Hoewel het Verenigd Koninkrijk zijn thuisbasis is, is koning Charles III officieel het staatshoofd van nog veertien andere landen. Maandag en dinsdag bracht hij samen met koningin Camilla een bezoek aan Canada. Dat is geen staatsbezoek, want je kunt als staatshoofd geen officieel bezoek brengen aan je eigen land. Charles is namelijk ook de koning van Canada, al is zijn rol daar vooral symbolisch.
Charles is ook koning in andere delen van de wereld
Naast Canada zijn er nog veertien landen waar Charles formeel koning van is. Het gaat om Australië, Nieuw-Zeeland, Jamaica, de Bahama’s, Grenada, Papoea-Nieuw-Guinea, de Solomoneilanden, Saint Lucia, Saint Vincent en de Grenadines, Antigua en Barbuda, Saint Kitts en Nevis, Belize en Tuvalu. Samen met het Verenigd Koninkrijk vormen deze landen het totaal van vijftien koninkrijken waarvan Charles het ceremoniële staatshoofd is. In elk van deze landen vertegenwoordigt een gouverneur-generaal hem bij officiële gelegenheden.
Deze landen zijn allemaal zelfstandig, met hun eigen parlement, wetten en regering. De rol van Charles is puur ceremonieel. Dat betekent dat hij geen politieke macht heeft en zich niet bemoeit met het dagelijkse bestuur. Alles wat met de regering te maken heeft, wordt gedaan door het lokale bestuur. De koning komt alleen in beeld bij officiële gebeurtenissen en vertegenwoordiging.
De rol van Charles in Canada
Canada is een van de grootste landen binnen deze groep. Charles is daar al koning sinds 1931, onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. Dat gebeurde na het Statuut van Westminster, dat regelde dat voormalige koloniën zelfstandige staten konden worden, met de koning als staatshoofd. In Canada wordt Charles vertegenwoordigd door de gouverneur-generaal. Deze persoon wordt benoemd op advies van de Canadese premier.
De koning heeft in het dagelijks bestuur geen rol. Toch worden wetten nog altijd formeel goedgekeurd “in naam van de koning”. Zodra het parlement een wet heeft aangenomen, moet de gouverneur-generaal namens Charles akkoord geven. Dat heet ‘Royal Assent’, oftewel koninklijke goedkeuring. Dit is meestal een formaliteit, maar het toont wel aan dat de monarchie nog steeds een rol speelt binnen het systeem.
Dalende populariteit van de monarchie
Hoewel Charles officieel koning is, is zijn populariteit in Canada niet erg groot. Zijn moeder, koningin Elizabeth II, had veel meer steun onder de bevolking. De waardering voor de monarchie is de laatste decennia flink afgenomen. Volgens recente peilingen uit 2023 en 2024 vindt ongeveer 50 tot 60 procent van de Canadezen dat het tijd is om afscheid te nemen van de monarchie. Slechts zo’n 20 tot 25 procent wil dat Charles koning blijft.
Toch blijft de Britse monarchie zichtbaar, mede door het bezoek van Charles en Camilla. Ze proberen met dit bezoek het contact warm te houden. Vooral de jongere generatie, zoals prins William en Catherine, doen het beter in populariteitsmetingen. De steun voor Charles kreeg recent een kleine boost toen oud-president Trump zei dat hij Canada zou willen inlijven. Plots klonk toen: liever Charles dan Donald.
Waarom Canada nog geen republiek is
Als Canada ooit een republiek zou willen worden, zou dat heel lastig zijn. De Canadese grondwet moet dan worden aangepast. Dat lukt alleen als alle tien provincies én het parlement ermee akkoord gaan. In het verleden zijn zelfs kleine wijzigingen in de grondwet niet gelukt. Een grote stap zoals het afschaffen van de monarchie is dus extra moeilijk.
Daar komt bij dat sommige inheemse volkeren in Canada historische verdragen hebben met de Britse Kroon. Voor deze gemeenschappen symboliseert de monarchie bescherming en erkenning. Zij vrezen dat deze rechten in gevaar komen als de monarchie verdwijnt. De koning wordt door hen gezien als een tegenmacht tegen de overheid.
Daarnaast verandert er in de praktijk weinig als Canada afscheid neemt van Charles. Het land is nu al volledig zelfstandig. Er komt geen andere regering of politiek systeem voor in de plaats. Alleen de symboliek verandert. Toch zou de overgang veel tijd en geld kosten.
Een koninklijk bezoek met veel symboliek
Tijdens het bezoek van Charles en Camilla aan Canada speelt diplomatie een grote rol. Ze zijn voorzichtig in hun optreden en benadrukken telkens dat Canada een zelfstandig land is. Koningin Camilla droeg bij aankomst een broche in de vorm van een esdoornblad, het nationale symbool van Canada. De Windsors hebben meerdere van deze broches, waarvan sommige al generaties lang in de familie zijn.
Alles is erop gericht om te laten zien dat Charles Canada steunt zonder zich het land toe te eigenen. Hij toont respect voor de cultuur, geschiedenis en tradities van het land. Tijdens zijn bezoek opent Charles het 45ste parlement van Canada. Hij houdt daar een troonrede, wat al sinds 1977 niet meer is voorgekomen. Op dat moment is zijn rol als koning ineens weer heel zichtbaar.
Toch blijft Charles in de praktijk vooral een ceremonieel figuur. Zijn bezoek is een manier om de band warm te houden en zichtbaar te blijven. Ondanks de afnemende steun voor de monarchie, kwamen veel Canadezen kijken bij het officiële welkom. Dat laat zien dat symboliek en traditie nog steeds iets betekenen.
Bron: Libelle
