Tijdens het kerstdiner hoor je het vaak: “De alcohol is al lang verdampt.” Maar klopt dat wel? Kun je een stoofpotje met wijn of een dessert met likeur zomaar aan kinderen of zwangeren geven? Veel mensen denken van wel, maar dat idee blijkt niet helemaal te kloppen. Verschillende experts leggen uit waarom het toch niet zo eenvoudig ligt als gedacht.
Alcohol verdwijnt niet helemaal
Het lijkt misschien logisch: alcohol verdampt bij verhitting, dus er blijft niks van over. Maar zo simpel is het niet. Als je kookt met wijn, bier of likeur, dan verdwijnt er inderdaad een groot deel van de alcohol. Toch blijft er altijd een klein beetje achter in het gerecht. Hoeveel dat is, hangt van meerdere dingen af.
De temperatuur speelt een rol, maar vooral de kooktijd is belangrijk. Als je iets lang laat sudderen of inkoken, neemt het alcoholpercentage sterk af. Maar zelfs dan is het niet helemaal verdwenen. Ook maakt het uit of je met of zonder deksel kookt. Met een deksel op de pan kan de alcohol eerst verdampen, maar daarna weer neerslaan tegen de deksel en zo terug je eten inlopen. Daardoor blijft er uiteindelijk meer alcohol in je gerecht dan je misschien denkt.
Als je iets flambeert, verbrand je snel een deel van de alcohol. Toch blijft er ook dan nog een restje achter. Bij lang stoven of inkoken, bijvoorbeeld twee uur of langer, blijft er ongeveer 5 tot 10 procent van de oorspronkelijke hoeveelheid alcohol over. En dat klinkt misschien weinig, maar als je veel hebt gebruikt, kan dat toch oplopen.
Wat betekent dat voor kinderen en zwangeren?
De echte vraag is natuurlijk: is zo’n gerecht dan nog veilig voor kinderen of zwangere vrouwen? Daar zijn de meningen over verdeeld, maar veel gezondheidsdeskundigen zijn voorzichtig. Zij vinden dat je beter geen enkel risico kunt nemen. Zelfs als er maar een klein beetje alcohol overblijft, is dat genoeg reden om het niet te geven aan mensen voor wie alcohol schadelijk kan zijn.
Aan de andere kant kijken sommige koks er anders naar. Zij vinden dat de hoeveelheden zo klein zijn dat je het eigenlijk niet meer merkt. Toch geven ook zij toe dat er technisch gezien nog altijd wat alcohol in het eten zit. Het is dus vooral een kwestie van bewust kiezen: wil je het zekere voor het onzekere nemen, of maak je je er niet zo druk om?
Wat zijn goede alternatieven?
Gelukkig zijn er manieren om helemaal zonder alcohol te koken. Je kunt dan kiezen voor andere ingrediënten die een vergelijkbare smaak of effect geven. Dat is niet altijd makkelijk, want alcohol voegt echt een specifieke smaak toe aan gerechten. Toch zijn er voor veel recepten prima alternatieven te vinden.
Bij desserts of stoofpeertjes kun je bijvoorbeeld appel- of druivensap gebruiken in plaats van wijn of likeur. Voor hartige gerechten kun je een scheutje citroensap of zachte azijn proberen. Dit geeft een frisse smaak die de diepte van wijn een beetje kan nabootsen. En bij gerechten met bier kun je tegenwoordig ook prima uit de voeten met alcoholvrij bier. Zeker donker alcoholvrij bier is in de winter populair voor stoofvlees.
Sommige chefs kiezen liever een recept zonder alcohol dan te zoeken naar een vervanger. Dat is soms ook het makkelijkste. Er zijn genoeg lekkere recepten die van zichzelf al alcoholvrij zijn, zonder dat je iets hoeft aan te passen.
Feestelijk drinken zonder alcohol
Niet alleen in het eten, maar ook in drankjes kun je alcohol vervangen. Zeker tijdens de feestdagen wil je iets feestelijks kunnen drinken, ook als je zwanger bent of nog moet rijden. Gelukkig is er inmiddels een breed aanbod aan alcoholvrije drankjes, zoals wijn, bier, cocktails en bubbels.
Je kunt deze drankjes extra feestelijk maken door ze mooi te serveren. Denk aan een sierlijk glas, een zout- of suikerrandje of een stukje fruit erbij. Zo geef je jezelf of je gasten toch dat feestelijke gevoel van een toastmoment, maar dan zonder alcohol. Het is een kleine moeite met een groot effect, vooral voor mensen die liever niets drinken.
Wat kun je het beste onthouden?
Het idee dat alcohol tijdens het koken volledig verdampt, klopt dus niet helemaal. Er blijft altijd wel een beetje achter. Hoeveel dat is, hangt af van de kooktijd, de temperatuur, en of je met of zonder deksel kookt. Flamberen of lang sudderen helpt, maar zelfs dan is het niet volledig weg.
Wil je veilig zijn, vooral als je kookt voor kinderen of zwangere vrouwen, dan kun je beter kiezen voor een gerecht zonder alcohol. Of je gebruikt een goed alternatief. En voor drankjes zijn er inmiddels genoeg feestelijke opties zonder alcohol. Zo zorg je ervoor dat iedereen zonder zorgen mee kan doen aan het kerstdiner of een feestelijk etentje.
Koken met alcohol hoeft geen probleem te zijn, zolang je weet wat je doet en voor wie je kookt. Bewuste keuzes maken is het belangrijkst. Zo kun je volop genieten van een heerlijke maaltijd, zonder onnodige risico’s te nemen.
Bron: RTL Nieuws
