De herfst van dit jaar lijkt twee gezichten te hebben. Waar het begin november nog bijna lenteachtig was met temperaturen tot wel 20 graden, komt daar nu verandering in. Meteorologen zien op de weerkaarten tekenen dat koude lucht vanuit Rusland langzaam naar Europa trekt. Dat betekent dat Nederland en België binnenkort kunnen kennismaken met de eerste winterse kou.
Van warm naar koud: een opvallende start van november
De eerste dagen van november voelden allesbehalve herfstachtig. Met zachte lucht uit het zuiden leek het meer op april dan op november. In delen van Limburg en Vlaanderen steeg de temperatuur zelfs tot 20 graden, iets wat in deze tijd van het jaar uitzonderlijk is. Die warmte kwam uit Zuid-Europa, waar tropische zeelucht tijdelijk richting de Benelux werd geblazen.
Maar aan die zachtheid komt nu een einde. Halverwege november draait de windrichting, en dat brengt een totaal ander weertype met zich mee. In plaats van milde lucht uit het zuiden, komt er koude lucht uit het oosten. Het zou zomaar het begin kunnen zijn van een korte, maar duidelijke winterperiode.
Herinneringen aan vroegere kou
Sommige weerliefhebbers denken meteen terug aan november 1980. Toen was het begin van de maand extreem koud. Overdag bleef de temperatuur steken rond -1 graad en door de oostenwind voelde het nog veel kouder aan. In Midden-Brabant werd zelfs -8 graden gemeten, en in delen van het land viel toen al een flink pak sneeuw.
Hoewel het dit jaar waarschijnlijk niet zo extreem wordt, zijn er wel overeenkomsten. De luchtdrukverdeling en de richting van de stroming lijken namelijk sterk op die van toen. Ook nu zien we dat hogedrukgebieden zich vormen boven Rusland, terwijl er in Zuid-Europa juist lagedrukgebieden ontstaan. Dat is precies het soort verdeling dat koude lucht onze kant op kan sturen.
Koude lucht uit het oosten
Meteorologen zien de eerste tekenen van verandering al duidelijk op de kaarten. In het noordoosten van Europa stijgt de luchtdruk, terwijl in Zuid-Europa juist onstabiel weer ontstaat. Daardoor draait de wind naar het oosten, de richting waar de koude lucht vandaan komt.
In Rusland is het inmiddels al flink winter. Op een hoogte van 1500 meter wordt daar -22 graden gemeten. Deze lucht stroomt via Scandinavië en Polen langzaam richting het westen. Als het patroon zich doorzet, bereikt de kou rond half november ook de Benelux.
Het contrast boven Europa wordt dan groot: in het noorden komt de kou dichterbij, terwijl het in het zuiden nog warm is. Boven Zuid-Portugal en Spanje trekt namelijk juist hete lucht vanuit Noord-Afrika richting Europa. Die botsing van koude en warme lucht kan zorgen voor onstabiel weer met regen en zelfs sneeuw.
Kans op de eerste sneeuw
Volgens de laatste verwachtingen kan de wind tussen 12 en 15 november volledig uit het oosten gaan waaien. De nachten worden dan kouder, en overdag blijft de temperatuur laag. Als er in die periode een storing overtrekt, kan dat de eerste sneeuw van het seizoen opleveren.
De grootste kans daarop is voor het oosten en noorden van Nederland en de hoger gelegen delen van België, zoals de Ardennen. Daar zou een dun laagje sneeuw kunnen blijven liggen. In het westen blijft het waarschijnlijk bij natte sneeuw of koude regen. Toch zou dat al vroeg zijn voor de tijd van het jaar, zeker na zo’n zachte start van november.
Lybische woestijnwarmte en Russische vrieskoude niet heel ver van elkaar verwijderd hier. pic.twitter.com/Z07sbFT27o
— Marc Putto weerkundig strateeg / mediameteoroloog (@Weerprimeur) November 4, 2025
Koud maar helder weer
Een voordeel van de oostelijke wind is dat het vaak droog blijft. De lucht die uit Rusland komt is erg droog, waardoor er weinig regen valt. Daardoor krijgen we waarschijnlijk te maken met heldere dagen, veel zon en frisse lucht. Overdag ligt de temperatuur waarschijnlijk tussen de 4 en 7 graden. ’s Nachts kan het licht tot matig vriezen, met temperaturen die soms richting -5 zakken in het binnenland.
Voor veel mensen voelt dat als echt winterweer: koude ochtenden met rijp op de auto’s en witte weilanden, maar overdag toch zonnig. Het is het soort weer waarbij de lucht kraakhelder is en de hemel ’s nachts vol sterren staat.
Kortdurende kouperiode
Toch lijkt dit koude weer geen begin van een lange winter. De meeste modellen laten zien dat de windrichting later in de maand opnieuw verandert. De stroming draait dan naar het noorden of noordwesten, waardoor zachtere lucht vanaf zee binnenkomt. Die lucht kan wel buien met zich meebrengen, soms met wat natte sneeuw, maar de ergste kou trekt dan weg.
De klassieke westcirculatie – met regen, wind en milde temperaturen – blijft voorlopig echter nog uit. Daardoor lijkt november een maand vol contrasten te worden: eerst bijna zomers, daarna winters, en uiteindelijk iets daartussenin.
De atmosfeer verandert volledig
Vanaf ongeveer 10 november lijkt de luchtdrukverdeling in Europa flink te veranderen. Een sterk hogedrukgebied bouwt zich op boven Schotland en Scandinavië, terwijl in Zuid-Europa lagedruk ontstaat. Die combinatie zorgt voor een oostelijke stroming, precies wat koude lucht richting Nederland en België duwt.
Op de weerkaarten is het goed te zien: boven Rusland en Polen kleuren de kaarten paars en blauw van de kou, terwijl boven Zuid-Europa warme rode tinten te zien zijn. Het lijkt het begin van een nieuw weertype waarin het weer in korte tijd compleet kan omslaan.
Even weer dat wintergevoel
Halverwege november kunnen we dus rekenen op frisse ochtenden, heldere luchten en mogelijk wat sneeuwvlokken. In sommige regio’s kan het overdag zelfs rond het vriespunt blijven. Dat zorgt voor dat typische wintergevoel: koude neuzen, beslagen ramen en zin in warme chocolademelk.
Of het echt tot serieuze sneeuwval komt, is nog onzeker. Toch is zelfs een dun laagje sneeuw genoeg om het wintergevoel te laten opleven. Na een warme start van de maand voelt dat extra bijzonder.
Rustige herfst zonder stormen
Wat opvalt, is dat de bekende herfststormen dit jaar voorlopig uitblijven. De sterke westenwind, vaak gepaard met hevige regen, krijgt door de luchtdrukverdeling weinig kans. Daardoor blijft het weer rustiger, maar ook kouder dan normaal.
De komende weken beloven dus allesbehalve saai te worden. De temperatuur kan flink schommelen, maar wie van fris en helder weer houdt, heeft veel om naar uit te kijken. De winter klopt voorzichtig op de deur, en wie weet krijgen we al snel een voorproefje van wat nog gaat komen.
Bron: Weer.nl
