In Nederland voelt warm weer vaak zwaar en benauwd. Toch lijkt het alsof je in Spanje of Turkije makkelijker tegen hitte kunt. Veel mensen herkennen dat ze in Zuid-Europa gewoon op een terras zitten bij 32 graden, terwijl je in Nederland al helemaal bezweet raakt bij dezelfde temperatuur. Dat verschil komt vooral door het klimaat. Maar ook onze beleving speelt een rol.
Wie vaak op vakantie gaat naar Zuid-Europa, merkt dat de warmte daar anders aanvoelt. Het is heet, maar het lijkt minder zwaar dan bij ons. In Nederland voelt het vaak klef en drukkend, terwijl de zon in Spanje soms zelfs aangenaam is. Volgens experts is daar een logische verklaring voor. De luchtvochtigheid is namelijk heel anders in die gebieden.
Vochtige lucht maakt het zwaarder
Hydroloog en klimaatwetenschapper Niko Wanders van de Universiteit Utrecht legt uit dat vocht een grote rol speelt. Hoe natter de lucht, hoe warmer het voor je lichaam voelt. Nederland ligt dicht bij zee en heeft veel vocht in de lucht. Daardoor is het hier vaker benauwd, zelfs als het niet extreem heet is. Vergeleken met droge landen zoals Spanje voelt het daardoor zwaarder aan, ook al is de temperatuur gelijk.
Hoe warm het voor ons voelt, noemen we gevoelstemperatuur. Die hangt niet alleen af van wat de thermometer zegt, maar ook van hoeveel vocht er in de lucht zit. Meteoroloog Floris Lafeber van Weerplaza legt uit dat we in Nederland vaak last hebben van benauwde hitte. Droge hitte is zeldzamer. Die voel je bijvoorbeeld eerder in woestijngebieden of in het binnenland van Spanje.
Je lichaam koelt zichzelf af door te zweten. Maar dat werkt alleen goed als het zweet ook kan verdampen. Bij hoge luchtvochtigheid lukt dat minder goed. Daardoor blijf je nat en warm, en koelt je lichaam dus minder af. Volgens Wanders is dat te vergelijken met een beslagen spiegel in de badkamer. Als het vochtig blijft, blijft het beslagen. Maar als er frisse, droge lucht binnenkomt, verdwijnt het vocht snel.
Warmte als stress voor je lichaam
Volgens Maria Hopman, hoogleraar Fysiologie aan het Radboudumc in Nijmegen, is hitte een flinke belasting voor je lichaam. Ze noemt het een soort stress. Het lichaam moet hard werken om op temperatuur te blijven. Je lichaam wil rond de 37 graden blijven. Daar werken de enzymen in je lijf het best. Die regelen bijvoorbeeld je spijsvertering en andere belangrijke functies.
Als het buiten heet is, moet je lichaam meer energie gebruiken om koel te blijven. Het stuurt extra bloed naar je huid, zodat je warmte kunt kwijtraken. Maar dat betekent ook dat er minder bloed naar je hersenen gaat. Daardoor kun je minder goed nadenken of je minder goed concentreren. Je merkt dat je sneller moe bent of sneller prikkelbaar raakt.
Zweten is de belangrijkste manier om af te koelen. Maar bij vochtige lucht verdampt het zweet minder snel. Daardoor kun je je benauwd en oververhit voelen. Het lichaam doet zijn best, maar heeft het extra zwaar. Zeker in een land als Nederland waar het huis of werk vaak niet goed is aangepast op hitte.
Niet alleen het weer, ook hoe je erin staat
Niet alleen de luchtvochtigheid maakt verschil. Ook hoe jij de hitte beleeft speelt mee. In Spanje ben je misschien op vakantie. Je hebt geen stress, geen verplichtingen en kunt rustig aan doen. Volgens Hopman maakt dat veel uit. Op vakantie neem je de tijd en hoef je niks te presteren. Daardoor voelt dezelfde temperatuur lichter dan wanneer je in je dagelijkse ritme zit.
In Zuid-Europa zijn mensen ook gewend aan warme zomers. De steden zijn erop gebouwd. Smalle straatjes, dikke muren en kleine ramen zorgen voor schaduw en verkoeling. In Nederland hebben we vaak huizen met veel glas. Dat ziet er mooi uit, maar maakt het binnen snel heet. Je zit dan al snel in een soort kas.
Ook gebruiken mensen in warme landen andere gewoontes. Ze doen het rustiger aan, plannen hun dag anders en vermijden de hitte. Dat helpt enorm om er beter mee om te gaan. In Nederland willen we vaak alles blijven doen, ook als het bloedheet is. Dat werkt niet, zegt Hopman. Het is beter om je aan te passen.
Leer van de Zuid-Europese aanpak
Volgens Hopman kunnen we in Nederland best wat leren van de zuidelijke landen. Niet alleen qua bouwstijl, maar ook qua levenshouding. Ze noemt het Spaanse “mañana, mañana” een slimme aanpak. Stel dingen even uit als het te warm is. Je hoeft niet alles meteen te doen. Rust nemen mag.
Ze raadt af om binnen te blijven zitten en je hele leven stil te zetten omdat het warm is. Probeer er ontspannen mee om te gaan. Doe rustig aan, drink genoeg en vermijd drukte als het erg heet is. Maar blijf wel gewoon genieten van de dag. Dat is veel beter voor je hoofd én je lijf.
Warmte hoeft geen ramp te zijn, maar je moet er wel rekening mee houden. Als je je tempo aanpast en goed voor jezelf zorgt, kun je er prima mee omgaan. En misschien voelt het dan in Nederland ook iets minder benauwd aan. Het is dus niet alleen het weer dat telt, maar ook hoe jij ermee omgaat.
Bron: NU.nl
