Nederland kan vanaf 2030 te maken krijgen met grote stroomstoringen. Deskundigen waarschuwen dat ons land in een situatie kan belanden zoals eerder dit jaar in Spanje en Portugal. Daar zaten miljoenen huishoudens uren zonder elektriciteit. De schade liep daar op tot honderden miljoenen euro’s. Volgens onderzoekers is de kans groot dat ook Nederland dit probleem gaat ervaren.
De waarschuwing komt uit een rapport van adviesbureau Compass Lexecon, opgesteld in opdracht van Energie Nederland. Zij schetsen een zorgwekkend beeld van de ontwikkelingen die zich de komende jaren kunnen voordoen. Het gaat niet om een kleine kans, maar om een structureel risico dat steeds groter wordt als er niets verandert.
Oorzaken van de dreiging
Volgens de onderzoekers ontstaat er een zogenaamde ‘perfecte storm’. Dat betekent dat verschillende factoren tegelijk samenkomen en voor grote problemen zorgen. Allereerst sluiten alle kolencentrales uiterlijk in 2029. Daarmee verdwijnt een belangrijke bron van stabiele energieopwekking.
Daarnaast worden gascentrales steeds minder vaak gebruikt. Dit komt door de groei van wind- en zonne-energie, die nu vaak voorrang krijgen. Omdat gascentrales daardoor minder draaien, verdienen ze minder en wordt het steeds lastiger om ze rendabel te houden. Als ze eenmaal sluiten, is het zeer ingewikkeld om ze weer op te starten.
Tegelijkertijd stijgt de vraag naar stroom sterk. Steeds meer huishoudens gebruiken warmtepompen in plaats van cv-ketels en steeds meer mensen rijden elektrisch. Deze veranderingen zijn gunstig voor het klimaat, maar zorgen wel voor extra druk op het elektriciteitsnet. Het evenwicht tussen vraag en aanbod komt daardoor in gevaar.
Gevolgen van een tekort
Uit de berekeningen blijkt dat er vanaf 2033 jaarlijks een tekort kan ontstaan van vijftien tot achttien uur. Dit lijkt misschien niet veel, maar de impact kan groot zijn. Een stroomtekort kan leiden tot ongecontroleerde uitval, waardoor hele regio’s plotseling zonder elektriciteit komen te zitten.
Naast de directe overlast kunnen ook de prijzen van energie enorm stijgen. Bedrijven en huishoudens merken dit direct in hun portemonnee. Productieprocessen kunnen stilvallen en belangrijke voorzieningen, zoals ziekenhuizen, kunnen in de knel komen. Hoewel er vaak noodvoorzieningen zijn, blijft de afhankelijkheid van een stabiel net groot.
De vergelijking met Spanje en Portugal laat zien wat de gevolgen kunnen zijn. Daar zaten miljoenen mensen urenlang zonder stroom. Het verkeer lag stil, bedrijven liepen grote schade op en het dagelijks leven kwam volledig tot stilstand. In totaal werd de schade daar geschat op ruim 400 miljoen euro.
Politieke keuzes noodzakelijk
Volgens Energie Nederland is het van groot belang dat de politiek snel keuzes maakt. Cora van Nieuwenhuizen, voorzitter van de brancheorganisatie, benadrukt dat we niet kunnen afwachten. “Door de groei van wind- en zonne-energie staan gascentrales steeds vaker stil. Als die eenmaal sluiten, krijgen we ze niet zomaar terug.”
Zij pleit voor duidelijke regels en maatregelen om te voorkomen dat Nederland te afhankelijk wordt van wisselvallige bronnen zoals zon en wind. Gascentrales kunnen juist een belangrijke rol spelen als back-up, maar dan moet hun inzet wel financieel aantrekkelijk blijven. Anders verdwijnt deze optie en neemt het risico op tekorten verder toe.
De overheid staat voor een lastige opgave. Enerzijds wil men de klimaatdoelen halen en daarom fossiele brandstoffen afbouwen. Anderzijds mag de betrouwbaarheid van de stroomvoorziening niet in gevaar komen. Dit vraagt om een zorgvuldig evenwicht tussen duurzaamheid en zekerheid.
Vooruitblik en oplossingen
Om grote storingen te voorkomen, moeten er alternatieve oplossingen komen. Een van de mogelijkheden is investeren in meer opslagcapaciteit, bijvoorbeeld met batterijen of waterstof. Daarmee kan overtollige energie van zonnige of winderige dagen worden bewaard voor momenten met minder aanbod.
Ook kan Nederland meer samenwerken met buurlanden. Door energie te importeren of exporteren, kan het net stabieler blijven. Daarnaast wordt gekeken naar slimme netwerken die vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen. Huishoudens en bedrijven kunnen dan hun verbruik aanpassen aan het beschikbare aanbod.
Toch blijft de centrale boodschap duidelijk: zonder tijdige actie dreigt Nederland binnen enkele jaren met serieuze stroomstoringen te maken te krijgen. De uitdaging is groot, maar oplossingen zijn er. Het is nu aan de politiek en de energiebranche om de juiste stappen te zetten.
Bron: Hart van Nederland
