Je hebt vast wel eens een vreemd mailtje of sms’je voorbij zien komen met een vage link of betaalverzoek. Misschien leek het net alsof het van je bank kwam of van een bekende winkel. Grote kans dat je dan met phishing te maken had. Vroeger gebeurde dat vooral via e-mail, maar tegenwoordig komen deze neptrucjes via allerlei kanalen binnen: WhatsApp, sms, social media en zelfs telefoontjes. Oplichters worden steeds slimmer en gebruiken steeds creatievere manieren om mensen in de val te lokken. Het is daarom belangrijk om te weten hoe je deze nepberichten herkent en wat je kunt doen om te voorkomen dat je slachtoffer wordt.
Simkaarten en betaalpassen zogenaamd geblokkeerd
Een goed voorbeeld van moderne phishing is wat er gebeurde tijdens een recente storing bij provider Odido. Oplichters maakten daar meteen misbruik van. Mensen kregen sms’jes waarin stond dat hun simkaart verlopen of geblokkeerd was, of dat ze hun limiet hadden bereikt. Veel mensen dachten dat dit de oorzaak was van de storing. In werkelijkheid was het een truc om gegevens te stelen. Je kreeg dan een link waarop je zogenaamd je simkaart moest activeren of je gegevens moest invullen.
Een andere variant is een mail die je vertelt dat je een oude digipas gebruikt en dat je een nieuwe moet aanvragen. De mail zegt dat het gratis is tot een bepaalde datum en dat je daarna 30 euro moet betalen. Ook dat is phishing. Zodra je op de link klikt en je gegevens invult, geef je oplichters toegang tot gevoelige informatie.
Sommige oplichters gebruiken zelfs het telefoonnummer van bekende providers zoals KPN. Het lijkt dan alsof het bericht echt is. Ze vragen dan om gegevens zoals je e-mailadres, telefoonnummer of zelfs je burgerservicenummer. Zo proberen ze toegang te krijgen tot je accounts of bankrekening.
Valse berichten van de belastingdienst en banken
Niet alleen telecombedrijven worden gebruikt voor deze trucs. Ook grote instanties zoals de Belastingdienst of je bank zijn vaak de zogenaamd afzender van phishingberichten. Je krijgt dan bijvoorbeeld een sms of e-mail waarin staat dat je een openstaande schuld hebt en dat er binnenkort een deurwaarder langskomt als je niet snel betaalt. Zo’n bericht kan je behoorlijk laten schrikken, en dat is precies de bedoeling van de oplichter.
Het is belangrijk om te weten dat de Belastingdienst nooit via sms of WhatsApp betalingsherinneringen stuurt. Als je echt iets moet betalen, krijg je altijd een officiële brief. Ze vragen ook nooit om via een link geld over te maken of je gegevens door te geven via een bericht. Krijg je dus een bericht dat van de Belastingdienst lijkt te komen en waarin een betaalverzoek staat? Dan weet je bijna zeker dat het om phishing gaat.
Je kunt altijd controleren of een bericht klopt door in te loggen op de officiële website van de Belastingdienst. Als je daar geen melding ziet staan, weet je dat het nep is. Let ook op als je berichten ontvangt die zogenaamd van DigiD, de Rijksoverheid of banken komen. Deze organisaties zullen nooit zomaar via een sms of app om je gegevens vragen.
Nepaanbiedingen en valse winacties
Een andere populaire truc is de nepaanbieding. Je ziet een geweldige aanbieding voorbij komen op social media, vaak in de vorm van een gesponsorde advertentie. Bijvoorbeeld: een dure rugzak voor maar een paar euro, zogenaamd aangeboden door Decathlon. Om gebruik te maken van de aanbieding moet je een korte enquête invullen en je gegevens achterlaten. Soms wordt er ook gevraagd om een klein bedrag via creditcard te betalen. Wat je dan niet weet, is dat je zonder het door te hebben akkoord gaat met een duur abonnement. Later worden er dan veel grotere bedragen van je rekening afgeschreven.
Na het invullen van je gegevens kan je ook nog een sms krijgen met daarin een link om de bezorging van je pakket te volgen. Ook dat is vaak nep. Zodra je op die link klikt, geef je nog meer informatie prijs. Oplichters gebruiken dan alles wat je hebt ingevuld om nog meer geld van je af te troggelen of om toegang te krijgen tot je accounts.
Oplichting via sociale media en datingapps
Niet alle phishing gebeurt via zakelijke berichten. Ook op persoonlijk vlak slaan oplichters hun slag. Zo zijn er steeds vaker verhalen van mensen die via Instagram, Facebook of een datingapp contact krijgen met iemand die zich voordoet als een beroemdheid of succesvolle zakenman. Ze sturen lieve berichtjes, complimenten en lijken veel aandacht voor je te hebben. Voor je het weet denk je dat je een echte band hebt met iemand die je niet kent.
Na een tijdje vraagt diegene om geld, bijvoorbeeld voor een vliegticket, medische kosten of een investering. Ze beloven dat je het geld terugkrijgt, maar dat gebeurt nooit. Deze manier van oplichten wordt ook wel datingfraude genoemd. De Fraudehelpdesk waarschuwt hier regelmatig voor. Trap er dus niet zomaar in als iemand online veel aandacht voor je heeft, zeker als je die persoon nog nooit in het echt hebt gezien.
Wat kun je doen tegen phishing?
Phishing kan iedereen overkomen, dus schaam je er niet voor als je een verdacht bericht ontvangt. Het belangrijkste is dat je er niet op reageert. Klik niet op de link, geef geen gegevens door en betaal niks. Verwijder het bericht en meld het bij je provider of bij de instantie die zogenaamd de afzender was. Sla zoveel mogelijk informatie op, zoals het telefoonnummer, de inhoud van het bericht en maak screenshots. Daarmee help je anderen én de autoriteiten om deze criminelen op te sporen.
Je kunt een melding doen bij organisaties zoals de Fraudehelpdesk of via de website van de Belastingdienst. Zo draag je bij aan het bestrijden van online oplichting. Wees alert, blijf kritisch en controleer altijd bij twijfel of een bericht echt is. Zo voorkom je dat je slachtoffer wordt van deze steeds slimmere trucs.
Bron: Metronieuws
