Waarom krijgt jouw buurvrouw maandelijks meer AOW dan jij, terwijl jullie even oud zijn? Dat voelt oneerlijk, maar er zijn veel factoren die het AOW-bedrag beïnvloeden. Hieronder leg ik stap voor stap uit wat het verschil maakt. Zo zie je precies waar jouw bedrag vandaan komt en wat je eventueel nog kunt regelen.
Opbouwjaren: elk verzekerd jaar telt mee
Je bouwt AOW op in de jaren dat je in Nederland voor de AOW verzekerd bent. Dat zijn in grote lijnen de jaren voorafgaand aan je AOW-leeftijd. Mis je jaren omdat je toen niet verzekerd was, dan kan je AOW lager uitvallen. Denk aan periodes waarin je buiten Nederland woonde zonder AOW-verzekering. Ook korte gaten tellen mee. Het gaat echt om het aantal verzekerde jaren, niet om hoeveel je werkte of verdiende.
Wonen of werken in het buitenland
Woonde of werkte je in het buitenland, dan was je soms niet automatisch verzekerd voor de AOW. Dat geeft later een korting op je AOW. Er zijn uitzonderingen. Wie bijvoorbeeld tijdelijk door een Nederlandse werkgever is uitgezonden, kan vaak verzekerd blijven. Ook bestaat er vrijwillige voortzetting van de verzekering als je vertrekt. Heb je dat destijds geregeld, dan voorkom je gaten. Heb je niets geregeld, dan mis je opbouw voor die periode.
Alleenstaand of samenwonend maakt verschil
De AOW kent verschillende bedragen voor alleenstaanden en voor mensen met een partner. Woon je samen of ben je getrouwd, dan gaat de wet ervan uit dat je kosten deelt. Daardoor is het AOW-bedrag per persoon lager dan het bedrag voor iemand die alleen woont. Woon je alleen, dan krijg je een hoger AOW-bedrag. Of je als samenwonend telt, hangt af van jullie huishouden, niet alleen van je relatiestatus.
Partner die nog geen AOW krijgt
Woon je samen met een partner die nog niet de AOW-leeftijd heeft, dan is er geen extra toeslag meer voor nieuwe gevallen. Je krijgt dan het samenwonenden-bedrag, terwijl je partner nog geen AOW ontvangt. Dat kan jouw inkomen lager maken dan dat van iemand die alleen woont. Krijgt je partner later ook AOW, dan stijgt jullie gezamenlijke inkomen, maar per persoon blijft het samenwonenden-bedrag gelden.
Ingangsdatum en overgangsmaand
De maand waarin je AOW ingaat, kan je eerste uitbetaling anders maken dan die van iemand anders. Krijg je halverwege de maand AOW, dan is de eerste betaling soms een deelbedrag. Vergelijk je bedragen, kijk dan altijd naar een volle maand ná de start. Ook jaarlijkse aanpassingen werken niet altijd precies op dezelfde dag door, waardoor bedragen tijdelijk verschillen.
Aanvullende inkomensondersteuning (AIO)
Kom je met AOW en eventuele andere inkomsten onder het sociaal minimum, dan kun je soms een aanvulling krijgen. Dit heet de AIO-aanvulling. Heb jij die wel en je buurman niet, dan krijg jij maandelijks meer binnen. Andersom kan ook. De AIO hangt af van je inkomen, je huishoudsituatie en je vermogen. Het is dus heel persoonlijk.
Belasting en heffingskortingen
Het bruto AOW-bedrag kan gelijk zijn, maar netto toch verschillen. Dat komt door belasting en heffingskortingen. Je mag de loonheffingskorting maar bij één uitkerings- of pensioenuitvoerder laten toepassen. Laat jij die bij je AOW toepassen en een ander bij zijn aanvullend pensioen, dan zien jullie netto bedragen er anders uit. Ook de ouderenkorting is inkomensafhankelijk. Heb je veel ander inkomen, dan daalt die korting en krijg je netto minder AOW uitbetaald.
Zorgbijdragen en wonen over de grens
Over je AOW wordt een inkomensafhankelijke zorgbijdrage ingehouden als je in Nederland onder de zorgverzekering valt. Woon je in het buitenland, dan kunnen andere regels gelden en kan er een verdragsbijdrage worden ingehouden. Daardoor verschillen netto bedragen tussen mensen die in verschillende landen wonen. De hoogte en de manier van inhouden lopen uiteen per situatie.
Schulden, beslag en verrekeningen
Heb je een openstaande schuld of boete, dan kan daarop worden ingehouden. Denk aan beslag door een deurwaarder of verrekening met een overheidsvordering. In zo’n geval komt er netto minder AOW op je rekening. Dat verklaart soms grote verschillen tussen mensen met hetzelfde bruto recht.
Vakantiegeld en pieken in mei
Bij de AOW hoort ook vakantiegeld. Dat wordt meestal eenmaal per jaar uitbetaald, vaak in mei. In die maand lijkt je AOW veel hoger. Vergelijk je bedragen, let dan op of het om een maand mét of zonder vakantiegeld gaat. Vergelijk anders twee willekeurige maanden en je trekt al snel een verkeerde conclusie.
Wie telt als samenwonend en wie als alleen?
Niet elk gedeeld adres betekent automatisch samenwonen. Het gaat erom of je een gezamenlijke huishouding voert. Huur je een kamer aan iemand en betaal je kostgeld, dan kun je soms toch als alleenstaand tellen. Woon je met een volwassen kind of met een vriend(in) en deel je structureel kosten, dan val je vaak onder de samenwonenden-norm. De precieze beoordeling kan verschil maken in je AOW.
Geregistreerde gegevens en wijzigingen
Je AOW hangt ook af van wat er bij instanties geregistreerd staat. Denk aan adres, burgerlijke staat en perioden in het buitenland. Klopt er iets niet in de basisregistratie of bij de uitkeringsinstantie, dan kan je AOW te laag of te hoog zijn. Geef veranderingen daarom altijd direct door. Een foutje in de registratie levert snel een ander bedrag op.
Gaten in de opbouw opsporen
Veel mensen ontdekken pas bij pensionering dat er jaren missen. Voorbeelden zijn een studie in het buitenland, een sabbatical buiten Nederland, of vrijwilligerswerk in een ander land. Ook een partner met wie je tijdelijk in het buitenland woonde, kan tot gaten leiden. Kun je aantonen dat je destijds toch verzekerd was of vrijwillig verzekerd bent geweest, dan kan een korting soms worden voorkomen of beperkt.
Overlijden van je partner
Overlijdt je partner, dan verandert je huishoudsituatie. Je valt dan meestal onder de alleenstaanden-norm. Daardoor stijgt jouw AOW-bedrag vanaf het moment dat je officieel alleen woont. Dat verklaart waarom iemand na een ingrijpende gebeurtenis ineens een ander bedrag ontvangt.
Extra pensioenen, uitkeringen en bijverdienste
De AOW zelf verandert niet door bijverdienen of door aanvullend pensioen. Maar je netto uitbetaling kan wel veranderen door belasting en kortingen. Krijg je bijvoorbeeld een nieuw pensioen uitgekeerd of ga je een beetje werken, dan kan een heffingskorting afbouwen. Daardoor oogt je AOW lager, terwijl het bruto recht gelijk bleef.
Wat kun jij nu controleren?
Controleer eerst of je opbouwjaren kloppen. Kijk vervolgens of je huishoudsituatie goed geregistreerd staat. Check bij wie je de loonheffingskorting hebt aanstaan. Woon of werkte je in het buitenland, zoek dan uit of je verzekerd was of vrijwillig verzekerd bent geweest. Zit je onder het sociaal minimum, kijk dan of je recht hebt op een AIO-aanvulling. Heb je inhoudingen of schulden, breng die in kaart, want die drukken je netto bedrag.
Verschillen in AOW komen vooral door het aantal verzekerde jaren, je huishoudsituatie, wonen of werken in het buitenland, belasting en kortingen, zorgbijdragen en eventuele inhoudingen. Vaak stapelen die effecten. Twee mensen met dezelfde leeftijd en carrière kunnen toch heel andere bedragen ontvangen. Door je gegevens te controleren en waar mogelijk aan te passen, voorkom je dat je onnodig geld misloopt.
