Iedereen maakt het vroeg of laat mee: intens liefdesverdriet. Of het nu komt doordat je liefde niet wordt beantwoord, een relatie stukloopt of iemand die je dierbaar is overlijdt, de pijn kan enorm zijn. Wat veel mensen niet weten, is dat verdriet letterlijk je hart kan raken. Er bestaat namelijk een aandoening die bekendstaat als het gebroken-hart-syndroom. Deze aandoening laat zien dat hevige emoties echt fysieke gevolgen kunnen hebben.
Wanneer verdriet het hart raakt
Cardioloog Robert Riezebos, hoofd van het Hartcentrum van het OLVG in Amsterdam, ziet regelmatig patiënten met dit bijzondere syndroom. “Ze komen binnen met klachten die lijken op een hartinfarct,” vertelt hij. “Denk aan pijn op de borst, benauwdheid, zweten en misselijkheid.” In eerste instantie lijkt er dus sprake van een hartaanval. Maar zodra artsen de hartvaten onderzoeken met een katheter, blijkt dat die gewoon open zijn. Er is geen blokkade, zoals bij een echt infarct, maar toch functioneert het hart tijdelijk niet goed.
Volgens Riezebos is het hart van iemand met een gebroken-hart-syndroom in een vreemde staat. “De punt van het hart knijpt niet meer goed samen, terwijl de bovenkant juist overdreven samentrekt. Daardoor krijgt het hart de vorm van een Japanse inktvispot, die ‘Takotsubo’ wordt genoemd.” Vandaar dat artsen deze aandoening ook wel ‘Takotsubo-cardiomyopathie’ noemen.
De oorzaak ligt meestal in een plotselinge, intense emotionele gebeurtenis. Denk aan het verlies van een geliefde, een ernstige ruzie, of zelfs een groot ongeluk. In zo’n situatie maakt het lichaam veel stresshormonen aan, zoals adrenaline en noradrenaline. Deze stoffen bereiden het lichaam voor op vechten of vluchten, maar hebben als bijwerking dat ze het hart tijdelijk overbelasten.
De kracht van emoties op het lichaam
Uit onderzoek blijkt dat ongeveer één op de honderd mensen die in het ziekenhuis belandt met vermoedelijke hartinfarctklachten uiteindelijk het gebroken-hart-syndroom blijkt te hebben. Het komt dus niet vaak voor, maar artsen herkennen het inmiddels beter dan vroeger.
Volgens Riezebos is het belangrijk te weten dat niet elk verdrietig moment dit syndroom veroorzaakt. “Je krijgt het niet zomaar als je een blauwtje loopt of een ruzie hebt,” legt hij uit. “Het ontstaat vooral door extreem emotionele stress, vaak door verlies of plotselinge angst. Ook heftige pijn kan een rol spelen.”
Hoewel het vooral voorkomt bij oudere vrouwen, kan het in principe iedereen overkomen. Mensen met een gevoelige of stressvolle levensstijl lopen iets meer risico. Toch benadrukt de cardioloog dat het zelden dodelijk is. “De meeste mensen herstellen volledig, al voelt het in het begin vaak alsof ze een echt hartinfarct hebben gehad.”
Herstel van een gebroken hart
De behandeling van het gebroken-hart-syndroom bestaat vooral uit rust en herstel. In de meeste gevallen herstelt het hart binnen enkele weken vanzelf. Patiënten krijgen soms tijdelijk medicijnen die helpen om de hartspier te ondersteunen en te ontlasten. Daarnaast wordt er goed gekeken naar de psychische kant van het verhaal.
In het OLVG krijgen patiënten na zo’n gebeurtenis begeleiding via een speciaal hartrevalidatieprogramma. “We merken dat mentale steun heel belangrijk is,” vertelt Riezebos. “Het lichaam heeft rust nodig, maar het hoofd ook. Mensen moeten leren omgaan met stress en verdriet, zodat ze niet opnieuw overbelast raken.”
Tijdens het herstelproces is het vaak moeilijk om weer vertrouwen te krijgen in het eigen lichaam. Veel patiënten blijven bang dat het opnieuw gebeurt. Daarom is nazorg essentieel. Psychologen en fysiotherapeuten werken samen om mensen te helpen hun dagelijkse leven weer op te pakken.
De balans tussen gevoel en gezondheid
Wat dit syndroom vooral laat zien, is hoe sterk de verbinding tussen lichaam en geest is. Emoties zoals verdriet, angst en stress hebben een directe invloed op het hart. Dat betekent niet dat mensen zich moeten afsluiten voor gevoelens, maar wel dat het belangrijk is om goed voor jezelf te zorgen tijdens moeilijke periodes.
Riezebos ziet dat veel patiënten te veel van zichzelf vragen. “We leven in een tijd waarin alles snel moet. Mensen rennen door, zelfs als ze verdriet hebben. Maar het hart heeft rust nodig. Als je dat negeert, kan het letterlijk pijn gaan doen.” Hij raadt aan om in periodes van verdriet bewust te vertragen. Rust nemen, praten met anderen en goed slapen zijn geen luxe, maar noodzaak.
Sommige mensen denken dat dit syndroom een teken is van zwakte, maar dat klopt niet. “Het is juist een bewijs dat emoties krachtig zijn,” zegt Riezebos. “Een gebroken hart is niet alleen een metafoor. Het is een echte lichamelijke reactie op intens verdriet.”
Een hart dat weer kan helen
Gelukkig is het gebroken-hart-syndroom meestal tijdelijk. Zodra de stresshormonen in het lichaam dalen, herstelt het hart zich langzaam weer. Na enkele weken is het vaak weer net zo sterk als voorheen. Toch blijft de gebeurtenis vaak een wake-upcall voor veel patiënten. Ze gaan anders naar hun leven kijken en proberen bewuster te leven.
Sommigen kiezen ervoor om het rustiger aan te doen, anderen proberen hun emoties beter te uiten. “Het is belangrijk dat mensen beseffen dat emoties niet iets zijn om te onderdrukken,” zegt Riezebos. “Je mag verdrietig zijn. Je mag huilen. Dat helpt juist om je hart gezond te houden.”
Ondanks dat het syndroom serieus genomen moet worden, vindt de cardioloog niet dat mensen bang moeten worden om zich open te stellen voor liefde. “De liefde zelf is niet het gevaar,” zegt hij lachend. “Het hart is sterk genoeg om een stootje te verdragen. En zelfs als het breekt, kan het weer helen.”
Het gebroken-hart-syndroom herinnert ons eraan dat emoties en gezondheid nauw met elkaar verbonden zijn. Het laat zien dat verdriet letterlijk voelbaar kan zijn in je lichaam. Maar het bewijst ook dat het hart veerkrachtig is. Hoe zwaar het verlies ook is, met tijd, rust en steun kan een gebroken hart altijd weer kloppen als tevoren.
Bron: OLVG
