Iedere maand kunnen vrouwen met PMDD (Premenstrueel Dysforisch Syndroom) hevige mentale klachten ervaren. Angst, paniek, somberheid of boosheid kunnen zo sterk zijn dat ze zichzelf bijna niet herkennen. Zodra de menstruatie begint, verdwijnen de klachten vaak ineens. Toch zijn de gevolgen serieus en blijft het probleem bestaan, ook als het tijdelijk lijkt op te lossen.
Metro sprak met Catherine Martens, directeur van Care for Women. Deze organisatie ondersteunt vrouwen met hormonale problemen en geeft advies over PMDD en andere cyclusgerelateerde klachten. Volgens Martens wordt PMDD nog vaak niet herkend, terwijl het voor vrouwen ingrijpende gevolgen kan hebben.
PMDD treft naar schatting 5 tot 8 procent van de vrouwen in Nederland. Ondanks dit relatief hoge aantal blijft de aandoening vaak onopgemerkt. De symptomen lijken op PMS, maar de impact op het leven is veel groter en kan leiden tot ernstige mentale problemen en zelfs suïcidale gedachten.
Wat is het verschil tussen PMDD en PMS?
PMS, of premenstrueel syndroom, gaat vooral over lichamelijke klachten. Denk aan rugpijn, migraine, vocht vasthouden, gespannen borsten of hormonale migraine. Deze klachten kunnen vrouwen uit balans brengen en hun dagelijks leven beïnvloeden. Mentale klachten, zoals stemmingswisselingen of prikkelbaarheid, komen ook voor bij PMS, maar ze zijn meestal minder heftig dan bij PMDD.
Bij PMDD is de mentale ontregeling veel ernstiger. Vrouwen kunnen plotseling huilen, boos worden, angstig zijn of paniekaanvallen krijgen. Soms leiden de klachten zelfs tot suïcidale gedachten. Het verschil met PMS is dus niet alleen de ernst, maar ook de manier waarop de klachten het dagelijks leven beïnvloeden. PMDD is meer dan wat stemmingswisselingen; het is een ernstige aandoening die vaak verkeerd wordt begrepen.
Suïcidale gedachten bij PMDD
„Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 30 procent van de vrouwen met PMDD minstens één keer een suïcidepoging doet”, vertelt Martens. „Daarbij komen nog de vrouwen die dagelijks worstelen met gedachten over zelfdoding of zelfbeschadiging.”
De impact van PMDD is veel groter dan simpelweg ‘last van hormonen hebben’. Veel vrouwen krijgen geen juiste diagnose of worden verkeerd behandeld. Ze horen dat het stress is, krijgen een bipolaire stoornis als diagnose of krijgen antidepressiva voorgeschreven. Maar de echte oorzaak – extreme gevoeligheid voor hormonale schommelingen – wordt zelden onderzocht. PMDD is een cyclusgerelateerde neuro-endocriene aandoening en vraagt om specifieke aandacht.
De oorzaak: hersenen en hormonen
De klachten bij PMDD ontstaan meestal in de tweede helft van de menstruatiecyclus, tussen de eisprong en de eerste dag van de menstruatie. In deze fase dalen de hormonen oestrogeen en progesteron snel. Voor de meeste vrouwen is dit normaal, maar sommige vrouwen reageren extreem gevoelig op deze schommelingen.
„Hormonen werken als een orkest”, legt Martens uit. „Een sterke daling van oestrogeen en progesteron kan andere hormonen uit balans brengen. Dit beïnvloedt stresshormonen, slaaphormonen, insuline en neurotransmitters zoals serotonine en dopamine.” Zo ontstaat een grote ontregeling in het lichaam en de hersenen. PMDD is vaak chronisch, verergert soms na zwangerschap en kan pas afnemen rond de overgang.
Het probleem is dat veel vrouwen denken dat hun klachten tijdelijk zijn. In werkelijkheid hebben ze te maken met een ernstige hormonale gevoeligheid die hun leven kan beïnvloeden. Het is belangrijk dat vrouwen begrijpen dat PMDD meer is dan wat stemmingswisselingen of PMS.
Herkennen van PMDD is essentieel
De eerste stap bij PMDD is herkennen en erkennen van de klachten. Veel vrouwen zien jarenlang niet dat hun klachten cyclisch zijn. Pas als de patronen zichtbaar worden, valt het kwartje. Martens adviseert vrouwen een klachtenoverzicht bij te houden gedurende twee tot drie maanden. Noteer niet alleen de aanwezigheid van klachten, maar ook hoe ernstig ze zijn: licht, hinderlijk of ontwrichtend.
Een dagboek laat zien wanneer de klachten beginnen, bijvoorbeeld na de eisprong, of hoe ze verergeren bij stress. Zo kan onderscheid worden gemaakt tussen PMDD en andere aandoeningen zoals burn-out of depressie. Vrouwen zeggen vaak: „Het voelt niet als een depressie.” En vaak hebben ze gelijk. PMDD voelt anders, omdat de oorzaak hormonale gevoeligheid is, niet een depressieve stoornis.
Elke vrouw is anders, elke behandeling ook
Bij Care for Women is er geen standaardbehandeling. Elke vrouw is anders en de behandeling wordt afgestemd op haar situatie. Soms ligt de oorzaak duidelijk bij hormonale schommelingen, soms spelen voeding, stress of slaap een rol. Het traject begint altijd met inzicht in het totaalplaatje. Martens: „Hoe verloopt je cyclus? Heb je voedingstekorten zoals vitamine D, B6, magnesium of ijzer? Hoe functioneert je stresssysteem? Wat is je slaapritme en suikerbalans?”
Sommige vrouwen hebben door verkeerde voeding onvoldoende bouwstoffen om hormonen aan te maken. Bij ernstige mentale klachten zoals depressie of suïcidale gedachten wordt doorverwezen naar huisarts of psycholoog. Als hormonale gevoeligheid de kern is, wordt gewerkt aan leefstijl, suppletie en hormonale ondersteuning.
Martens benadrukt dat er geen wonderpil bestaat. Het gaat om inzicht, persoonlijke begeleiding en het creëren van balans. PMDD is serieus en verdient een juiste diagnose en behandeling. Door het herkennen van patronen en het nemen van gerichte stappen kunnen vrouwen de controle over hun leven terugkrijgen. Met begeleiding en aangepaste leefstijl kan de impact aanzienlijk verminderen.
Vrouwen leren hun klachten beter begrijpen, patronen herkennen en effectief omgaan met hun mentale gezondheid. PMDD hoeft hun dagelijks leven niet volledig te beheersen. Het bijhouden van een dagboek, gezonde voeding, goede slaap en stressmanagement vormen belangrijke pijlers. Zo krijgen vrouwen grip op hun cyclus en mentale welzijn, ondanks de hormonale schommelingen.
Bron: Metronieuws
