Ben je benieuwd naar jouw familiegeschiedenis? Dan is een stamboom uitzoeken een mooie manier om meer over je verleden te leren. Zo’n zoektocht wordt ook wel genealogie genoemd. Het is niet alleen leuk voor jezelf, maar ook voor je kinderen of kleinkinderen. In dit artikel lees je hoe je in simpele stappen aan de slag kunt gaan. Misschien ontdek je wel iets verrassends over je voorouders.
Bepaal eerst je doel
Voordat je begint, is het handig om te bedenken wat je precies wilt. Wil je weten wie jouw voorouders waren? Of wil je juist alle afstammelingen van één persoon in kaart brengen? Misschien wil je een mooi boek maken met foto’s en verhalen. Wat je doel ook is, het bepaalt waar je begint en wat je allemaal nodig hebt. Door vooraf een duidelijke richting te kiezen, kun je gerichter zoeken en voorkom je dat je verdwaalt in de informatie.
Begin met het vastleggen van gegevens
Als je eenmaal begonnen bent, is het belangrijk om alles netjes bij te houden. Schrijf op waar je informatie vandaan komt, wie het vertelde en wanneer. Zo kun je later terugvinden hoe je aan bepaalde gegevens bent gekomen. Dat kan op papier, maar ook op de computer. Sommige mensen gebruiken invulbladen of stamboomsoftware. Let hierbij goed op de privacyregels. Informatie over levende familieleden mag je voor jezelf bewaren, maar je hebt hun toestemming nodig als je het wilt delen.
Vraag familieleden naar herinneringen
Een goed begin is het verzamelen van informatie bij familie. Je ouders, ooms, tantes of grootouders weten vaak nog veel. Vraag naar namen, geboortedata en plekken waar mensen gewoond hebben. Ook bijzondere gebeurtenissen of oude familietradities kunnen interessant zijn. Houd er wel rekening mee dat herinneringen soms onjuist kunnen zijn. Controleer daarom altijd of je documenten kunt vinden die de verhalen bevestigen. Denk aan geboortekaartjes, trouwboekjes, foto’s of oude brieven.
Zoek uit wat er al bekend is
Je bent waarschijnlijk niet de eerste in je familie die nieuwsgierig is naar het verleden. Misschien heeft een ander al onderzoek gedaan. Veel mensen zetten hun stamboom online of publiceren die in boeken of tijdschriften. Een simpele zoekopdracht op je familienaam kan al veel opleveren. Let wel goed op dat je niet alles zomaar gelooft. Controleer altijd meerdere bronnen om te zorgen dat de informatie klopt. Het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) in Den Haag verzamelt allerlei gegevens over familieonderzoek. Het is mogelijk dat zij ook al iets over jouw familie hebben.
Maak gebruik van gratis informatiebronnen
Als je de smaak te pakken hebt, zijn er veel plekken waar je nog meer informatie kunt vinden. Gemeentelijke archieven zijn vaak overgedragen aan regionale archieven. Hier kun je geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten vinden. Let op: niet alle akten zijn meteen beschikbaar. Een overlijdensakte mag je meestal pas na 50 jaar bekijken. Voor huwelijken geldt 75 jaar en voor geboortes zelfs 100 jaar. Vaak moet je vooraf een afspraak maken of je registreren.
Bij het CBG kun je naast basisinformatie ook persoonskaarten, familiedossiers en militaire gegevens opvragen. Een deel van deze gegevens is gratis, maar voor uitgebreidere documenten moet je soms een klein bedrag betalen.
Een andere handige site is WieWasWie. Hier kun je zoeken naar miljoenen akten van geboorte, huwelijk of overlijden. Bij sommige akten staat zelfs het beroep van je voorouder vermeld. Je kunt vaak ook doorklikken naar ouders en zo snel teruggaan tot begin 19e eeuw. Dat is het moment waarop de burgerlijke stand in Nederland werd ingevoerd.
Het Nationaal Archief heeft ook veel informatie. Vooral als je voorouders betrokken waren bij de Tweede Wereldoorlog kun je daar nuttige documenten vinden. Denk aan mensen die in het verzet zaten, opgepakt zijn of gedwongen werk moesten doen. Je vindt er ook gegevens over graven van oorlogsslachtoffers. Als je iets zoekt over mensen die na de oorlog verdacht werden van samenwerking met de vijand, kun je terecht bij het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR).
Algemene gegevens over geboortes, huwelijken en overlijdens zijn bij het Nationaal Archief vooral beschikbaar voor Zuid-Holland.
Kijk ook naar rechterlijke archieven
Soms kom je erachter dat een voorouder in aanraking is geweest met de rechter. Misschien was hij slachtoffer van een misdrijf, of juist de dader. Hoe vervelend het ook klinkt, het levert vaak boeiende informatie op. Je ontdekt hoe mensen vroeger leefden en wat er speelde. Het zoeken in deze archieven is wel lastig. Je moet weten waar en wanneer iemand ongeveer woonde. Vroeger had elke provincie zijn eigen regels. Binnen een provincie konden die regels zelfs per plaats verschillen. Daardoor moet je goed uitzoeken bij welk archief je moet zijn.
Wat als je even vastloopt?
Iedereen die onderzoek doet, loopt wel eens vast. Je kunt dan even pauze nemen of een andere familietak bekijken. Soms helpt dat om weer verder te komen. Ook kun je je kennis vergroten door een cursus of lezing te volgen. Archieven en historische verenigingen organiseren dit regelmatig. Er zijn ook werkgroepen speciaal voor mensen die met stamboomonderzoek bezig zijn. Je mag vaak ook gewoon langskomen, ook als je geen lid bent.
Stamboomonderzoek is geen wedstrijd. Neem de tijd, geniet van wat je ontdekt en deel je vondsten met anderen. Zo blijft het verleden levend voor iedereen in je familie.
