Stel je voor: je hebt een trouwe tuinhulp die elke nacht aan het werk gaat, nooit vakantie nodig heeft, geen lawaai maakt en ook nog eens helemaal gratis is. Klinkt als een droom, toch? Toch bestaat zo’n helper echt – in de vorm van een egel. Deze schattige, stekelige nachtdier doet meer voor je tuin dan je misschien denkt. Hij houdt schadelijke insecten op afstand, zonder dat je ook maar één druppel chemisch middel hoeft te gebruiken.
Egels gaan ’s nachts op jacht
Terwijl jij lekker ligt te slapen, begint de werkdag van de egel. Hij gaat geruisloos door de tuin op zoek naar allerlei beestjes die je planten kunnen aantasten. Dankzij zijn scherpe reukzin en goede gehoor weet hij precies waar hij moet zoeken. Op zijn menu staan onder andere:
slakken
rupsen en larven
kevers en hun eitjes
oorwormen en andere plaaginsecten
Wist je dat één egel tot wel 40 slakken per nacht kan opeten? Daarmee beschermt hij je tomaten, aardbeien, sla en bloemen tegen vraatzuchtige belagers. Terwijl jij dus rustig droomt, zorgt je stekelige gast ervoor dat je tuin gezond blijft.
Natuurlijker dan welk bestrijdingsmiddel ook
In tuincentra vind je allerlei middelen tegen slakken, kevers en andere insecten. Vaak bevatten die producten schadelijke stoffen die niet alleen de beestjes doden, maar ook schadelijk zijn voor het milieu, het grondwater en soms zelfs voor huisdieren. Een egel werkt daarentegen volledig op een natuurlijke manier – zonder troep, zonder kosten, en zonder ongewenste bijwerkingen.
Wat maakt een egel zo waardevol?
hij eet alleen schadelijke insecten, nuttige beestjes laat hij met rust
hij vervuilt het grondwater niet zoals chemische middelen dat doen
hij kost je niets – geen aanschaf, geen onderhoud
hij is actief op de momenten dat veel andere dieren rusten, dus hij mist geen enkele slak
Egels zijn de milieuvriendelijke oplossing voor tuinproblemen – en je hoeft er geen ingewikkelde handleiding voor te lezen.
Hoe maak je je tuin aantrekkelijk voor egels?
Wil je graag een egel in je tuin verwelkomen? Dan kun je een paar eenvoudige dingen doen om je tuin aantrekkelijk en veilig te maken. Egels zoeken plekken waar ze voedsel vinden, zich kunnen verstoppen en water kunnen drinken. Door je tuin wat ‘wilder’ en natuurlijker te maken, verhoog je de kans dat een egel zich bij jou thuis voelt.
Een paar handige tips:
Vermijd gif en kunstmest
Laat chemische slakkenkorrels, insectensprays en kunstmest voortaan in de winkel staan. Die producten kunnen dodelijk zijn voor egels. Zelfs als je alleen wat in je bloembakken gebruikt, kunnen de resten in de bodem terechtkomen en zo schade aanrichten.
Maak schuilplekken
Egels houden van rustige, veilige plekjes. Een speciaal egelhuis uit de dierenwinkel is ideaal, maar je kunt ook simpelweg een hoekje met bladeren, takken of een houtstapel laten liggen. Ook een oude omgekeerde bloempot met een kleine ingang werkt prima.
Zorg voor water
Een ondiepe schaal met water in je tuin is essentieel, vooral op warme zomerdagen. Egels kunnen slecht tegen uitdroging. Zet de schaal op een beschutte plek waar katten of vogels er niet bij kunnen.
Laat je tuin wat rommeliger
Een strakke, netjes aangeharkte tuin is voor egels minder aantrekkelijk. Laat gerust een paar hoekjes met brandnetels, wilde bloemen of hoog gras staan. Dat trekt niet alleen egels aan, maar ook andere nuttige insecten zoals bijen en vlinders.
De wetenschap staat aan hun kant
Sinds 2023 gebruiken onderzoekers slimme nachtcamera’s met kunstmatige intelligentie om egels in tuinen te volgen. Zo kunnen ze precies zien hoeveel insecten er in tuinen leven mét en zonder egels. Wat blijkt? In tuinen waar egels wonen, is er veel minder overlast van plagen. De planten groeien gezonder en hebben minder last van vraatschade.
Deze gegevens worden steeds vaker gebruikt door gemeenten om gericht beleid te maken. Sommige steden plaatsen bijvoorbeeld egelhuisjes in parken of vragen bewoners om tuinen ‘egelvriendelijk’ te maken. Steeds meer mensen beseffen dat egels niet alleen schattige dieren zijn, maar ook echte helpers voor een gezonde leefomgeving.
Wat als je al een egel in je tuin hebt?
Als je merkt dat er al een egel rondloopt in je tuin, dan heb je geluk! Je kunt deze bijzondere gast helpen om veilig en gezond te blijven.
let hierbij op het volgende:
laat geen plastic bakjes, netten of tuinafval slingeren waar hij in vast kan raken
sluit tuinen niet hermetisch af – egels hebben doorgang nodig om te kunnen zwerven
geef nooit melk – egels kunnen daar ziek van worden, alleen water
hou honden ’s avonds binnen als je weet dat er egels zijn
laat egels met rust als je ze ziet: ze zijn schuw en vooral ’s nachts actief
Door kleine aanpassingen maak je een groot verschil
Je hoeft je tuin niet volledig om te gooien om egels aan te trekken. Vaak zijn een paar aanpassingen al genoeg om je tuin om te toveren tot een veilige plek voor deze nachtdieren. En het mooie is: je krijgt er veel voor terug. Minder plagen, gezondere planten en een mooiere, levendigere tuin.
Egels zijn geen plaagdieren, maar beschermde soorten
In Nederland is de egel een beschermde diersoort. Dat betekent dat je hem niet mag vangen of doden, en dat je zijn leefomgeving niet zomaar mag verstoren. Helaas gaat het al jaren niet goed met de egelpopulatie. Door druk verkeer, het verdwijnen van groen en het gebruik van bestrijdingsmiddelen neemt hun aantal af.
Door je tuin een beetje vriendelijker te maken voor egels, help je dus ook mee aan het beschermen van een bedreigde diersoort.
Een win-win voor mens en natuur
De egel is misschien klein, maar zijn rol in de tuin is groot. Hij zorgt ervoor dat je planten vrij blijven van slakken en ander ongedierte, hij werkt de hele nacht zonder dat je het merkt, en hij doet dat allemaal zonder schade aan te richten aan de natuur.
Dus de volgende keer dat je een stekelig bolletje door je tuin ziet scharrelen, weet dan: je hebt er een trouwe tuinmaat bij. Misschien niet eentje die je een hand kunt geven, maar wel een die je tuin schoner, gezonder en natuurlijker maakt – elke nacht opnieuw.
