Omroep Zwart vierde onlangs zijn vijfjarig bestaan, maar de feeststemming werd overschaduwd door onzekerheid over het voortbestaan. Directeur Akwasi benadrukte in een interview dat het ledenaantal ver achterblijft bij de vereiste norm voor publieke omroepen. Zonder forse groei dreigt de jongste omroep van Nederland zijn plek te verliezen. “Ik heb de afgelopen vijf jaar alleen maar vijandigheid gevoeld,” verklaarde Akwasi.
De wortels van Omroep Zwart liggen bij de Black Lives Matter-demonstratie in 2020. Tijdens die bijeenkomst sprak Akwasi zich fel uit tegen Zwarte Piet. Vooral zijn uitspraak dat hij deze ‘hoogstpersoonlijk op zijn gezicht zou trappen’ bleef hangen en leidde tot felle reacties. Volgens hem kreeg hij vanaf dat moment vooral vijandigheid te verduren. “Iedereen had het erover, maar niemand die me de vraag stelde: waarom zei je dat?” benadrukte hij.
Oprichting als moreel recht
Uit de kritiek en de kloof tussen beeldvorming en werkelijkheid ontstond het idee voor Omroep Zwart. In zijn boek Brieven aan Anton de Kom schrijft Akwasi dat het zijn morele recht was om een publieke omroep op te richten.
Als belastingbetaler en inwoner van Nederland voelde hij zich gerechtigd zijn stem in het medialandschap te laten horen. “Ook ik heb als Nederlandse inwoner een stem die geuit mag worden,” aldus zijn woorden.
Strijd om noodzakelijke leden
De harde realiteit is dat de omroep in december 100.000 leden moet hebben om zijn plek binnen het publieke bestel te behouden. Op dit moment staat de teller op slechts 38.000 leden. Dat aantal is zorgwekkend laag en ver verwijderd van de vereiste grens.
Toch weigert Akwasi de strijd op te geven. “Het is ons eerder gelukt om in twee maanden vijftigduizend leden te halen. En nu hebben we programma’s om te laten zien,” verklaarde hij.
Onzekere race tegen de klok
De vraag blijft of zestigduizend extra leden in drie maanden haalbaar is. Akwasi zelf weet het niet. “Ik heb geen glazen bol. Ik weet alleen dat we ons moeten inspannen. Als je echt staat voor een eerlijke weerspiegeling van Nederland word je gewoon lid,” benadrukte hij. De komende maanden worden daarom een allesbepalende fase voor de toekomst van de omroep.
Producties en erkenning
Ondanks de onzekere situatie behaalde de omroep al successen. Zo werd de documentaireserie De Afhaalchinees genomineerd voor de prestigieuze Zilveren Nipkowschijf. Ook programma’s als That’s My Jam en meerdere documentaires zorgden voor zichtbaarheid en waardering. Toch ziet Akwasi een belangrijk gemis. “We moeten werken aan onze journalistieke zichtbaarheid. Dat mis ik,” verklaarde hij.
Voorbereiding nieuw actualiteitenprogramma
Om die reden werkt Omroep Zwart aan een nieuw actualiteitenprogramma. Details zijn schaars, maar de urgentie is groot. “Het is duidelijk dat als je mee wil in het gesprek van de dag, actualiteiten belangrijk zijn. Het is in the making. Het is al vijf jaar in the making, maar wij kozen eerst voor cultuur, human interest en documentaires. Nu gaan we terug naar de kern van wat een omroep is,” aldus Akwasi.
Afzetten tegen gevestigde orde
Volgens Akwasi positioneert Omroep Zwart zich bewust tegenover de traditionele omroepen. “Wij zijn geen traditionele omroep. Welke omroep ken je met allemaal gele muren? Die bestaat niet. Dus waarom zouden we wel meedoen aan allerlei andere tradities? Wij creëren nieuwe taal, een nieuw vocabulaire en gaan op onderzoek uit,” stelde hij. Daarmee kiest de omroep nadrukkelijk voor vernieuwing in de Nederlandse mediaproductie.
Eenzaamheid en strijd
Die vernieuwende aanpak maakt het proces volgens Akwasi soms eenzaam. “In geen honderd jaar is er een omroepdirecteur geweest die op mij lijkt. Dat maakt het soms een beetje eenzaam,” gaf hij toe. Toch ziet hij doorzetten als een plicht. Voor hem is het doorbreken van tradities cruciaal in de zoektocht naar een blijvende plek binnen het bestel.
Vijandigheid en volharding
Akwasi benadrukt dat de politieke steun onzeker blijft. “Ik heb de afgelopen vijf jaar alleen maar vijandigheid gevoeld. Het is part of the job. Vijandigheid voelen hoort bij mij. Maar stemt mij dat bitter? Het maakt me juist beter,” verklaarde hij. Voor hem is de omroep meer dan een organisatie. “We zijn een goed doel. Het gaat over de bestendigheid van Nederland voor de toekomst,” benadrukte hij.
Spannende maanden tot december
De komende maanden worden doorslaggevend. Lukt het niet om voldoende leden te werven, dan dreigt Omroep Zwart al na vijf jaar te verdwijnen. Voor Akwasi en zijn team betekent dit een intensieve strijd om steun te mobiliseren. De inzet is hoog, want de toekomst van de jongste omroep van Nederland staat op het spel.
