetten en munten zijn inderdaad wettig betaalmiddel, maar dat betekent niet dat een winkel ze móet aannemen. De ondernemer mag zelf kiezen hoe je bij hem kunt betalen. Als hij alleen pinbetalingen accepteert, dan is dat toegestaan. Je hebt daar als klant weinig tegen in te brengen. Dat kan vervelend zijn, zeker als je alleen contant geld bij je hebt. Maar juridisch staat de winkel in zijn recht.
Digitale betaling is niet zonder risico’s
Digitaal betalen heeft voordelen, maar er zijn ook nadelen. Zo ben je volledig afhankelijk van techniek. Als het systeem uitvalt, kun je niet betalen. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij een storing bij een grote bank. Mensen zonder contant geld konden toen helemaal niets kopen. Daarnaast is je privacy minder goed beschermd bij digitaal betalen. Elke betaling wordt geregistreerd, en jouw gegevens worden ergens opgeslagen. Dat kan later gebruikt worden door banken of bedrijven. In het ergste geval kunnen betalingen zelfs geblokkeerd worden.
Er zijn ook risico’s op gebied van veiligheid. Hackers richten zich steeds vaker op digitale betaalmethodes. Als jouw gegevens in verkeerde handen vallen, kan dat veel problemen geven. In een samenleving zonder contant geld worden deze risico’s steeds groter. Daarom maken sommige mensen zich zorgen. Ze willen de vrijheid houden om anoniem en zonder gedoe te betalen. Contant geld biedt die mogelijkheid nog wel.
Hoe vinden we de juiste balans?
Het is duidelijk dat digitaal betalen niet meer weg te denken is. Toch is het belangrijk dat er ruimte blijft voor mensen die liever met contant geld betalen. Niet iedereen heeft een smartphone of bankrekening. En sommige mensen vinden het gewoon fijner om met echt geld te betalen. Daarom zou het goed zijn als winkels altijd minstens één manier van contant betalen blijven aanbieden. De overheid kan daar regels voor maken, zodat niemand buiten de boot valt.
Ook is het belangrijk om mensen te helpen die moeite hebben met digitale betaling. Denk aan cursussen of uitleg over hoe het werkt. Je kunt ook systemen bedenken waarbij je contant geld op een pasje zet. Zo heb je de voordelen van digitaal betalen, maar zonder bankrekening of app. Een combinatie van beide systemen – contant én digitaal – is misschien wel de beste oplossing. Dan kan iedereen op zijn eigen manier blijven meedoen.
Deze ontwikkeling vraagt om aandacht en een goed plan. Want betalen is iets wat iedereen doet. Of je nu jong of oud bent, rijk of arm. Het is belangrijk dat we niemand vergeten in deze digitale omslag. Winkels, banken én de overheid moeten samenwerken om te zorgen dat iedereen kan blijven betalen. Contant geld mag dan misschien minder vaak gebruikt worden, maar het speelt voor veel mensen nog altijd een belangrijke rol. En die rol mogen we niet zomaar opzij schuiven.
