Er bestaat een kans dat er binnenkort twee nieuwe afslankmedicijnen worden toegevoegd aan het basispakket van de zorgverzekering. Het gaat om de middelen Wegovy en Mounjaro. Zorginstituut Nederland gaat beoordelen of deze medicijnen vergoed moeten worden. Mensen die ze willen gebruiken, moeten wel aan specifieke voorwaarden voldoen voordat ze in aanmerking komen voor vergoeding.
Op dit moment worden in Nederland al twee afslankmedicijnen vergoed via de zorgverzekering: Saxenda en Mysymba. Als de beoordeling positief uitvalt, zouden Wegovy en Mounjaro daar binnenkort bij kunnen komen. Dat zou voor veel mensen met ernstig overgewicht een grote verandering betekenen.
Voor wie zijn de medicijnen bedoeld?
De nieuwe afslankmedicijnen zijn niet bedoeld voor iedereen die wil afvallen. Alleen mensen met ernstig overgewicht komen mogelijk in aanmerking. Volgens de voorlopige richtlijnen gaat het om mensen met een Body Mass Index (BMI) van 30 of hoger, in combinatie met gezondheidsproblemen die samenhangen met hun gewicht. Denk aan aandoeningen zoals hartfalen, slaapapneu of chronische nierproblemen.
Daarnaast kunnen ook mensen met een BMI van boven de 35 een vergoeding krijgen, zelfs als ze nog geen extra aandoeningen hebben. Volgens het Zorginstituut gaat het in totaal om meer dan een miljoen Nederlanders die aan deze criteria voldoen. Daarmee behoort een grote groep tot de mogelijke doelgroep.
Tijdens de beoordeling zal het Zorginstituut vooral kijken naar de gezondheidswinst en de effectiviteit van de medicijnen. Alleen als duidelijk is dat ze daadwerkelijk de gezondheid verbeteren, kan er sprake zijn van vergoeding.
Wat wordt er precies beoordeeld?
Zorginstituut Nederland beoordeelt de medicijnen niet zomaar. Ze kijken specifiek naar de resultaten bij mensen met ernstig overgewicht en gezondheidsproblemen. Uit eerdere onderzoeken blijkt dat deze groep het meeste baat heeft bij middelen als Wegovy en Mounjaro.
Bij de beoordeling wordt ook gekeken naar het effect op lange termijn en naar de bijwerkingen. Het doel is om te bepalen of de medicijnen veilig genoeg zijn en of de gezondheidswinst opweegt tegen de kosten. De verwachting is dat de beoordeling enkele maanden in beslag zal nemen.
Het Zorginstituut werkt bij deze analyse samen met artsen, patiëntenorganisaties en zorgverzekeraars. Zij steunen de keuze om eerst te kijken naar de meest kwetsbare groep. Bovendien benadrukt het Zorginstituut dat medicijngebruik altijd gepaard moet gaan met begeleiding in leefstijl. Denk aan aandacht voor voeding, beweging, slaap en stress. De medicijnen mogen geen vervanging zijn van een gezonde levensstijl, maar moeten juist een aanvulling zijn.
Eerder was het oordeel negatief
Opvallend is dat het Zorginstituut vorig jaar nog afraadde om Wegovy te vergoeden. Toen was er wel bewijs dat het middel tot gewichtsverlies leidde, maar er waren nog veel vragen over de bijwerkingen en de effecten op lange termijn. Ook was niet duidelijk of het middel verantwoord kon worden afgebouwd en of de gezondheidsvoordelen opwogen tegen de hoge kosten.
Inmiddels zijn er meer gegevens beschikbaar, waardoor een herbeoordeling mogelijk is. Toch blijft een groot aandachtspunt dat gebruikers vaak weer aankomen zodra ze stoppen met het medicijn. Dat betekent dat mensen het middel mogelijk hun hele leven moeten gebruiken. Dat brengt niet alleen gezondheidsrisico’s met zich mee, maar ook flinke kosten: tussen de 250 en 450 euro per maand.
Het Zorginstituut verwacht later dit jaar met een nieuw advies te komen. Daarna beslist de minister van Volksgezondheid of Wegovy en Mounjaro daadwerkelijk worden toegevoegd aan het basispakket.
De werking en populariteit van de medicijnen
Wegovy, Mounjaro en Ozempic bevatten stoffen die het hongergevoel beïnvloeden. De werkzame stof semaglutide stuurt signalen naar de hersenen waardoor gebruikers zich sneller vol voelen. Hierdoor eten ze minder en vallen ze af. In onderzoeken verloren patiënten gemiddeld 15 tot 20 procent van hun lichaamsgewicht. Ook bleek het risico op hart- en vaatziekten af te nemen met ongeveer 20 procent.
De populariteit van deze middelen is wereldwijd enorm toegenomen, vooral door bekende gebruikers. In Amerika delen beroemdheden op sociale media hun spectaculaire resultaten. Toch is de discussie over het gebruik van deze medicijnen complexer dan het lijkt.
De keerzijde van het succes
Hoewel de resultaten indrukwekkend zijn, melden veel gebruikers vervelende bijwerkingen. Misselijkheid, diarree en vermoeidheid komen vaak voor. In zeldzame gevallen ontstaan ernstige klachten zoals galstenen, buikpijn of zelfs een verlamde maag. Sommige mensen moesten hun galblaas laten verwijderen na langdurig gebruik.
Daarnaast is er een opvallend fenomeen dat ‘Ozempic-gezicht’ wordt genoemd. Door snel gewichtsverlies kan de huid verslappen, waardoor mensen er ouder uitzien. Voor sommigen heeft dat een grote invloed op hun zelfvertrouwen.
Een ander probleem is dat het effect van de medicijnen verdwijnt zodra je stopt met prikken. Het gewicht komt meestal terug, waardoor gebruikers langdurig afhankelijk blijven van de injecties. Volgens internist Edo Aarts is dit een vorm van symptoombestrijding in plaats van genezing. “Je moet het blijven gebruiken om het effect te behouden,” zegt hij. Dat maakt het niet alleen medisch ingewikkeld, maar ook financieel zwaar.
Een dure oplossing
Een maandelijkse behandeling met Mounjaro kost al snel meer dan 400 euro. Op dit moment worden deze medicijnen in Nederland alleen vergoed voor mensen met diabetes type 2. Voor anderen zijn ze nog niet opgenomen in het basispakket, omdat de effecten op lange termijn niet genoeg bewezen zijn. Toch groeit de groep mensen die de middelen zelf betaalt. In één jaar tijd steeg het aantal gebruikers van semaglutide van 2.000 naar ruim 100.000.
Dat zorgt voor ongelijkheid. Mensen met meer geld en invloed kunnen makkelijker aan de medicijnen komen, terwijl degenen met een lager inkomen — vaak degenen die het meeste baat hebben — buitenspel blijven staan. Apotheker Marloes Dankers noemt dit “een zorgwekkende ontwikkeling die de gezondheidskloof alleen maar vergroot.”
Meer dan een medische kwestie
Volgens experts is obesitas een complex probleem dat niet alleen met een injectie kan worden opgelost. Hoogleraar voeding Jaap Seidell benadrukt dat overgewicht vaak samenhangt met stress, slaapgebrek, armoede en ongezonde leefomstandigheden. “Een medicijn kan helpen, maar het pakt de oorzaak niet aan,” zegt hij.
De discussie over deze afslankmiddelen gaat dan ook verder dan gezondheid. Ze raken aan bredere vragen over hoe we omgaan met ons lichaam, voeding en de druk van de samenleving om dun te zijn.
Het kabinet wacht het advies van het Zorginstituut af voordat er beslissingen worden genomen. De vraag is niet alleen of de medicijnen werken, maar ook of de maatschappij bereid is de prijs te betalen — financieel én sociaal. Want als miljoenen mensen straks een prik nodig hebben om zich gezond te voelen, is het misschien tijd om ons af te vragen wat gezondheid eigenlijk betekent.
Bron: Metro
