Iedereen weet dat koffie cafeïne bevat, maar veel mensen vergeten dat ook thee dit stimulerende stofje bevat. In thee wordt het alleen anders genoemd: theïne. Toch is het effect grotendeels hetzelfde. Cafeïne zorgt ervoor dat je wakkerder en alerter wordt, maar te veel ervan kan juist leiden tot rusteloosheid, hoofdpijn of slaapproblemen. Veel mensen stappen daarom in de avond over van koffie naar thee, maar ook daarin zit dus cafeïne. Hoeveel precies, en wat betekent dat voor je gezondheid?
Hoe cafeïne in thee terechtkomt
De meeste theesoorten worden gemaakt van de bladeren van de Camellia sinensis, beter bekend als de theeplant. Deze bladeren bevatten van nature theïne, oftewel cafeïne. Dat betekent dat alle theesoorten die echt van deze plant afkomstig zijn — zoals zwarte, groene en witte thee — cafeïne bevatten. Zelfs wanneer er een smaakje aan is toegevoegd, bijvoorbeeld citroen of jasmijn, blijft de hoeveelheid cafeïne aanwezig.
Toch verschilt het gehalte aan cafeïne per theesoort. Zwarte thee bevat over het algemeen de meeste cafeïne, terwijl groene en witte thee wat milder zijn. Dat komt doordat de bladeren bij zwarte thee langer worden gefermenteerd. Hoe langer het verwerkingsproces, hoe meer cafeïne er vrijkomt. Daardoor kan de ene kop thee je een flinke energieboost geven, terwijl de andere juist rustiger aanvoelt.
Minder cafeïne dan koffie, maar nog steeds merkbaar
Hoewel thee cafeïne bevat, is de hoeveelheid veel lager dan in koffie. Een gemiddelde kop koffie bevat ongeveer 70 milligram cafeïne, terwijl een kop zwarte of groene thee rond de 25 milligram zit. Dat is bijna drie keer minder, wat verklaart waarom thee milder aanvoelt en minder snel zorgt voor nervositeit of een opgejaagd gevoel.
Toch merk je het effect nog wel degelijk. Cafeïne stimuleert de hersenen, verhoogt je concentratie en vermindert tijdelijk het gevoel van vermoeidheid. Daarom grijpen veel mensen in de ochtend naar hun eerste kopje thee om rustig wakker te worden. Ook in de middag helpt het om je energieniveau op peil te houden zonder de sterke oppepper van koffie.
Maar let op: te veel cafeïne, ook uit thee, kan het tegenovergestelde effect hebben. Als je veel thee met theïne drinkt, kun je onrustig worden, slechter slapen of sneller hoofdpijn krijgen. Het Voedingscentrum adviseert daarom om niet meer dan drie tot vijf koppen cafeïnehoudende thee per dag te drinken.
Thee met cafeïne kan ook gezond zijn
Ondanks het aanwezige cafeïnegehalte heeft thee juist ook veel positieve effecten op de gezondheid. Onderzoeken laten zien dat regelmatige theedrinkers een lager risico hebben op hart- en vaatziekten. Dat komt door de antioxidanten die in thee zitten, zoals flavonoïden. Deze stoffen helpen bij het verlagen van de bloeddruk en het beschermen van de bloedvaten.
Volgens het Voedingscentrum is het drinken van drie koppen groene thee of vijf koppen zwarte thee per dag gunstig voor je gezondheid. Het verlaagt je bloeddruk en vermindert zo de kans op beroertes of hartproblemen. Bovendien bevat thee geen calorieën, zolang je er geen suiker of melk aan toevoegt, en helpt het om goed gehydrateerd te blijven.
Het voordeel van thee ten opzichte van koffie is dat de cafeïne in thee geleidelijker wordt opgenomen in het lichaam. Daardoor ervaar je een rustiger en langduriger effect, zonder die plotselinge energiepiek of dip die koffie kan veroorzaken. Thee houdt je dus alert, maar niet hyperactief.
Wat is het verschil met cafeïnevrije ‘thee’?
Niet alle drankjes die we ‘thee’ noemen, zijn eigenlijk echte thee. Thee zonder cafeïne, zoals rooibos of kruidenthee, komt niet van de Camellia sinensis-plant. Deze dranken worden gemaakt van kruiden, bloemen of specerijen. Denk aan kamillethee, muntthee of gemberthee. Omdat ze geen theebladeren bevatten, is er ook geen theïne aanwezig.
Deze cafeïnevrije varianten zijn vooral populair in de avond, omdat ze geen invloed hebben op je nachtrust. Je kunt ze dus zonder zorgen drinken voordat je naar bed gaat. Bovendien hebben sommige kruidentheesoorten extra voordelen. Gember werkt verwarmend en helpt bij de spijsvertering, kamille heeft een rustgevende werking, en munt verfrist en kalmeert de maag.
Toch is het goed om ook met kruidenthee niet te overdrijven. Sommige kruiden, zoals venkel of zoethout, kunnen bij grote hoeveelheden een ongunstig effect hebben. Zo kan te veel zoethout bijvoorbeeld de bloeddruk verhogen. Variatie blijft dus belangrijk, ook als het gaat om cafeïnevrije thee.
Hoeveel thee kun je veilig drinken per dag?
Voor de meeste mensen is drie tot vijf koppen gewone thee per dag geen probleem. Wie gevoelig is voor cafeïne, kan het beste kiezen voor lichte theesoorten of kruidenthee. Let ook op het moment waarop je thee drinkt. Een kop zwarte thee vlak voor het slapen kan je nachtrust beïnvloeden, zeker als je daar gevoelig voor bent.
Wil je weten hoeveel cafeïne je op een dag binnenkrijgt? Tel dan ook koffie, energiedrankjes en frisdranken mee. Al deze dranken bevatten cafeïne, en het totaal kan snel oplopen. Voor gezonde volwassenen geldt een maximum van ongeveer 400 milligram cafeïne per dag — dat zijn zo’n zes koppen koffie of vijftien koppen thee.
Als je zwanger bent of borstvoeding geeft, is het verstandig om het gebruik van cafeïne te beperken. Cafeïne komt namelijk ook in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht en kan de baby wakker houden.
De balans tussen alert en ontspannen
Thee is een van de meest gedronken dranken ter wereld, en dat is niet voor niets. Het biedt warmte, ontspanning en heeft tegelijk een lichte stimulerende werking. De aanwezige cafeïne helpt je om geconcentreerd te blijven, terwijl antioxidanten bijdragen aan een gezonde bloeddruk en hartfunctie.
Toch draait alles om balans. Te veel cafeïne — of dat nu uit koffie, thee of energiedrank komt — kan zorgen voor slapeloosheid of onrust. Wissel daarom af met kruidenthee of water, zeker in de avond. Zo kun je overdag genieten van de voordelen van theïne en ’s avonds ontspannen zonder dat je nachtrust eronder lijdt.
Kort gezegd: thee is gezond, zolang je er met mate van geniet. Of je nu kiest voor groene, zwarte of kruidenthee, het belangrijkste is dat je luistert naar je eigen lichaam. Thee kan je helpen ontspannen, concentreren én genieten — precies wat we in ons drukke leven nodig hebben.
