Na jaren van daling stijgt het aantal baby’s dat overlijdt aan wiegendood opnieuw. Volgens recente cijfers overlijden nu gemiddeld 38 kinderen per jaar. Dat is ruim vijftig procent meer dan in de tien jaar daarvoor. Vooral in de kinderopvang lijkt het risico groter dan thuis. Deskundigen waarschuwen dat er meer aandacht nodig is voor veilig slapen.
Tijdens de Week van Veilig Slapen riepen organisaties zoals BOinK, de Vereniging Ouders van Wiegedoodkinderen en VeiligheidNL op tot actie. Zij vinden dat ouders, maar ook professionals in de kinderopvang, duidelijke adviezen moeten krijgen. Volgens hen kan goede voorlichting veel ongelukken voorkomen. Juist nu het aantal slachtoffers stijgt, is het belangrijk om de aandacht voor dit onderwerp te vergroten.
Cijfers laten een zorgelijke trend zien
Wiegendood is een plotseling overlijden van een baby zonder medische verklaring. In de jaren tachtig kwam dit veel vaker voor. In 1986 werden nog meer dan tweehonderd gevallen geregistreerd. Dankzij voorlichting en preventie daalde dat aantal sterk en bleef het jarenlang stabiel rond de 25. Die vooruitgang lijkt nu in gevaar te komen.
Sinds 2022 is er opnieuw een stijgende lijn te zien. Dat jaar overleden 36 baby’s, in 2023 waren het er 41 en in 2024 nog eens 37. Dit zijn duidelijke aantallen die ruim boven het gemiddelde van de tien jaar daarvoor liggen. Opvallend is dat het aantal geboortes in dezelfde periode niet evenredig is gestegen. Dat maakt de trend extra zorgelijk.
Deskundigen benadrukken dat er geen directe medische verklaring is voor wiegendood. Juist daarom is het belangrijk om goed te letten op omstandigheden rondom slapen. Kleine veranderingen in slaapgewoontes of omgeving kunnen mogelijk bijdragen aan risico’s. Dat vraagt om duidelijke richtlijnen en eenduidige adviezen voor ouders én opvanglocaties.
Invloed van sociale media en verkeerde adviezen
Volgens veiligheidsexpert Mieke Cotterink is er steeds vaker onduidelijke en soms gevaarlijke informatie te vinden op sociale media. Ouders zien berichten of foto’s die er schattig uitzien, maar in werkelijkheid een risico vormen. Denk aan baby’s die slapen tussen knuffels of op hun buik liggen. Zulke beelden geven een verkeerd voorbeeld.
BOinK-voorzitter Gjalt Jellesma noemt de hoeveelheid desinformatie zorgwekkend. Hij legt uit dat veel mensen zich online voordoen als specialist. Daardoor raken ouders in verwarring en volgen zij adviezen die niet veilig zijn. Dit kan leiden tot situaties waarin baby’s op een manier slapen die hun gezondheid in gevaar brengt.
Het probleem is dat ouders en ook professionals vaak het beste willen voor een kind, maar geen onderscheid kunnen maken tussen betrouwbaar en onbetrouwbaar advies. Hierdoor neemt de kans toe dat verkeerde gewoontes worden toegepast. Betrouwbare voorlichting en duidelijke richtlijnen zijn daarom belangrijker dan ooit tevoren.
Kinderopvang en extra risico’s
Uit onderzoek blijkt dat de kans op wiegendood in de kinderopvang iets hoger ligt dan thuis. Volgens Jellesma kan stress hierbij een rol spelen. In Nederland gaan baby’s vaak al vanaf drie maanden naar de opvang. Die overgang kan voor een kind spannend zijn en mogelijk invloed hebben op risicofactoren.
Daarnaast spelen ook andere zaken mee, zoals personeelstekorten en een hoge werkdruk. Ook de wisseling van medewerkers kan voor onrust zorgen. Toch benadrukken deskundigen dat dit geen reden is om de kinderopvang te wantrouwen. De meeste opvanglocaties voldoen aan strenge eisen en doen hun uiterste best om het veilig te maken.
Toch is betere samenwerking tussen ouders en pedagogisch medewerkers belangrijk. Wanneer ouders melden dat hun kind bijvoorbeeld begint te draaien van rug naar buik, kunnen medewerkers hier rekening mee houden. Zo wordt de veiligheid vergroot en kan men sneller inspelen op veranderingen in de ontwikkeling van het kind.
Nieuwe richtlijnen en meer toezicht
Om de stijgende cijfers terug te dringen, wordt gewerkt met een vernieuwd protocol. Kinderopvangorganisaties worden gevraagd dit op te nemen in hun beleid en hun medewerkers goed te scholen. Ook in de geboortezorg wordt gevraagd om duidelijke en eenduidige slaapadviezen, zodat ouders niet in de war raken door tegenstrijdige informatie.
Het protocol bevat richtlijnen voor situaties zoals inbakeren, buikliggen en buitenslapen. Belangrijk is ook het toezicht in de opvang. Waar voorheen een controle elke dertig minuten voldoende werd geacht, wordt nu geadviseerd om minstens elke vijftien minuten te kijken. Bij risicogroepen, zoals pasgeboren baby’s, is nog vaker controleren verstandig.
Volgens Jellesma zullen we wiegendood nooit volledig kunnen voorkomen. Toch is het doel om het aantal slachtoffers terug te brengen naar de niveaus van enkele jaren geleden. Met goede voorlichting, duidelijke richtlijnen en beter toezicht is er veel winst te behalen. Zo kan de veiligheid van baby’s weer worden vergroot en kan verdere stijging worden tegengegaan.
Bron: Ouders van Nu
