Nederland kent sinds kort een nieuwe speler op de financiële markt: de islamitische bank Insifr. Wat deze bank anders maakt dan de rest, is dat ze geen rente rekenen en niet investeren in sectoren die als gevoelig of onethisch worden gezien. Daarmee richt de bank zich op een manier van bankieren die aansluit bij islamitische regels. Insifr wil in de toekomst zelfs halalhypotheken aanbieden, zodat klanten ook een woning kunnen kopen zonder rente.
Het idee van islamitisch bankieren leeft al langer in Nederland. In 2008 concludeerde De Nederlandsche Bank dat er vraag bestaat naar financiële producten volgens islamitische principes. Toch zijn de mogelijkheden in ons land beperkt gebleven. Met ongeveer 850.000 moslims in Nederland is er een aanzienlijke doelgroep, maar grote banken bieden nog altijd geen islamitische producten aan. Ook bij kleinere instellingen zijn de keuzes minimaal. Insifr wil dit gat opvullen en op termijn ook hypotheken en leningen aanbieden die passen binnen de regels van de islam.
Geen rente maar winstdeling
Het grootste verschil met regulier bankieren zit in het verbod op rente. Binnen de islam wordt geld gezien als een ruilmiddel en niet als iets waar je winst mee mag maken. Rente wordt bovendien altijd vooraf vastgesteld, ongeacht of een investering slaagt of niet. Volgens islamitische opvattingen legt dat te veel risico bij degene die geld leent.
In plaats van rente gebruikt Insifr winstdeling. Dat betekent dat bank en klant vooraf afspreken hoe ze de winst of het verlies van een investering verdelen. Op die manier is er sprake van meer gelijkheid tussen beide partijen. De bank verdient niet aan rente, maar vraagt wel vaste kosten voor het aanhouden van een rekening: 15 euro per maand voor consumenten en 25 euro voor bedrijven. Dat maakt Insifr duurder dan de meeste traditionele banken, maar volgens oprichter Mohamed Karrouch hoort dit bij het model dat de bank hanteert.
Halalhypotheken in 2027
Een van de plannen die veel aandacht trekken, zijn de halalhypotheken die Insifr vanaf 2027 wil aanbieden. Zo’n hypotheek werkt anders dan een gewone lening. De bank en de klant kopen samen een woning. De klant betaalt vervolgens maandelijks een bedrag dat deels uit huur bestaat voor het deel dat de bank bezit. Tegelijkertijd koopt de klant stukje bij beetje het aandeel van de bank af. Op den duur wordt de klant volledig eigenaar van de woning, zonder dat er rente is betaald.
Volgens hypotheekadviesbureau De Hypotheker is er in Nederland al lange tijd vraag naar zulke constructies. Tot nu toe is het in Europa echter alleen in het Verenigd Koninkrijk mogelijk om een halalhypotheek af te sluiten. Daar biedt Al Rayan Bank UK sinds 2004 islamitische financiële producten aan. Een nadeel is wel dat de kosten vaak hoger uitvallen dan bij conventionele hypotheken. Toch verwachten kenners dat er in Nederland zeker belangstelling zal zijn zodra Insifr dit product aanbiedt.
Het ontstaan van Insifr
Insifr is opgericht door Mohamed Karrouch, die al langer bezig is met het idee van een islamitische bank in Nederland. In 2018 deed hij een eerste poging, maar toen mislukte het omdat hij niet genoeg geld kon ophalen. Dit keer is het wel gelukt: er is ongeveer 1 miljoen euro aan investeringen binnengehaald.
In de beginfase richt Insifr zich op een relatief kleine groep van zo’n 1.500 klanten. Karrouch benadrukt dat de bank niet alleen bedoeld is voor moslims. Iedereen die interesse heeft in rentevrij bankieren of simpelweg nieuwsgierig is naar deze vorm van financiële dienstverlening, kan een rekening openen. Daarmee hoopt hij een breder publiek aan te spreken en niet alleen de islamitische gemeenschap.
Geen eigen bankvergunning
Een belangrijk detail is dat Insifr zelf geen bankvergunning heeft. Daarom werkt het samen met TransactPay, een financiële instelling die wél een vergunning heeft. TransactPay is gevestigd in Malta en valt daar onder toezicht. Dat betekent dat Insifr zelf niet onder Nederlands toezicht staat, maar onder de Maltese regels.
Verder wordt de bankinfrastructuur geregeld door Clearbank en loopt het betaalverkeer via Mastercard. Dit soort samenwerkingen zijn gebruikelijk bij neobanken, digitale banken die vaak geen fysieke kantoren hebben en ook geen eigen vergunning.
Een nadeel van deze constructie is dat klanten op dit moment niet vallen onder het Nederlandse depositogarantiestelsel. Dat systeem zorgt er normaal gesproken voor dat spaargeld tot 100.000 euro beschermd is als een bank failliet gaat. Bij Insifr geldt die bescherming niet, wat voor sommige klanten een risico kan vormen.
Bijbelse achtergrond
Hoewel islamitisch bankieren vooral wordt geassocieerd met de islam, is het renteverbod niet uniek. Ook in de Bijbel staat een passage waarin rente verboden wordt. In het boek Deuteronomium (hoofdstuk 23, vers 19) staat dat men geen rente mag vragen van een broeder, noch voor geld, noch voor levensmiddelen.
Eeuwenlang leidde dit binnen het christendom tot discussie. Uiteindelijk gingen de meeste christenen er soepeler mee om en werd rente toch normaal in de samenleving. Binnen de islam is dat verbod echter nog steeds een belangrijk uitgangspunt, wat de basis vormt voor banken als Insifr.
Toekomst van islamitisch bankieren in Nederland
Met de komst van Insifr krijgt Nederland voor het eerst een bank die zich volledig richt op islamitisch bankieren. De vraag is hoe groot de belangstelling zal zijn. Voor moslims die hun financiële zaken volgens hun geloof willen regelen, biedt Insifr een kans die er tot nu toe nauwelijks was. Maar ook niet-moslims die nieuwsgierig zijn naar rentevrij bankieren kunnen zich aangesproken voelen.
Als het lukt om halalhypotheken en andere producten succesvol te introduceren, kan dit een nieuwe nichemarkt openen in de Nederlandse financiële wereld. Tegelijkertijd blijven er uitdagingen, zoals de hogere kosten en het ontbreken van de garantie op spaargeld. Toch ziet oprichter Karrouch vooral mogelijkheden. Hij hoopt dat Insifr stap voor stap kan groeien en uiteindelijk een vaste plek krijgt tussen de bestaande banken.
Mag iedereen zomaar bij deze bank aansluiten?
Een belangrijk punt dat Insifr zelf vaak benadrukt, is dat de bank niet exclusief bedoeld is voor moslims. Hoewel de spelregels zijn gebaseerd op islamitische principes, staat de deur ook open voor iedereen die interesse heeft in een andere manier van bankieren. Je hoeft dus helemaal geen moslim te zijn om een rekening te openen bij Insifr.
Voor sommige klanten kan juist het rentevrije karakter aantrekkelijk zijn. Er zijn mensen die kritisch zijn op het huidige financiële systeem en die rente zien als iets dat onnodig veel druk legt op leners. Voor hen kan een bank die werkt met winstdeling en transparantere afspraken een interessant alternatief zijn. Ook consumenten die duurzaamheid en ethiek belangrijk vinden, kunnen zich aangesproken voelen, omdat Insifr belooft niet te investeren in gevoelige of schadelijke sectoren.
Oprichter Mohamed Karrouch geeft aan dat dit ook een bewuste keuze is. Hij wil laten zien dat islamitisch bankieren meer is dan een religieuze verplichting; het kan ook een maatschappelijk verantwoord alternatief zijn voor iedereen die bewust met geldzaken omgaat. Daarmee kan Insifr uitgroeien tot een bredere beweging binnen het Nederlandse banklandschap, waarbij religie niet doorslaggevend is, maar gedeelde waarden zoals eerlijkheid en transparantie centraal staan.
